Nihayet ABD seçmeni tüm dünyanın gelecek planlamasını yapmak için beklediği kararı verdi. Öyle bir tevafuk ki herkes için yeni bir yüzyıl başlıyor. Pozitif olacak demiyorum. Ama yeni bir yüzyıl işte. Değişimi ve belki eski tip kapitalizmin meşruiyet krizini ilk gören ülkeydi Türkiye aslında. Devlet aklı önden gidiyordu. Ama herkes eski tip kapitalistleşirken içeriyi konsolide etmekte zorlanmıştı. Pergelin ucunu Türkiye’den almayanlar olduğundan olabilir. “Normal”. Siyasal Batıcılıktan uzaklaşan
Nihayet ABD seçmeni tüm dünyanın gelecek planlamasını yapmak için beklediği kararı verdi. Öyle bir tevafuk ki herkes için yeni bir yüzyıl başlıyor. Pozitif olacak demiyorum. Ama yeni bir yüzyıl işte.
Değişimi ve belki eski tip kapitalizmin meşruiyet krizini ilk gören ülkeydi Türkiye aslında.
Devlet aklı önden gidiyordu. Ama herkes eski tip kapitalistleşirken içeriyi konsolide etmekte zorlanmıştı. Pergelin ucunu Türkiye’den almayanlar olduğundan olabilir. “Normal”. Siyasal Batıcılıktan uzaklaşan Muhammed bin Selman’ın dahi mesela ağzını bıçak açmıyordu 7 Ekim’den bu yana.
Türkiye değişen yüzyıla dair pozisyonunu erken tayin etmekle bence avantajlı başladı.
Şimdi
siyasal Batıcılığın kayyum krizi yaşadığını sananlar krizin Trump krizi olduğunu anlayacaklardır.
Genel seçimle beraber eksenini bozan Türkiye’nin yeniden eksenine dönmesi de beklenir. Kendi icat ettiği; Fransa’nın ne olduğunu anlamadığı; Macaristan’ın doldurduğu; Arnavutluk’un deneyimlediği; İtalya’nın değerini fark ettiği Doğu-Batı dengesi eksenine… Bu eksen geniş ama herkese yer yok…
Türk Devletler Teşkilatı anlamını hakikaten bulacak. Akıllı gidilirse Teşkilat bir mücevher pahasında görülecek. Bu aklın işleyeceğine bir santim dahi şüphem yok.
ABD seçimi günü Türk Devletler Teşkilatı toplantısı planlanmasını tesadüfi görmediğim gibi eş anlı gelişen Bakan Şimşek’in Çin ziyaretini ve Bakan Fidan’ın Cibuti temaslarını da tesadüf olarak görmedim.
Devlet Bahçeli’nin Türkiye’deki siyasal Batıcı siyasi partilerle terör arasına mesafe koymayı ve onlara siyasi yaşam hakkı icbar eden çıkışını da tesadüf olarak görmemelidir.
Siyasal Batıcılığın krizi daha önce tespitini yaptığım üzere Türkiye’de Halk Partisinin sola kurduğu baskıyı kaldırıp bir Syriza doğurabilir. Belki bir bölünmeyle…
Açıkçası yazdan bu yana yazageldiklerim okuyucularıma bugüne dair epey öngörü vermiştir.
Ankara’da Demokratlardan yana tavır belirleyenler de vardı tabii. Hatta kabinenin en kritik pozisyonları siyasal Batıcı bir karakterdeydi.
Karakterdeydi diyorum çünkü kabinenin de Doğu-Batı ekseni parametrelerine göre yeniden belirlenmesi gerekecek. Aynı aktörlerle bu yeni eko-politiğe geçilmesini beklemek zor. Nasıl daha önceki kabineden Doğu-Batı ekseni profiller çıkarılmışsa şimdi de tersi gerekecek. Zaman kaybetmeye de lüzum etmez.
Kabine içindeki Batı ile dostluk arayışı böylece sona erecek. Batı ile profesyonel ilişki esas olacak. Tabii “Batı öldü artık Amerika var,” yazmıştım. Zaten bu yüzden Batıyla dost değil, profesyonel ilişki kurulmalı. Düşene tekme atılmaz ama yatırım da yapılmaz.
Eski kapitalizm artık öldü. Tabuta ise Fransa konacak. Amerika için, dolar için…
Trump ilk iş ekonomi politikalarının merkezine doların hegemonyasını alacak. Ama değişen para sistemini elden kaçırmamak için alternatifleri Amerikanlaştırmayı deneyecek.
Gümrük duvarları örecek. Bizi de etkileyecek. Ticaret partnerlerimizi de etkileyip bizi bir kere daha etkileyecek. Çin pusacak. Enerjiden mahrum kalmaktan korkacak. Hindistan büyük ihtimalle ve tam anlamıyla ortada kalacak.
Avrupa kendisini Rusya’nın kucağında bulacak ama gene büyük ihtimalle Putin gerilime değil, huzura yatırım yapacak. Zengin coğrafyasını parçalatmamak için… Bu, Türkiye’ye ekonomik fırsatlar sunacak…
Avrupa varı yoğu Amerikan silahlarına harcayacak ama harcasa da umduğu eski Amerika’yı bulamayacak. Paralarını ziyan etmemeyi seçecek iradeyi gösteremeyecekler.
Avrupa demokrasisi Türkiye’nin 90’lar deneyiminde kıvranacak. Sanayisini batıştan Draghi de kurtaramayacak. Belki Putin kurtarır.
Amerika İsrail’i desteklemeye devam ederse yapayalnız kalacağını bildiğinden Gazze politikasını değiştirecek. Yalnız kalmaya dair bir endişesi olduğundan değil, yanlış gerekçeyle yalnız kalmaya dair endişesinden.
Hasılı Türkiye oyuna dönüyor. Tüm tezleri teyit edilecek. Yunanistan, Mısır ve diğerleri aksi tavırlarını tümden değiştirecek.
Bunların hepsini somutlaştıkça tartışacağım.
Şimdi yapılacak iş; kabine üyelerinin kendilerinin gol atmaya çalışıp topları ziyan etmeyi bırakması ve eskiden olduğu gibi Cumhurbaşkanı Erdoğan’a en güzel kafa ortalarını çıkarmalarıdır. O, iyi ortaları doksana takmasını bilir.
Kehanet yok; eko-politik… Eko-politiğe göre şurası kesin ki 6 Kasım’a Halk Partisi ile yahut başka şekilde ifade edersem tam siyasal Batıcılıkla girilse büyük bir afet olurdu… Belki yüzyıl zayi olurdu.
#ekonomi
#politika
#Yusuf Dinç
