Bu öyle kolay atılacak bir başlık değil. Fakat işte oluyor. Dünya üç beş meczup tarafından yeni bir dünya savaşına sürükleniyor. Savaş öyle kolay kolay kopmayacak. Ama 2birdenbire de patlayacak. Çünkü savaşların asıl nedeni olduğu yerde duruyor. Ve böylece ne yazık ki insanlığın III. Dünya Savaşının nedenlerini tarih kitaplarına yazacağı günler yaklaşıyor. Gelin ben size bu nedenleri bugünden peşin peşin yazayım. Evvela en temel ders kitaplarından I., sonra II. Dünya savaşlarının nedenlerini bir
Bu öyle kolay atılacak bir başlık değil. Fakat işte oluyor. Dünya üç beş meczup tarafından yeni bir dünya savaşına sürükleniyor. Savaş öyle kolay kolay kopmayacak. Ama 2birdenbire de patlayacak. Çünkü savaşların asıl nedeni olduğu yerde duruyor.
Ve böylece ne yazık ki insanlığın III. Dünya Savaşının nedenlerini tarih kitaplarına yazacağı günler yaklaşıyor. Gelin ben size bu nedenleri bugünden peşin peşin yazayım. Evvela en temel ders kitaplarından I., sonra II. Dünya savaşlarının nedenlerini bir hatırlatıp öyle devam edeyim.
Devam edeyim derken üçüncüsü için ilk ikisiyle benzer nedenleri göreceksiniz ve bir tekrar yapmış olduğumu düşüneceksiniz. Şimdiden söyleyeyim haklısınız. Kolaya kaçtığımdan değil. Kapitalizmin tekerrüründen. Ama gene de ilginç olacak.
Birinci Dünya Savaşının nedenleri kitaplarda şu şekilde geçiyor;
*Fransız Devrimi’nin yaydığı milliyetçilik düşüncesi,
*Bağımsızlık isyanlarının artması,
*Devletler arası bloklaşma,
*Ham madde ve pazar arayışı,
*Silahlanma yarışının hızlanması,
*Kapitalizmin meşruiyetini dayatması ve sömürgecilik.
Bu savaş en dip özetle Osmanlı’nın kaynaklarının yağmalanması amacıyla yapıldı. Osmanlı dünyanın enerji gibi en stratejik kaynaklarına sahipti. Diğer zenginliklerin güzergahı üzerindeydi. Endüstrileşme bu kaynaklara sahip olmayı veya bu kaynakları kontrol etmeyi veyahut da parçalanmış ve kontrol edilebilir ellerde olmasını gerektiriyordu. Almanya’nın bu kaynaklara erişim yöntemi ile İtilaf Devletlerinin (İngiltere-Fransa-Rusya ve sonra taraf değiştiren İtalya) yöntemi farklıydı. Almanlar imparatorlukları yanına almayı İtilaf Devletleri ise parçalamayı benimsiyordu. (Diğer taraftan kapitalizm cumhuriyeti imparatorluklara tercih ediyordu.) Böylece Osmanlı ve ötesindeki varlıklar için savaş başladı. Sonucunda ise kapitalizm amacına ulaştı.
İkinci Dünya Savaşının nedenleri ise aşağıdaki gibi;
*I. Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşma şartlarının Almanlara ağır gelmesi,
*Milletler Cemiyeti’nin barışı koruyacak, savaşı önleyecek yapıya sahip olmaması,
*İtalya’da faşizmin, Almanya’da Nazizmin ortaya çıkışı,
*Silahlanma yarışının ve emperyalist düşüncenin artması,
*1929 Dünya Ekonomik Bunalımının yeni kapitalizmin meşruiyetini dayatması,
*Bunalım kaynaklı ekonomik korumacılığın getirdiği yüksek gümrük duvarlarının devletlerarası rekabete ve sürtüşmelere yol açması,
*Savaşan tarafların (Mihver Devletleri: Almanya, İtalya, Japonya; Müttefikler: İngiltere, Fransa, ABD, SSCB) bloklaşması.
Bu savaşı da en dipte şöyle özetleyebilirim; Almanya’nın kendisine dayatılana karşı kendi üstünlüğünü dayatması ve Rus varlıklarını ve ötesini yağmalama iştahı.
Aslında bu her iki savaşın da gerçek nedeni kapitalizmin gereklerinin sağlanması ve taleplerinin karşılanmasıdır. Yani bunlar kapitalizmin savaşlarıdır. Belki sonuçlarına bakarak kapitalizmin suçlarıdır da denebilir.
Şimdi üçüncü dünya savaşını konuşuyorsak kapitalizmin yıkılamamış olmasından ve yeni tür bir kapitalizmin meşruiyetini dayatmasındandır.
Öyleyse gelelim III. Dünya Savaşının nedenlerine;
*ABD’nin kaynak (hammadde) ihtiyacı,
*Çin’in enerji kıskacına alınması,
*Latin Amerika ve Müslüman boğazlarındaki güzergâh mücadelesi,
*Afrika’nın Fransız sömürgeciliğine gecikmiş tepkisi,
*Avrupa’nın kaybettiği rekabet gücünü telafi edememesi,
*Küresel ekonomik liderlik mücadelesi,
*Finansal sistemin silah olarak kullanılması,
*ABD enflasyonun ve borcunun ülkelere yüksek faiz ihraç etmesi,
*ABD’nin doları küresel rezerv olarak dayatmakta ısrar etmesi,
*Para sisteminin tıkanması ve kâğıt paranın servet biriktirme niteliğini kaybetmesi,
*Büyük borsa çöküşünün ve finansal balonların patlamasının neden olduğu iç kaoslar,
*ABD’nin ülkelerin altın rezervlerini taşımasına izin vermemesi,
*Ekonomik korumacılık ve yükselen gümrük duvarları,
*İstihkak politikaları,
*Nükleer silahlanma yarışı,
*İsrail’in Gazze ve diğer soykırımları,
*Ukrayna’daki savaşın Gürcistan’a taşması,
*Bulgaristan’la Rusya arasında artan gerilim,
*NATO filosunun Karadeniz’e girme ısrarı,
*Artan göç ve yükselen ırkçılık,
*Salgın hastalıklarla mücadelede devletlerin aciz kalması,
*Başarısız devletler yığını ve devlet kalabalığı,
*Koalisyonların tutarsızlığı nedeniyle demokrasinin sorgulaması,
*Birleşmiş Milletlerin barışı koruma ve savaşı önleme kabiliyetinin bulunmaması.
Evet, aşağı yukarı yahut mükemmel olarak buna benzeyecek. Çok çok özetle kapitalistler geleceklerini garanti altına almak amacıyla -ve hatta uzaydaki geleceklerini dahil- Rusya’yı parçalayıp tüm kaynaklarına sahip olana kadar savaşa devam edecekler. Yani gerçek sebep gene kapitalizm olacak. Küreselleşmeden vazgeçmiş ve tekelleşme hedefine odaklanmış yeni kapitalizm…
İnsanlık kapitalizmi yıkmaya çalıştığında dahi başka tür kapitalizmin eline düşüp çatışmadan kaçınamadığını görecek. Tıpkı eskiden Afrika’da Fransız sömürgeciliğine aparat olmak suçlamasıyla darbe yapanların yönetimi ele geçirdikten sonra kendilerinin Fransız sömürgeciliğine aparat olmaktan kaçamadığı gibi.
Afrika deneye deneye başardı, başaracak. İnsanlık kapitalizmden gerçekten kurtulmayı denemedi bile. Rekabet yerine dayanışmayı koymayı denemedi.
Putin bu kaçınılmaz gidişe benzin dökmeden önce Trump’ın vazifeye başlamasının bir şeyleri değiştirip değiştirmediğini görmek isteyecektir elbet. Ama büyük savaşı kalıcı olarak durdurabileceklerini sanmam. Belki erteleyebilirler. Çoksesli bir ortam kurulup kapitalizm sorgulanmadan olmaz.
#dünya
#politika
#Yusuf Dinç
