Prof. Dr. Yusuf Dinç, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsünden doktora derecesini aldı. Duke Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde araştırmacı olarak bulundu ve Trakya Üniversitesi’nde akademik görev yaptı. Jeoekonomi, jeofinans, İslami ekonomisi, finans, bankacılık, sigortacılık ve gölge bankacılık gibi konular araştırma alanı olup çok sayıda kitap, makale ve yayını bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Örgütü ve birçok ulusal ve uluslararası kurumla finans alanında ulusal, uluslararası ve uluslarüstü projelerin yürütücülüğünü gerçekleştirmiştir. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu üyeliği, Borsa İstanbul Grubu Merkezi Kayıt Kuruluşu yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Dinç, halen İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesidir. İslam Kalkınma Bankası Enstitüsü Smart Economy Lab ödülü sahibidir. Evli ve iki kız babasıdır, İngilizce bilmektedir.
Değerli paradan getirili paraya geçiş kapitalizmin asıl zaferiydi. Böylece para sınırsız üretilebilen bir borca dönüştü. Hatta istemsizce üretilen bir karakter kazandı. Bitimsiz faiz için istemsizce üretilmek durumuna düştü.
Hani Oppenheimer, çekirdek çalışmaları atom bombasına dönüşünce pişmanlığını ifade etmişti ya, büyük ihtimal Gutenberg de matbaayı icadının para basımı için kullanılabileceğini bilse aynı pişmanlığı yaşardı.
Yok, yok, gerçekten karşılaştırılabilir iki örnek verdim. Muvafık oldu. Sınırsız para basılacağını bilsem ben dahi matbaa ilk tanıtıldığında karşı çıkardım. Atom bombasına karşı çıkacağım gibi…
Evvelce borç borçlananındı. Bugünkü para sistemine geçiş ile borç ulusun oldu. Öyle bir algı oluştu ki çokları paranın başarısızlığının ancak ulusun başarısızlığında mümkün olduğunu sanır. Para üzerinde kurucunun portresinin bulunduğu, parayı (borcu) inkârın kurucuyu inkâr olacağı, kurucuyu inkârın ulus devleti inkâr olacağı bilgisiyle…
Bugünden itibaren önümüzdeki süreçte büyük ihtimalle ABD borcu gayrisafi yurtiçi hasılasının birkaç katına kadar çıkacak. Kimse tasa etmiyorken ne diye dursunlar ki? Giderse 10 katına kadar yolu var. Nasıl olsa Türkiye gibi tüm dünya biraz da ABD için faiz ödüyor, nasılsa tüm dünya biraz da ABD için enflasyona katlanıyor.
Bugün bir finansçıya gidin ve dünyanın en fizbl üretim projesini anlatın. Sizin projenizi finanse etmektense bir rant işini finanse etmekten çok daha memnun olacaktır. Konfor alanından yana tercihini kullanacaktır. Finansal sistem kendi gibi adama kredi verir. Böylece riski azaltır. Hatta riski sıfırlar.
Türkiye’de al krediyi git döviz al diye boşa mı söylediler. Rantı finanse edelim derken kendilerini batıracaklarını göremeyecek kadar da şuursuzdular. KKM gelmese bankalar sürdüremezdi.
Mevcut para sistemi fiktif ve yüksek çarpanlı bir ortam meydana getirdi. Yüksek çarpan ortamının enstrümanlarından birisi ileri vadeli kontratlardır. Bu kontratların hacmi spottaki hacimden büyüktür. En temel ihtiyaç ürünleri ve stratejik girdiler bu kontratlarla fiyatlanır.
Mesela ekranlardaki ne petrol fiyatları gerçek fiyatlardır ne buğday fiyatları ne de altın fiyatları… Aslında balık hali mezatları gibi spotta anlık olarak yüksek dalgalanma gösterecek bu gibi varlıkların fiyatı spotu ezen ileri vadeli kontrat hacmiyle belirlenir. Bir anlamda ileri vadeli kontrat fiyatları gerçek fiyat olmuştur.
Zor anlaşılıyorsa Trump’la beraber gündemi meşgul eden kripto paralar üzerinden örneklendireyim. Kripto paraların çok yüksek volatilitesi olduğunu artık herkes bilir. Bu volatilitenin sebebi spot baskın karakterindendir. Fiyat kontratla belirlense durulur. (Sınırlı üretilebilen kripto paraları kastediyorum.)
Kontrat sistemi nasıl çalışır? Tıpkı sınırsız üretilen kripto paraların ihtiyaç halinde yakılması gibi. Bir kısmı yakılmak üzere vadeli işlem piyasalarında her iki yönlü kontratlar açılır. Hacim, malın miktarından bağımsız olduğu gibi çift yönlü kontratlar nedeniyle de bir katman daha artırılır. Fiyatsa çift taraflı kontratlar sayesinde çok dar bir banda sıkıştırılır. Teminatlar yatırılır. İki yönlü kontratlardan bir kısmı yanar bir kısmı çıkar, hiçbir kontrat tek başına fiyatı belirleyecek ağırlıkta olamaz, spottan katlarca büyük olan bu evrende nihayet istikrarlı bir paçal fiyat oluşur.
İşte, şimdi sallantıda olan ve Trump’ın gittiği kadar sürdürmeyi gitmediği yerde kendisinin değiştireceği bu para sistemi yıkıldığında kontrat evreni de çökeceğinden ortaya büyük bir volatilite çıkacaktır. Ve büyük ihtimalle sonraki dengelenme son günkünden değil belki ama bugünkü değerlerden daha yüksek bir seviyede gerçekleşecektir. Hem de neyin para olacağından bağımsız olarak.
En son şunu ekleyeyim; dünyanın en borçsuz ülkelerinden olan Türkiye kaçınılmaz olan para sisteminin değişim sürecini kolay atlatacaktır.
Merhaba, sitemizde paylaştığınız yorumlar, diğer kullanıcılar için değerli bir kaynak oluşturur. Lütfen diğer kullanıcılara ve farklı görüşlere saygı gösterin. Kaba, saldırgan, aşağılayıcı veya ayrımcı dil kullanmayın.
Maaş zamları öncesi yapılan özellikle gıda sektöründeki fahiş fiyat artışlarını son 5 yıldır hem devletin yetkili kurumlarına hem de cumhur ittifakı bileşenlerine defalarca yazmama rağmen aynı soygun hala devam ediyor ve hem vatandaş hem de devletimiz (emekli ve çalışanlara yaptığı maaş artışları üzerinden ) soyuluyor.İşin tuhaf tarafı da güvenerek oy verdiğimiz iktidar sadece seyrediyor. Tekelcilik ve stokçuluk büyük bir suç olmasına rağmen 30 adetlik yumurta her yerde 144 TL ye satılıyor ve buna da serbest piyasa ekonomisi deniyor.Söylemeye dilim varmıyor ama hükümetimiz tekelcileri ve stokçuları yakalamayarak bu suçların ortağı olmuyor mu ? Sayın Mehmet Şimşek 800 milyar TL civarında bir vergi alacağını yüzsüz zenginlerden alamayacağını söyleyerek onlar kadar yüzsüz ve arsız durumuna düşmüyor mu ? Yakın dostlarımız artık Cumhur İttifakına oy verdiğimiz için başlarına gelen bu fahiş fiyat felaketinden bizleri sorumlu tutup ince ince alay ediyorlar. Soysuzlarla başa çıkamayan bu iktidar yüzünden başımız önde geziyoruz vesselam. Saygılarımla Ertuğrul Şener
Günün en önemli haberlerini e-posta olarak almak için tıklayın. Buradan üye olun.
Üye olarak Albayrak Medya Grubu sitelerinden elektronik iletişime izin vermiş ve Kullanım Koşullarını ve Gizlilik Pollitikasını kabul etmiş olursunuz.
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.