Prof. Dr. Yusuf Dinç, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsünden doktora derecesini aldı. Duke Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde araştırmacı olarak bulundu ve Trakya Üniversitesi’nde akademik görev yaptı. Jeoekonomi, jeofinans, İslami ekonomisi, finans, bankacılık, sigortacılık ve gölge bankacılık gibi konular araştırma alanı olup çok sayıda kitap, makale ve yayını bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Örgütü ve birçok ulusal ve uluslararası kurumla finans alanında ulusal, uluslararası ve uluslarüstü projelerin yürütücülüğünü gerçekleştirmiştir. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu üyeliği, Borsa İstanbul Grubu Merkezi Kayıt Kuruluşu yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Dinç, halen İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesidir. İslam Kalkınma Bankası Enstitüsü Smart Economy Lab ödülü sahibidir. Evli ve iki kız babasıdır, İngilizce bilmektedir.
Sahih bilgi şudur; insan çalışarak, en azından fakir düşmez. Önemli olan da fakir düşmemektir. Fakirlikten sakınmak insanın kabiliyeti dahilindedir ama zenginlik, arzusunun ve kontrolünün dışındadır. Çalışarak zenginlik yoluna girilebilir ama zenginlik alınmaz, verilir. Sürprizdir. Yani gaybtır. Gayb olması zenginliğin de mümkün olduğunu ve esirgenmediğini anlatır. Fakat nadir olmasını garanti eder. Zenginlik zaten nadir olduğu için vardır. Nadirim o halde varım gibi… Herkesin birden zengin olması ancak cennette mümkündür. Bu sebepten cennette zenginlik yoktur, fakirlik de…
Fakat kime “nasip” olacağı bilinemezse de zenginliğe “talih” gibi davranılamaz. Bir kayıtsızlık, başına buyrukluk, bağlantısızlık, zevk-ü sefa aracı olarak görülemez. Zenginlik bir sorumluluktur. Ağır ama tatmin sunan bir sorumluluk… En azından kırkta birine kadar…
İşte kapitalizmin amacı bu mekanizmayı baştan uca bozmaktır. Zenginliği bir sorumluluk olmaktan çıkarır. Zaten her şeyin kendine özgü sorumluluk bağlarını koparır. Siyasette dahi üstüne toz konamayanlar üretir. Çalışmayı fakirlikten kurtulmanın teminatı olmaktan çıkarır. Rant ve faiz mekanizmalarıyla zenginliğin el değiştirmesini engeller. Cenneti dünyada vadeder.
Faiz 100 yıldır gelir adaletini bozuyor. Düşükken de yüksekken de faiz varsıla varsıllık taahhüdünde bulunuyor. Kapitalist düzen varsılı, düşük faizin vericisi, yüksek faizin alıcısı olarak konumlandırıyor.
Son dönem faiz politikası ile Türkiye’de uzun yıllar boyunca iyileştirilen gelir adaleti yeniden bozulmaya başlamış olmalı. Bu kaçınılmaz bir sonuçtur. Faizli mekanizmalar sürdürüldükçe varsıllar lehine gelir adaleti bozulacaktır. Son günlerde yüksek faiz politikası her yönüyle tartışılıyor ama gelir adaletine etkisi konusuna girilmiyor. Evvelce böyle olmazdı. Ama bu sefer böyle. Bu da bir genel kapitalistleşme emaresi...
Üstüne üstlük ücret artışlarının baskılanması gündeme sokuluyor. Eğer ücret fonksiyonunu enflasyonla açıklamaya bu kadar kapılınmışsa kapitalizm almış başını gidiyordur zaten. Ha bir de şunu söyleyeyim; Türkiye’de ücretlerin gayrisafi katma değerden aldığı pay yılın ilk yarısında %40’ın üzerindeydi. Üçüncü çeyrek verilerine göre %36,4 ve bu da fena değil. Bir ara %30’un altına düşmüştü. EYT etkisi var mıdır bu ilişkide, bilemiyorum.
Neyse, faizin gelir adaletine etkisini tartışmak gerekiyor ama sanırım rantın Türkiye’deki gelir adaletini bozucu etkisi ekonomik aktörleri bu tartışmayı yapmaktan uzaklaştırıyor. Rantla ne demek istediğimi izah edeyim. Zaten bu yazıdaki muradım da bu. Çokları rantı izahta ve idrakte zorlanır.
Rant, iktisat kitaplarında kira olarak çevrilir. Fakat hem faktörlerin hem de gelirlerin çevirileri uygunsuzdur. Türkçe faizsiz ve rantsız bir dil oldu-ğundan…
Türkiye Ekonomi Modeli dönemini hatırlayın; düşük faizle borçlananlar; dolar almışlardı, alt segment otomobilleri toplamışlardı, alt gelir grubuna yönelik konutları edinmişlerdi. Sonra daha yüksek bir kurdan bu dolarları bozdurmuşlardı. İşte, bu işlemden elde edilen artık, kâr değil, ranttır. Otomobilleri 3 katı fiyatına sattılar. Gene elde ettikleri artık, kâr değil, ranttı. Konutlar uçtu gitti. Oluşan değer farkı, kâr değil, ranttı.
İmar değişiklikleri, kaçak katlar, karaborsa kazançları, oligopol getirileri, oligopson avantajları, tahta operasyonları vesaire vesaire bunların hepsi ranttır. Ve maalesef Türkiye’de varsıllık bu rant enstrümanlarıyla açıklanabilmektedir.
Vergi borcunu ödemeyenlerin ödeyenlere karşı avantajları dahi böyledir. İyinin ve güzelin değil, kötünün avantajlı olduğu her durum böyledir. Batının sömürmesi de böyledir.
Maksadım dünü konuşmak değildir. Çabucak bir zihin oluşmayacağından maksadım dünyayı değiştirmek de değildir. Ancak gelecek değiştirilebilir. Değiştirilmelidir.
Türkiye’de ekonomik ortam faizcinin ve rantçının değil, yalnızca çalışanın kazanacağı şekilde yeniden düzenlenmelidir. Çiftçisiyle, işçisiyle, mühendisiyle, doktoruyla, girişimcisiyle, paydaşıyla katma değer üretenin makbul olduğu gösterilmelidir.
Hatta vergi almak için alternatif para kazanma yolları meşrulaştırılmamalıdır. Örneğin sosyal medya yasası; içeriği değil, içerikten elde edilen gelirin vergilendirmesini düzenleyerek hata yapmıyor mu? Onlyfans karakterlerin toplum önüne muteber kimseler gibi söyleşiye çıkarılmasında bu yasanın etkisi nedir acaba?
Türkiye’nin asıl yarası, varsıllaşma yolunun kapitalistleşmesidir. Her zaman birileri diğerlerinden daha varsıl olacaktır. Yaratılış böyledir. Rant olur, oluşur (elle oluşturulmamalıdır). Amma velakin varsılların ekserisi varsıllığını rantla değil, emeğiyle ve katma değeriyle açıklayabilmelidir. Erdemli işletmeler gibi…
Toplum da genel olarak varsıllaşabilir. Buna refah denir. Toplumlar dahi refahını emeğiyle ve katma değeriyle açıklayabilmelidir. Sonradan refahını izahta sömürüsü yerine kurumsallaşmasını kullanmanın toplumları kurtarmadığını herkes gördü. Hem de Nobel sayesinde…
Merhaba, sitemizde paylaştığınız yorumlar, diğer kullanıcılar için değerli bir kaynak oluşturur. Lütfen diğer kullanıcılara ve farklı görüşlere saygı gösterin. Kaba, saldırgan, aşağılayıcı veya ayrımcı dil kullanmayın.
İlk yorumu siz yapın.
Günün en önemli haberlerini e-posta olarak almak için tıklayın. Buradan üye olun.
Üye olarak Albayrak Medya Grubu sitelerinden elektronik iletişime izin vermiş ve Kullanım Koşullarını ve Gizlilik Pollitikasını kabul etmiş olursunuz.
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.