Sosyal Güvenlik uygulamalarındaki Reformunun diğer önemli ayağını primsiz aylık ödemeleri v.b uygulamalar oluşturmaktadır. 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun uygulaması, yeni belirlenen adıyla "65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik" hükümlerinde aylıklardan yararlanabileceklerin başvuru şekli, hak sahipliğinin tespiti,
Sosyal Güvenlik uygulamalarındaki Reformunun diğer önemli ayağını primsiz aylık ödemeleri v.b uygulamalar oluşturmaktadır. 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun uygulaması, yeni belirlenen adıyla "65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik" hükümlerinde aylıklardan yararlanabileceklerin başvuru şekli, hak sahipliğinin tespiti, kontrolü ve aylıkların ödenmesine ilişkin usul ve esaslar belirtilmektedir. Ve bu uygulamada 2022 sayılı Kanuna göre yürütülen aylık işlemleri, 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile "Sosyal Güvenlik Kurumu Primsiz Ödemeler Müdürlüğü" kapatılmış olduğundan, "Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü" eliyle yürütülmek üzere sözkonusu Bakanlığa devredilmiştir.
Uygulama Yönetmeliğinin değişik 2"nci maddesine göre bağlanacak aylıklar, aşağıda belirtilmiştir:
a)Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış ya da nafaka bağlanması mümkün olanlar hariç olmak kaydıyla, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane* içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3"ünden az olanlar ile aynı tutardan fazla gelir (255,22 TL) sağlaması mümkün olmayanlardan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (1.620) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır. 2022 sayılı Kanunun 1"inci maddesinde yer alan gösterge rakamının (1.620), memur aylık katsayısı (2014 yılı için: 0,076998) ile çarpımı (1.620 x 0,076998) suretiyle hesaplanmaktadır.
b)Yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu ile toplam olarak en az % 70 oranında engelli olduğu belirlenmek suretiyle başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olduklarını kanıtlamış ve 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarından her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3"ünden az olduğu ya da aynı tutardan fazla gelir sağlamasının mümkün olmadığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından tespit olunarak muhtaçlığına karar verilenlere, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (4.860) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır.
c)Yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu ile toplam olarak % 40 ila % 69 arası engelli olduklarını kanıtlamış, 18 yaşını doldurmuş ve talebine rağmen Türkiye İş Kurumu tarafından işe yerleştirilememiş olan Türk vatandaşlarından her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3"ünden az olduğu ya da aynı tutardan fazla gelir sağlamasının mümkün olmadığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından tespit olunarak muhtaçlığına karar verilenlere, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (3.240) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır.
ç)Türk vatandaşı olan, 18 yaşını tamamlamamış ve ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu ile toplam olarak en az % 40 oranında engelli oldukları kanıtlanmış durumundaki engelli yakınlarının bakımını fiilen yürüten Türk vatandaşlarından, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3"ünden daha az olduğu ya da aynı tutardan fazla gelir sağlamasının mümkün olmadığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından tespit olunarak muhtaçlığına karar verilenlere, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe ve bakım ilişkisini fiilen gerçekleştirmeleri kaydıyla, (3.240) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır.
Bu aylık bağlama uygulamalarını, 633 sayılı KHK gereğince, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ve bağlı birimler yürütmektedir. Başvuru Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılmalıdır. Böylece başvuran kişiye dosya açılmakta; yardım sistemine eklenmekte ve çıktısı alınarak başvuru sahibine imzalatılmakta; kişinin SOYBİS sorgulaması ile muhtaçlık hesaplaması yapılmakta ve Vakıf Mütevelli Heyetine gönderilmektedir. Muhtaç olduğuna karar verilenlerin bilgileri, otomatik olarak sistem tarafından Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına iletilmektedir. Kişinin sağlık hizmetleri ile ilgili olarak SGK tarafından (5510 s.K.m.60/C-3) sosyal güvenlik kapsamına alınmaktadır. Ancak hemen söyleyelim ki, 1.620 x 0,076998 suretiyle hesaplanan aylık tutarı, geçimlik nitelik taşımamaktadır. Bu olumsuzluğunun gösterge yükseltmesiyle giderilmesi, geçimlik niteliğini yükseltebilecektir.
*Hane: Şehir dışında öğrenim gören çocuklar dâhil olmak üzere, aralarında akrabalık bağı bulunsun ya da bulunmasın adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre aynı konut ya da aynı konut bölümüne kaydedilmiş kişi veya kişilerden sosyal inceleme raporu ile birlikte yaşadığı tespit olunanları ifade etmektedir.
