Rusya-Ukrayna ve Filistin-Sûriye hattındaki savaşlar birbirinden kopuk, tesâdüfen aynı zaman diliminde ortaya çıkan savaşlar değildi. Yaşanan sıcak süreçler bu durumu bize daha berrak olarak gösteriyor. Sessiz ve derinden işleyen İsrâil-Rusya ilişkilerinin bu bağları dokuduğunu düşünüyorum. Rusya ile İsrâil arasında târihî ilişkiler mevcut. Bu noktadan bakıldığında Rusya’daki Yahudi varlığı binbeşyüz sene evveline dayanır. Bunun bir husûmet târihi olduğunu da biliyoruz. Ortodoksların Yahudilere
Rusya-Ukrayna ve Filistin-Sûriye hattındaki savaşlar birbirinden kopuk, tesâdüfen aynı zaman diliminde ortaya çıkan savaşlar değildi. Yaşanan sıcak süreçler bu durumu bize daha berrak olarak gösteriyor. Sessiz ve derinden işleyen İsrâil-Rusya ilişkilerinin bu bağları dokuduğunu düşünüyorum.
Rusya ile İsrâil arasında târihî ilişkiler mevcut. Bu noktadan bakıldığında Rusya’daki Yahudi varlığı binbeşyüz sene evveline dayanır. Bunun bir husûmet târihi olduğunu da biliyoruz. Ortodoksların Yahudilere karşı geliştirdiği yaygın ve yoğun husûmet 19.Asırda zirve yapmış ve çeşitli pogromlara sebebiyet vermiştir. Bunların arasında 1881-1882 pogromları çok acımasız tecrübeler olarak târihe geçmiştir. Lâkin anti semitizm husûsunda Hitler ve Nazizm Avrupa’da ve Rusya’daki antisemitizme rahmet okutacak derecede ileri gitti. Dahası, Bolşevik Rusya, nazizme karşı çok ağır bir bedel ödeyerek onu yenince, Rusya’daki antisemitzmin târihi halının altına süpürüldü; unutuldu gitti.
Soğuk Savaş esnâsında Sovyet Rusya ile İsrâil arasındaki münâsebetler elbette hoş değildi. Sovyetler ,İsrâil’e karşı BAAS rejimlerini ve Filistin direnişini destekledi. Ama bu, dinî farklılıklara dayanmadığı , antisemitizm ile alâkası olmadığı ve tamâmen Sovyetlerin reelpolitik ve ideolojik sebeplerden temellendiği için İsrâil tarafından o kadar da bağışlanmaz bir İsrâil karşıtlığı olarak muamele görmedi. Neticede mâdem ABD İsrâil’i destekliyordu; Sovyetler Birliği de Arapları destekleyecek değil miydi?.
Soğuk Savaş sonrasında Rusya’dan İsrâil’e çok büyük ve gönüllü bir göç yaşandı. Bu topluluklar ile Rusya arasındaki ekonomik ve kültürel bağların son derecede sıcak olduğunu söyleyebiliriz.( Arada bir buluşma noktası olan, güneyi ve kuzeyi ile Kıbrıs’ın jeopolitkasını bu bağı devre dışı bırakarak hesaplamak son derecede eksik kalır. Rusya-Kıbrıs ve İsrâil-Kıbrıs münâsebetlerine çok dikkat etmek şarttır).
Rusya-Ukrayna savaşının Rusya’nın tek yanlı yayılmacılığı olarak değerlendirenler fevkalade yanılıyor. Bu savaş Angloamerikan blok tarafından hazırlandı, kışkırtıldı ve patlatıldı. Biraz târih bilen herkes düzlük Ukrayna topraklarının Rusya için yumuşak karın olduğunu bilir. Rusya bu savaşa, bir fâtih azmiyle girmedi. Ukrayna’nın arkasında NATO tabanlı Angloamerikan güçbirliğinin olduğunu biliyordu. Dahası, bu savaşın 1970’lerden beri Rusya’nın en büyük can damarı olan Avrupa’yı kendisine kaybettireceğini de gördü. Ama savaşı başlatmaktan başka çâresi kalmadı.(Bu değerlendirmeler Rusya’yı haklı görmek adına değildir. Ukraynalı militarist kadroları ise kesinlikle sorumsuz görür). Angloamerikan çekirdek, bu savaşta Çin’in Rusya’ya sınırlı destek verebileceğini hesaplamıştı. Destek beklentilerin biraz üzerine çıktıysa da kayda değer olmaktan uzak kaldı. Hesaplamalarda esas mühim olan Hindistan’ın ne yapacağıydı. Bilhassa İngiltere eski sömürgesinin kendilerine yakın durarak Rusya’yı yalnız bırakacağını öngördü. Ama öyle olmadı. Hindistan Rusya’nın nefes borusu oldu. Bu arada ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi çok vahim bir hatâ oldu.( Angloamerikan çekirdek kanaatimce bu hadise üzerine çatlamaya başladı. İngitizler,muhtemelen ABD’nin bu karârı karşısında saçlarını başlarını yolmuştur).
Gelelim madalyonun diğer tarafına. Gazze savaşı ise Levant kıyılarının mutlak olarak İsrâil’in kontrolüne girmesini hedefliyordu. Hayfa’nın rakibi olabilecek her kıyı şehri ya Beyrut’da olduğu üzere yok edilmeli veya Gazze’de olduğu üzere İsrâil’in kontrolü altına girmeliydi. Hayfa’nın muhtemel rakiplerinden birisi de Lazkiye idi. Burada İsrâil’in karşısına tuhaf bir şekilde Rusya ve İran çıkıyordu. Kritik gelişme, Sûriye’de İran ile çalışan Rusya’nın ,İsrâil’in Esed’e ve ona müzâhir İran güçlerine karşı yaptığı saldırıların Rusya tarafından asla engellenmemesiydi.Buna mukâbil İsrâil de Rusya-Ukrayna savaşına asla taraf olmadı. Son hâdiseler İran’ı Akdeniz’den tard etti. Rusya’nın ise kısa süren bir tereddütten sonra geri döndüğüne şâhit oluyoruz. Bu Levant ve Doğu Akdeniz’de, sıkı bir İsrâil-Rusya ittifâkına işâret eder.
Trump, Avrupa’yı açıkta bırakarak ve NATO’yu ekarte ederek ABD’yi Rusya’ya yakınlaştırdı. Bu da artık neosiyocon kadrolarca idâre edilen ABD’nin İsrâil-Rusya ittifâkına doğrudan eklemlenmesi mânâsına gelir.Bu kümeye dâhil olan diğer küresel gücün, Mumbai-Hayfa hattından başka bir şey düşünmeyen Hindistan olduğuna işâret etmek ayrıca gerekir mi, bilemiyorum. Bu hattın ne kadar İslâm ve Müslüman düşmanı olduğunu akıldan çıkarmamak gerekiyor.
Avrupa ile berâber açığa çıkan diğer bir güç ise Çin. Şi Jinping’in Moskova ziyâretini hatırlıyorum. Putin onu arabasına uğurlarken aralarında geçen ve her ikisinin yeni bir dünyâ tesis etmekteki kararlığını vurgulayan konuşma çok dokunaklıydı. Acaba şu aralar böyle bir diyalog mümkün mü sorusu dudaklarda acı bir tebessümden başka ne verir ki? Çin, muhtemelen Rusya ile olan yakınlığının Hindistan-Rusya yakınlığının çok gerisinde olduğunu her zaman biliyordu. Çinli liderlerin buruklaşmış olsalar da ağlamadıklarını düşünüyorum. Rusya-Çin münâsebetlerinin güncel seyri hakikaten de tâkip edilmeye muhtaç.
Şimdilik belirsizliğini koruyan diğer bir güç ise İran. İran, Rusya’yı ve Hindistan’ı araya koyarak ABD ve İsrâil’den gelecek ağır darbeyi yumuşatmanın derdinde. Göreceğiz.
İyot gazı gibi açığa çıkan Avrupa ve İngiltere, eğer aşırı sağın yükselişini, en az on sene kadar durduramazsa zâten küme düşecek. Avrupa’nın tek çıkış yolu, kendisi gibi açığa düşmüş olan Çin ile bir şekilde başka bir lig oluşturmak. Bunun öncü bâzı söylemlerini yakalamak mümkün. Nasıl olur bilmiyorum, ama dünyânın ve bilhassa Avrupa devletlerinin Trump’ın aşırılıklarını dengeleybilecek başka bir şansları yok.
Türkiye şimdilik oldukça ustalıklı olarak her iki ligte de yeri olduğunu, birisini diğerinin yerine koymadığını hissettiren bir performans tâkip ediyor. Ama bu, dünyâ dengesizliğinin hüküm sürdüğü nispette; o da şimdilik mümkün. Dünyâ dengesizliğinin vârit olduğu yerde denge siyâseti güdülebilir. Ama dünyâ dengesinin bir şekilde kurulduğu yerde tavrınızın net olması gerekir. Zor, ışıksız ve çok kritik bir tüneldeyiz..
#Politika
#Dünya
#Süleyman Seyfi Öğün
Yorumlar
Merhaba, sitemizde paylaştığınız yorumlar, diğer kullanıcılar için değerli bir kaynak oluşturur. Lütfen diğer kullanıcılara ve farklı görüşlere saygı gösterin. Kaba, saldırgan, aşağılayıcı veya ayrımcı dil kullanmayın.
ficowi4385
Chatman House'ta bir yazı yayınlandı. Yazıda "Avrupa kumar oynamalı ve Ukrayna konusunda Çin ile işbirliği yapmalı" şeklinde. Avrupa-İngiltere- Çin yakınlaşması mümkündür. Türkiye'nin vereceği karar çok önemli. Türkiye'yle ilgili çok plan yapılıyor ama Türkiye'de haritaylarda çizilip bölünebilecek bir güç değil. ABD -Rusya-İsrail'in Türkiye üzerinde planları olduğu açık. Ama Türkiye bu planları bir çok defa bozdu. Önemli olan sahaya verdiğiniz askeri güçtür. Sahada yoksan masada yoksun. Bence ne İsrail ne ABD Türkiye'yi askeri olarak karşılarına almak istemezler. Türkiye'yi askeri güç kullanarak durdurmayacaklarını biliyorlar. İsrail askeri olarak Türkiye'nin rakibi bile değil. Büyük ihtimal Türkiye çok ta rahatsız etmiyecek şekilde, İsrail'de rahatlatacak bir çözüm bulup Suriye işi hal olabilir. Aksi halde Ortadoğu'daki savaşın şiddeti artarak devam eder. Olası Avrupa-İngiltere-Çin-Türkiye ittifakı ise gerçekten çok değişik olur. Aynı zamanda etkilide olur. Trump'ın Türkiye'yi bırakmak isteyeceğini düşünmem. Çünkü böyle bir askeri gücü, Afrika, Orta Asya'da, Orta Doğu, Biraz da ASEAN güçlü olan devleti , etkili olan bir devleti dışlamak, hele Çin ile Avrupa'ya kaptırmak planlarını bozamakla beraber uzun vadede ABD'ye daha kötü dönebilir.
24 g önce
Kapat
