Kuru Otlar Üstüne

76. Cannes Film Festivali’ni takip etmek için geçtiğimiz günlerde Cannes’daydım. Festivalde yarışan birçok film ilk kez seyirciyle buluşurken bazı başka filmler de, örneğin Martin Scorsese’nin Killers of the Flower Moon veya Johnny Depp’in başrolde olduğu Jeanne du Barry gibi, festivalde özel gösterimlerle sinemaseverlerle ve sinema profesyonelleriyle buluşuyor.

Ülkemiz adına dikkat çeken husus ise Nuri Bilge Ceylan’ın Kuru Otlar Üstüne isimli filminin festivalde Altın Palmiye için yarışıyor olması. Çekimleri yaklaşık 2 yıl önce tamamlanan film yoğun ilgi gördü.

Nuri Bilge Ceylan’ın yaşayan en önemli Türk yönetmen olduğunu bu köşede daha geçen hafta yazmıştım. Filmler alakalı şimdiden çok sayıda eleştiri çıkmış. Açıkçası bu eleştirileri okumadım ama sosyal medyada önüme düşen bazı hususlar dikkatimi çekti.

Öncelikle filmin kaç dakika alkışlandığıyla alakalı önce 11 dakika, sonra 15 dakika sonra 25 dakika gibi yorumları şaşkınlıkla okudum. Filmin alkışlanmasında şaşılacak hiçbir şey yok. Hatta bunun haber değeri de yok Cannes Film Festivali’nde film ekibinin de yer aldığı hangi film hiç alkışlanmazsa esas haber değeri olan budur. Hatta The Zone of Interest’in ekibin katılmadığı gösteriminde bile film 1-2 dakika alkışlandı.

Sosyal medyada hem Türk hem de yabancı bazı film eleştirmenlerinin Nuri Bilge Ceylan’ın en iyi filmini okuduğumda ise şaşkınlığım daha da arttı. Bence Kuru Otlar Üstüne, Nuri Bilge Ceylan’ın en iyi filmi değil.

Kuru Otlar Üstüne için Ceylan’ın şimdiki zamana en yaklaşan filmi diyebilirim. Genel kavramlardan ziyade daha bugüne ait bir hikâyeyle karşımıza çıkıyor.

Filmle alakalı arkadaşlarımla konuşurken en beğenilen kısmın filmin sonundaki metin olduğu konusunda hemen herkesin bir fikir birliği vardı. “Ama bu metin biz filmde değil de bir kitap okusak da aynı etkiyi sağlamaz mıydı?” diye düşünmeden edemiyorum. Eğer aynı etkiyi sağlayacaksa sinemanın gücü nerede kalıyor? Ayrıca sondaki bu metne gelene kadar yönetmenin bizi hazırlaması gerekirdi diye düşünüyorum. Bu da filmin eksikliklerinden biriydi.

Alışa geldiğimiz Nuri Bilge Ceylan sinema anlayışının dışında, ki ilk örneklerini Ahlat Ağacı’nda görmüştük lakin bu kez daha yoğun, keskin kamera hareketlerinin filmin aksayan taraflarından olduğunu düşünüyorum, Ceylan sinemasının içinde maalesef sırıtıyor. Kuru Otlar Üstünde, Ceylan’ın denediği iki yenilik var. İlki kendisinin aslında bir fotoğraf sanatçısı olduğunu izleyicilere hatırlattığı/bildirdiği sahneleri ben şahsen beğendim. Hatta geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılışı gerçekleşen İstanbul Modern’de yer alan sergisinin devamı olarak görebileceğimiz kareler yer alıyor.

İkinci yenilik ise filmin en gerilim yüklü sahnelerinden birinde izlediğimizin bir sinema filmi olduğunu vurgulayan ve gösteren ama niçin bu vurguya ihtiyaç duyulduğunu anlayamadığım ve filmin hikâyesine hiçbir katkı da sağlamayan sahne bence gereksizdi. Bu gerilim yüklü sahne ise Ceylan sinemasında gördüğümüz, alıştığımız gerçeklikten uzaktı. Biri resim biri İngilizce öğretmeni olan iki kişi böyle konuşmaz. Ceylan’ın diğer filmlerindeki kamera arkası görüntülerinden bildiğimiz oyuncuların rol yapmamaları gerektiğini, gerçek hayatta olduğu gibi yer almasını arzu ettiğini söylediğini bildiğimiz için bu sahne yapmacık geliyor.

Şahsen filmin Altın Palmiye şansının zayıf olduğunu, ama en iyi erkek oyuncu dalında Deniz Celiloğlu’nun veya filmin en iyi senaryo dalında ödül alabileceğini düşünüyorum.