Kadın Emeği

Körfez seyahatimdeki duraklardan bir diğeri Sharjah (Şarika) idi. Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Abu Dhabi ve Dubai’yle beraber sanat söz konusu olduğunda en dikkat çeken emirlik. Sharjah yapı ve mimari olarak da Dubai’nin hemen yanıbaşında olmasına rağmen hayli farklı. İslam Medeniyeti Müzesi, Sharjah Sanat Müzesi gibi kurumlara ev sahipliği yapıyor. Ayrıca tüm bölgenin en dikkate değer bienali olan Sharjah Bienali de emirliği sanat haritasında belirgin bir hale getiriyor. Yakın zamanda açılan House of Wisdom (Bilgelik Evi) de ve bu haftasonum gerçekleşen Tanweer Festival gibi etkinliklerle diğer emirliklerden ayrılıyor.

Ben Sharjah ziyaretimde ilk olarak sevgili dostum Sultan Sooud Al Qassemi’nin kurucusu olduğu Barjeel Sanat Vakfı koleksiyonundan eserlerin yer aldığı Women’s Work: From Craft to Fine Art, Reclaiming Arab Textile Art (Kadın Emeği: El Sanatlarından Güzel Sanatlara, Arap Tekstil Sanatının Yeniden Kazanılması) başlıklı serginin açılışına katıldım. Serginin küratörlüğünü Nour Hage üstleniyor.

Sergi adından da anlaşılacağı üzere geleneksel bir yaklaşım olan ve kadılarla anılan dokumanın ve tekstilin sanat yansımasına odaklanıyor.

Tıpkı Türkiye’de olduğu gibi Arap toplumunda da dokumacılık kuşaklar arasında bilgiyi, kültürü ve en önemlisi kimliği aktarmanın bir aracı. Tabi sergide yer alan eserler işin zanaat boyutunu değiştirip sanatsal bir yaklaşım ortaya koyuyorlar. Tekstil söz konusu olduğunda işlevi ön plandayken bu eserlerde estetik değerler ve/veya sanatsal kaygılar daha dikkat çekici.

Sergide yer alan eserler 1950’lerden başlayarak günümüze kadar geliyor. Suriye, Mısır, Tunus, Lübnan, Fas, Libya gibi ülkelerden yaklaşık 20 eser yer alıyor. Faslı sanatçı Bouchra Khalili’nin 2022 tarihli The Weavers isimli eseri ses ve video kasetlerdeki manyetik bantlar kullanılarak oluşturulmuş. Pamuk yerine bantı kullanarak bilgi aktarım tekniklerindeki değişimi vurgulaması sebebiyle sergide en beğendiğim ve dikkatimi çeken eser bu oldu.

Sergi kadar sergini yer aldığı mekandan da bahsetmek isterim. Sharjah’nın geri dönüşüm faaliyetlerini gerekleştiren BEEAH’ın Genel Müdürlüğü binasındaydı. Firma yetkilileriyle yaptığım sohbette Sharjah’daki atıkların %90’ını geri dönüştürmeyi başardıklarını söylediler. Genel müdürlük binası ise tam bir sanat eseri. Bina Zaha Hadid imzalı. Her detay büyük bir incelikle düşünülmüş, muazzam bir işçilikle hatasız bir imalat buluşmuş ve ortaya bu göz alıcı eser çıkmış. Yaklaşık 9000 m2 kapalı alana sahip bina doğal avlularla ve yatay mimariyle çok etkileyici. Sergi turuyla birlikte bina turları da düzenleniyor. Yolunuz Sharjah’ya düşerse 16 Ocak’a kadar devam edecek sergiyi ziyaret etmenizi tavsiye ederim.