Günümüz sanat dünyasının en “bilinmez” sanatçısı Banksy yakın zaman önce 9 günde 9 farklı yeni eseri Londra sokaklarına taşıdı. Bu eserler hemen büyük bir ilgiye mahzar oldu. İlk etapta eserlerin gerçekten Banksy’ye aitliği şüpheyle karşılansa da hem instagram hem de web sitesindeki paylaşımlarla eserlerin orijinalliği kesinleşmiş oldu. Banksy, Filistin’de yaşananlar konusunda eskiden beri duyarlı bir sanatçı olmasından dolayı her zaman radarımda. Beytüllahim’de açtığı Filistin temalı otel 12 Ekim’den
Günümüz sanat dünyasının en “bilinmez” sanatçısı Banksy yakın zaman önce 9 günde 9 farklı yeni eseri Londra sokaklarına taşıdı. Bu eserler hemen büyük bir ilgiye mahzar oldu. İlk etapta eserlerin gerçekten Banksy’ye aitliği şüpheyle karşılansa da hem instagram hem de web sitesindeki paylaşımlarla eserlerin orijinalliği kesinleşmiş oldu. Banksy, Filistin’de yaşananlar konusunda eskiden beri duyarlı bir sanatçı olmasından dolayı her zaman radarımda. Beytüllahim’de açtığı Filistin temalı otel 12 Ekim’den beri maalesef kapalı. Bu otelde uzun yıllar boyunca Filistin’in haklı davasını savunacak işleri gözler önüne serdiği için büyük bir teşekkürü hak ediyor.
Gelelim Londra’daki hayvanlar serisine. İlk çizim bir evin yan tarafında yer alan bir çıkıntının üzerinde yer alan bir keçi. Keçi dikkatlice aşağıya bakarken, kayalar aşağıya yuvarlanıyor. Sağ taraftan bir güvenlik kamerası keçiyi izlemektedir. Sonraki gün gövdeleri birbirine doğru uzanan, bitişik pencerelerden dışarı doğru eğilmiş iki fil çizimi ortaya çıktı. Üçüncüsü ise bir tren istasyonunun köprüsü boyunca sallanan üç maymundan oluşuyor. Daha sonra bir uydu anteninin üzerinde uluyan bir kurt resmi ortaya çıktı. Bonners Fish Bar isimli mekanın vitrinindeki balıkları yiyen iki pelikanı bize gösterdi.
Banksy instagramdaki paylaşımlarında fotoğrafların altına herhangi bir açıklama yapmayarak biraz da bizlerin bu eserlerde ne anlatılmak istendiğine dair çaba sarf etmemizi istiyor olabilir.
Tarih boyunca hayvanlar üzerinden birçok hikaye anlatıldı. Ezop masalları, La Fontaine masalları ve Kelile ve Dimne ilk akla gelenler. Bu masallarda hayvanların metaforik güçleri kullanılarak bazı dersler veriliyor. Eserlerinde politik mesajlar vermeyi seven Banksy de bence bu yaklaşımdan hareket ediyor. Peki, verdiği mesajlar neler olabilir? Bazılarını internet yorumlarından bulduğum tahminler şu şekilde.
İlki keçiyle alakalı. İlk sanat eserinde popüler bir teori, hayvanın aslında nesli tükenmekte olan Filistin dağ ceylanı olduğu yönünde. Hayvan, Filistin’in ulusal sembollerinden biri.
Çalışmalar vahşi doğada yalnızca 6.000 kişinin kaldığını gösteriyor.
Banksy, tasvirinde savunmasız hayvanın Gazze’deki dar bir alanı işgal etmeye zorlanan ve düşmenin eşiğindeki Filistinlilerin mevcut durumunu temsil ettiğini öne sürüyor olabilir. Çalışmanın yanındaki güvenlik kamerası, dünyanın İsrail’in Gazze’ye yönelik ölümcül saldırısını nasıl pasif bir şekilde izlediğini gösterebilir.
Sanatçı, filleri resmederek bence “elephant in the room” yani odadaki fil’e işaret ediyor. Bu deyim insanların konuşmak istemediği ama varlığını görmezden gelemeyecekleri sorunları anlatmak için kullanılıyor. Burada bence Gazze’de yaşananlar kastediliyor. Gazze hakkında konuşmaya devam etmeliyiz diyor.
Hareket halindeki üç maymun ise görmeyen, duymayan, konuşmayan üç maymunun artık harekete geçtiğini gösteriyor.
Bir uydu anteni üzerindeki kurtta ise anten hiç şüphesiz Ay’ı temsil ediyor. Kurt yönünü bulmak ve/veya sürüsüne mesaj iletmek için ulur. Mesaj ilettiği için bunu uydu antenine yapmış olması hiç şaşırtıcı değil. Peki, iletmek istediği mesaj nedir? Bence insanları uyandırmaya ve dikkatli olmaya çağırıyor çünkü uykusundan yeni uyanmış ve gerinen kedinin de benzer bir mesaj verdiğini düşünüyorum.
Piranalar ise bence serinin en politik eseri. Bir polis kulübesine çizilmiş olan bu eserde İngiltere’de son zamanlarda yaşanan ırkçı ayaklanmalarda İngiliz polisinin yaklaşımını eleştiriyor.
Bir diğer eser ise Londra Hayvanat Bahçesi’nde yaptığı fok ve kuşların kaçmasına yardımcı olan bir goril. Bunu hayvanat bahçesine yapmış olması Banksy’nn ironik tarafını gösteriyor. Bu eserle alakalı üç ana teori mevcut. İlki Banksy hayvanat bahçelerine karşı. İkincisi Londra Hayvanat Bahçesi’ne dair bir anıları var (ki bence çok zayıf bir ihtimal) üçüncüsü ise fok ve kuşların (artık onlar kimi veya neyi sembolize ediyorsa) özgürleştirilmesi için gorilin (BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesinden biri olabilir mi?) mutlak desteğine ihtiyaçları var.
Eserlerin neredeyse tamamının kısa sürede ya çalındığını ya da hemen koruma altına alındığını belirtmekte fayda var.
