2020 yılı bütçesinin değerlendirilmesi

2020 yılı bütçesi geçen hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilerek Meclis Genel Kurulu’na sevk edildi. Üç kesin bir de geçici bütçe çalışmalarında bulunmuş biri olarak, bu sürecin ne kadar yoğun ve ne kadar tartışmalı geçtiğini iyi bilenlerdenim. Tüm Bakanlıkların ve bağlı birimlerin bütçeleri görüşülürken hem geçmiş yılda yapılanlar hem de görüşülen bütçe yılı ile ilgili tüm rakamlar, faaliyetler en ince noktasına kadar konuşulur ve tartışılır. Sonuçta da her zaman devletin yönetimiyle ilgili sağlıklı bir bütçe ortaya çıkar.

2020 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi; AK Parti hükümetleri tarafından hazırlanan 18. bütçe, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içerisinde hazırlanan ikinci bütçe olma özelliği taşıyor.

Bu yılki bütçenin hem Yeni Ekonomi Programı hem de Orta Vadeli Mali Plan’da belirlenen amaçlar, hedefler ve çerçeveyle uyumlu şekilde hazırlandığını görüyoruz.

Dolayısıyla, geçmiş yıllarda olduğu gibi 2020 bütçesi de yine milletimize hizmeti esas alan bir bütçe olarak hazırlanmış.

2020 yılında bütçe giderleri 1 trilyon 95,5 milyar TL, faiz hariç giderleri 956,5 milyar TL, bütçe gelirleri 956,6 milyar TL, vergi gelirleri 784,6 milyar TL, bütçe açığı 138,9 milyar TL olarak hazırlanmış.

2002’de faiz harcamalarının bütçe giderleri içindeki payı %43,2 iken, istikrarlı AK Parti hükümetleri sayesinde bu oran 2020 yılı bütçesinde de %12 civarında gerçekleşmesi beklenmekte. Yani bütçedeki giderlerin %88’i doğrudan doğruya vatandaşlarımıza hizmet olarak, ülkemizin kalkınmasına destek olacak alanlarda harcanacaktır. Öncelikle;

2020 yılı bütçesinin %16,1’i toplamda ise 176,1 milyar TL’si eğitime ayrılmış durumda. Özellikle öğrencilere eğitim desteği olarak toplam 26,4 milyar TL ayrılmış. Bunun 12,5 milyar lirası burs ve öğrenim kredisi olarak verilecek. Yükseköğretim sisteminin geliştirilmesi için de üniversitelere 50,7 milyar TL kaynak ayrılmış.

2020 yılı bütçesinde sağlığa 188,6 milyar TL kaynak ayrılmış. 2002 yılında bütçeden sağlığa ayrılan kaynağın oranı %11,3’tü, 2020 yılında ayrılan kaynakla bu oran %17,2 olarak öngörüldü. Dolayısıyla eğitim ve sağlık, bundan önceki yıllarda olduğu gibi 2020 yılı bütçesinin de en önemli kalemlerini oluşturmakta.

Türkiye’nin içinde bulunduğu jeopolitik konum da göz önünde bulundurularak, 2020 yılı bütçesinde savunma ve güvenliğe ise 141,1 milyar TL kaynak ayrılmış.

Bütçede sosyal harcamalara ayrılan 69,5 milyar TL tutarlı kaynak, sosyal devlet olmanın önemli bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Ödeme gücü olmayan vatandaşların sağlık hizmetlerinden ücretsiz şekilde faydalanmaları için bütçede 13,4 milyar TL kaynak ayrılmış. Yine 65 yaş üstü ve engelli aylıkları için 11,6 milyar TL, engelli vatandaşların evde bakım hizmetleri için 9,4 milyar TL, bu yıl içinde başlatılan yoksul ailelere elektrik tüketim desteği için de 1,8 milyar TL kaynak ayrılmış durumda.

Tarıma ayrılan kaynakta önemli artışa gidilerek tarımsal destekleme programları için 22 milyar TL, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 5,1 milyar TL, tarımsal kredi sübvansiyonları için 6,3 milyar TL olmak üzere toplamda 33,4 milyar TL kaynak ayrıldı. Tarım bütçesine ayrılan bu kaynak, 2019 yılı ödeneklerine göre %36,6 artırılmış durumda.

Yine, reel sektör destekleri için bütçeden 2020 yılında da 44,5 milyar TL kaynak ayrılmış. Ayrıca, Ziraat Bankası aracılığıyla tarımsal kredilere verilen faiz destek tutarı %23 artırılarak 4,2 milyar TL, esnafın finansmana erişimini sağlamak amacıyla Halk Bankası aracılığıyla kullandırılan krediler için ise faiz desteği olarak 2,2 milyar TL bütçeden kaynak ayrılmış.

Toparlamak gerekirse, 2020 yılı bütçesinin “ekonomide dengelenme, disiplin ve değişim” yaklaşımına uygun olarak hazırlandığını görüyoruz.

Başarı içinse, ekonominin en önemli bileşenleri olan maliye ile para politikasının eşgüdüm ve koordinasyon içerisinde yürütülmesi şarttır. 2020 yılında %5 büyüme ve %8,5 enflasyon hedeflerine uygun bir bütçenin gerçekleştirilmesi en temel öncelik olmalıdır.