Müteşebbis katliamı

Yaşadığımız ekonomik krizin maliyeti çok ağır. Hem ekonomik ve hem de sosyal açıdan.

Tüm makro ekonomik dengeler bıçak sırtında. Küçük bir kıvılcım dengelerin yerle bir olmasına neden olabilir. Kamu finansman açığı devamlı büyüyor. Açığın hacmi bütçenin varlığını tehdit eder hale geldi.

Reel faizin yüksekliği üretimi azaltıyor, ülkeyi fakirleştiriyor. Milli gelirimiz düşüyor. Düşmeye devam edecek.

İhracatımız ve turizm gelirlerimiz azalıyor. Bankacılık sektörü son derece kırılgan bir yapıda. Borsa kısa vadeli spekülatif işlemlerin ve spekülatif yabancı yatırımcıların insafına terk edilmiş gibi.

İşsizlik çığ gibi büyüyor. Beraberinde dramatik sosyal problemleriyle birlikte. Yüz binlerce insan işsiz kaldı. Düzenli ve yeterli gelirden mahrum olmanın ortaya çıkardığı psikolojik baskının altında ezilen insanlar.

Bunların hepsi doğrudur ve ekonomiye ve sosyal bünyemize verdikleri zararların büyüklüğü tartışılmaz. Ancak, gözden uzak tutulan ve ülkemiz ekonomisini uzun yıllar zor durumda bırakacak bir tahribatı daha var mevcut ekonomik politikaların: Müteşebbis kıyımı.

Özellikle son iki yılda irili-ufaklı on binlerce işyeri kapısına kilit vurmak zorunda kaldı. Sahip ya da sahiplerinin bir çoğu işsizler ordusuna katıldı ve geçimlerini sağlayabilmek için iş aramaya başladılar.

Küçük ya da büyük bir işletmenin kurulması ve çarkının döndürülebilir hale getirilebilmesi zahmetli iştir. En büyük yük işletmenin kurulmasını yöneten ve yönlendiren kişiye aittir. Yani müteşebbise. İşletme binlerce kişinin çalıştığı dev bir sanayi tesisi ya da küçücük bir atölye olabilir. Her birinin zor ve ilginç tarihi vardır.

Bir üretim tesisinin kuruluşunu düşünün. Öncelikle cari piyasa şartları çerçevesinde isabetli bir faaliyet konusunda karar verilmesi gerekir. Yani üretilen malın satılabildiği ve pazar problemi olmayan bir faaliyet sahası. Hammadde kaynaklarının kesintisiz akışının sağlanabileceği üretim çeşidi v.b.

Uygun şartlarla ve yeterli miktarda finansman sağlanması vazgeçilmez ayaklardan birisidir. Finansman sağlandı diyelim, yeterli düzeyde değilse tesis yarıda kalır.

Sonra, üretim hatlarını mümkün olduğu ölçüde son teknolojiyi kullanarak işler hale getireceksiniz. Minimum maliyet formülünü yakalayacaksınız. Rekabet edebilmek için.

Tesisi modern yönetim ilkeleri doğrultusunda üstlenebilecek kadroları oluşturacaksınız. Elemanları doğru yerlerde istihdam etmeyi başaracaksınız.

Tesisin kurulmasından sonra iş bitmiyor. Tesisi müştemilatıyla beraber orkestra şefi gibi yöneteceksiniz. Dünya ve Türkiye''deki gelişmeleri günü gününe izleyeceksiniz. Gelecekteki değişimin yönünü doğru tahmin edip üretim biçimi ve kombinasyonunu ona göre revize edeceksiniz.

Bilgi birikiminiz ortaya çıkacak. Ufkunuz bir önceki günden daha geniş olacak . Pişeceksiniz. Bu noktaya gelmek için 10 yıl, belki 20 yıl harcamak gerekecek.

Bir gün hükümetin yanlış politikalarının sonucunda pazarınızı kaybedeceksiniz. Finansman maliyetiniz hızla artmaya başlayacak. Önce küçüleceksiniz, sonra tesise kilit vurmak zorunda kalacaksınız. 10 yıllık, 20 yıllık birikiminiz elinizden çıkacak bir anda. Malvarlığınızı kaybedeceksiniz.

Belki en önemlisi yönetme melekenizi kullanma imkanınız ortadan kalkacak. Müteşebbis kabiliyetinizi yitireceksiniz. 10 yılda edindiğiniz birikim tesisle beraber kaybolacak.

Ekonomimizin yaşadığı birçok problem doğru politikalarla kısa sürede çözülür. Fakat on binlerce müteşebbisin piyasadan çekilmesiyle doğan boşluğun telafisi yıllarca sürer. Ülkemizin esas kaybı bu noktadadır.

Kurtuluş Savaşı''ndan hemen sonra hükümetler, yerli müteşebbisin oluşturulması için büyük atılım başlattılar. İnanılmaz teşvikler sağlandı. Fakat başarılı olunamadı. Bunun üzerine Devlet bu işi kendisi üstlendi ve KİT''ler böyle doğdu.

Müteşebbis ülke ekonomisinin motorudur. Müteşebbisini yetiştiremeyen ülkeler ekonomik gelişmelerini tamamlama imkanını bulamazlar. Tıpkı cumhuriyetin ilk yıllarında olduğu gibi. Türkiye 1990''lı yıllarda müteşebbisini ortaya çıkarabilen bir ülke ve ekonomi haline gelmiştir. Son 2.5 yılda uygulanan ekonomik politikalar tam bir müteşebbis kıyımı yapmıştır. Müteşebbisleri düz işçi konumuna getirmişlerdir. Ülkemiz bunun sancısını uzun yıllar çekecektir.