Kemal Derviş imzasını taşıyan dalgalı kurun ne işe yaradığını bulmak için sizin de kafa yorduğunuzu tahmin ediyorum. Ülkemizde uygulanan dalgalı kur rejiminin sadece Türkiye için geliştirildiğini düşünmüyor değilim.Bilinen dalgalı kur sisteminde, dövizin fiyatının, alt ve üst sınırları belirlenmiş bir bant içinde hareket etmesine müsaade edilir. Dövizin fiyatı, belirlenen bu bandın dışına çıktığı zaman Merkez Bankası döviz piyasasına müdahale eder ve dövizin fiyatının belirlenen band içine çekilmesini
Kemal Derviş imzasını taşıyan dalgalı kurun ne işe yaradığını bulmak için sizin de kafa yorduğunuzu tahmin ediyorum. Ülkemizde uygulanan dalgalı kur rejiminin sadece Türkiye için geliştirildiğini düşünmüyor değilim.
Bilinen dalgalı kur sisteminde, dövizin fiyatının, alt ve üst sınırları belirlenmiş bir bant içinde hareket etmesine müsaade edilir. Dövizin fiyatı, belirlenen bu bandın dışına çıktığı zaman Merkez Bankası döviz piyasasına müdahale eder ve dövizin fiyatının belirlenen band içine çekilmesini sağlar.
Sözkonusu bandın aralığının büyük olmaması gerekir. Bandın aralığı büyüdükçe dövizdeki dalgalanma da büyük olur ve istikrarsız bir kur politikası ortaya çıkar.
Eğer enflasyon oranı, örneğin, % 50 ise, dövizin dar bir band içinde dalgalanması sağlanamaz. Zira, belirli bir andaki denge kurunu etkileyecek faktörlerden birisi enflasyon oranıdır. Özellikle yüksek enflasyon ortamlarında, döviz kurunun yükselmesi (dalgalanması değil) yönünde bir baskının oluşması kaçınılmazdır.
Bugün gelişmiş ekonomilerde dahi uygulanmayan dalgalı kur sisteminin ekonomik gelişmeye ve istikrarlı bir ekonomik yapı oluşturulmasına hiçbir katkısı bulunmamaktadır. Gelişmiş ülkelerde döviz kurlarının piyasa şartlarında oluşumuna izin verilmektedir. Dolar ile Euro arasındaki paritede son iki yılda büyük dalgalanmalar oluşmuş, buna rağmen tarafların müdahalesi gündeme gelmemiştir.
Diğer taraftan, dalgalı kur sisteminde dalga boyu uzadıkça dövize olan talep artmaktadır. Türkiye uygulamasında dalganın yönünün hep yukarıya doğru olduğu da unutulmamalıdır.
Döviz kurunun hangi band aralığında belirleneceği konusunda da bir tespit bulunmamaktadır. Kemal Derviş sürekli olarak mevcut kurun piyasa şartlarını yansıtmadığı ve dövizin aşırı değerli olduğundan bahsetmekte, ancak, olması gereken veya hedef kur konusunda net bir açıklama yapmamaktadır. Kemal Derviş'e göre bugünkü döviz kuru en az 250.000 TL aşırı değerlidir.
Bu açıklamaların şu ana kadar döviz kuru üzerinde sakinleştirici ve dövizin fiyatını aşağıya çeken bir özellik taşımadığını biliyoruz. Kemal Derviş'in beyanlarına rağmen dövizin fiyatı sürekli artmaktadır.
Israrın nedeni
Dalgalı döviz kurunun yürümediği ve istikrarsızlığı artırdığı görülmesine rağmen bu modelde ısrar edilmesinin en büyük nedeni yastık altındaki dövizlerin TL'ye dönüştürülmek istenmesidir.
Uygulanan kur politikasının temel hedefi, yabancı yatırımcılar ve döviz cinsinden borcu bulunan banka ve büyük sermaye gruplarına ucuz döviz sağlamaktır. Türkiye'nin döviz gelirleri ile İMF'den sağlanan krediler bu kesimlere ucuz döviz sağlamak için yeterli olmamaktadır. İlave döviz kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Diğer tüm kaynaklar tükendiği için hükümet şimdi vatandaşın yastık altındaki döviz tasarrufuna göz dikmiş bulunmaktadır. Dalgalı döviz kurundaki iniş ve çıkışların, vatandaşın elindeki dövizi TL'ye çevirmesine katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Spekülasyonu seven ve kısa sürede büyük paralar kazanmayı hedefleyen vatandaşın bu zaafını kullanarak elindeki dövizi TL'ye dönüştürmesini beklemektedirler.
Doların fiyatının 1.500.000 TL'ye ulaştığını varsayalım. Kemal Derviş ve ekonomi kurmaylarının, doların fiyatının olması gereken fiyatının üzerinde olduğu şeklindeki açıklamalarına inanan ve doların fiyatının 1.500.000 TL'nin altına ineceğini tahmin eden bir vatandaş elindeki dövizi TL'ye dönüştürecektir.
Doların fiyatı örneğin, 1.450.000 liraya indiğinde daha da düşmesini bekleyecek. Fakat doların fiyatı 1.500.000 TL'nin üzerine çıkacak. Bu kez de zararı realize etmemek için dövize dönmeyecek. Benzeri beklentilerle döviz satın almayacak ve elindeki TL'yi borsada veya mevduatta değerlendirecek.
Sonuçta vatandaş zarar etmiş olacak.
Hazine'nin, dövize endeksli tahvil satarak borçlanmasının nedenlerinden birisi de yastık altındaki dövizlerin TL'ye dönüştürülmesinin sağlanmasıdır.
Vatandaşın bozduracağı döviz ülkenin kalkınmasında kullanılmayacaktır. Yukarıda belirttiğimiz grupların ucuz döviz temin etmelerinin finansmanına yarayacaktır.
Cebinizdeki dövizin kıymetini bilin ve oyuna gelmeyin.
#Kemal Derviş
#Dolar
#Döviz
#Yastık altı
