Geçen hafta Doha''daydım. El Cezire Forum''da bu yılın teması "Medya ve Orta Doğu''da Güç Kayışları" olarak tanımlansa da, neredeyse tamamen İsrail''in Gazze saldırısı tartışıldı. Amerikalı siyasi tarihçi Michael Hudson konuşmasında Davos''a atıfta bulunarak -aşağı yukarı- şöyle bir tahlil yaptı:Davos''ta zihni en açık aktör Türkiye Başbakanı idi. Ne yapacağını biliyordu; yapması gerekeni çekinmeden yaptı. Arap temsilcinin kafası karma karışıktı. Kalksa mıydı, otursa mıydı, bir türlü bilemiyordu.
Geçen hafta Doha''daydım. El Cezire Forum''da bu yılın teması "Medya ve Orta Doğu''da Güç Kayışları" olarak tanımlansa da, neredeyse tamamen İsrail''in Gazze saldırısı tartışıldı. Amerikalı siyasi tarihçi Michael Hudson konuşmasında Davos''a atıfta bulunarak -aşağı yukarı- şöyle bir tahlil yaptı:
Davos''ta zihni en açık aktör Türkiye Başbakanı idi. Ne yapacağını biliyordu; yapması gerekeni çekinmeden yaptı. Arap temsilcinin kafası karma karışıktı. Kalksa mıydı, otursa mıydı, bir türlü bilemiyordu. Arapların genel kafa karışıklığının çok güzel bir yansımasıydı onun tavrı. Amerikalı oturum yöneticisinin tutumu ise, ABD''nin Orta Doğu''daki güç kaybını çok iyi yansıtıyordu. Yanlış tarafı tutuyor, kimseyi yatıştıramıyor, durumun vuzuha kavuşmasından çok, öğle yemeğine geç kalınmamasını önemsiyordu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri''nin durumu içler acısıydı: Bir o yana, bir bu yana bakarak neler olup bittiğini anlamaya çalışıyordu. O anlayıncaya kadar iş olup bitti!..
Gerek oturumlarda gerek kulislerde yapılan konuşmalarda iki gerçek çok belirgin biçimde ortaya çıkıyordu: Arap dünyası Türklere karşı olağanüstü sempati besliyor, İranlılara karşı ise şükranla karışık kuşku taşıyor. Her ne kadar Forum''un iki dili hâlâ Arapça ve İngilizce idiyse de (açılışta Fransızca da unutulmadı!), Türkiye''nin kararlı dış siyaseti ivme kazanarak devam ederse, Türkçe yeniden bölgenin ana dillerinden biri olabilir! Özellikle TRT Şeş''ten sonra bir yandan Türk dünyasına yönelik Azeri, Özbek, Kırgız, Kazak ve Türkmen lehçelerinde yayın yapacak büyük çaplı bir kanal; ardından Arapça, Farsça ve Ermenice yayın yapacak kanalların kurulması Türkiye''nin "Merkez Ülke" konumunu pekiştirecektir.
Forumda dikkatimi çeken, konuşmacıların hemen hepsinin ADALET kelimesine yaptıkları vurguydu. Orta Doğu''da insanların Osmanlı sonrasında temel taleplerinin adalet olduğunu; fakat maalesef ne kendi yöneticilerinde ne de işgalcilerde bunu bulamadıklarını yana yakıla anlattılar. Daha milliyetçi eğilimli olan Araplara şunu hatırlatmak zorunda kaldık: Osmanlı yönetimi Türklerin Arapları (veya Kürtleri, Rumları, Arnavutları...) yönetmesi değildi. Anadolu Türkleri de diğer bütün kavimler gibi Osmanlı hanedanı (veya sistemi) tarafından yönetiliyordu. Hatta Fatih Sultan Mehmet''ten sonra neredeyse hiçbir Türk yönetici olamadı. Osmanlılık, bütün bu kavimlerin kendi kendilerini yönetmesine dayalı bir adalet sistemiydi.
Adaletle alakalı birkaç bilgece söz ile bugünkü yazıyı noktalayalım:
Adalet mülkün (devletin) temelidir. (Hz. Ömer) Adalet ancak hakikatten, saadet ancak adaletten doğabilir. (Emile Zola)
Adalet devletin amacıdır. (James Madison)
Adalet olan yere kim sığınmaz ki. (Zhan Tang)
Adalet topaldır, ağır ağır yürür, fakat gideceği yere er geç ulaşır.
(Mirebau)
Adaleti seven bir insan için her yer emindir. (Epiktetos)
Adaletin kuvvetli, kuvvetlilerin de adaletli olmaları gerekir. (Pascal)
Adaletin olmadığı yerde ahlak da yoktur. (Montaigne)
Adaletsiz rejimi, adaletle yıkınız. (Gandi)
Adaletsizliği yangından daha çabuk önlemeliyiz. (Heraklit)
Adaletsizliği işleyen, çekenden daha sefildir. (Eflatun)
Bırakın adalet yerini bulsun, isterse kıyamet kopsun. (William Watson)
Geciken adalet adaletsizliktir. (William Penn)
Daha fazla yasa, daha az adalet demektir. (Cicero)
Devletin hazinesi adalettir. (Konfüçyüs)
Dünya yıkılsa da bırak adalet yerini bulsun. (Latin atasözü)
Yasalara saygı gösterilmesini istiyorsak, saygı duyulacak yasalar yapalım. (Louis D. Brandeis)
Eğitimli insanlar adalet olmadan cesaret sahibi olunca asi olurlar. Eğitimsiz insanlar adalet olmadan cesaret sahibi olunca haydut olurlar. (Konfüçyüs)
İyi olmak kolaydır, zor olan adil olmaktır. (Victor Hugo)
Kılıcın yapamadığını adalet yapar. (Kanuni)
Memleketler kılıçla alınır, lakin adaletle muhafaza edilir. (Emir Timur)
Kötülüğü adaletle, iyiliği de iyilikle karşıla. (Lao-Tse)
İnsanlar ancak adaletle doyurulur. (Emerson)
Yargıçları kim yargılayacak? (Latin Atasözü)
