2024 yılını artık yavaş yavaş bitiriyoruz. Merkez Bankası’nın 8 Kasım’da yayımladığı yılın son Enflasyon Raporu ile de yıl sonu enflasyonu için beklenti netleşti. Görünen o ki bu yılı enflasyonda %44-45 seviyelerinde bitireceğiz. 2025 yılı boyunca da dezenflasyon devam edecek ve yıllık enflasyondaki düşüş giderek belirginleşecek. 2025 yıl sonunda Merkez Bankası’nın son güncelleme ile %21 olarak belirlediği ara hedefin tutması için de sıkı para politikasının uygulanmaya devam edileceği aşikâr. Hatta
2024 yılını artık yavaş yavaş bitiriyoruz. Merkez Bankası’nın 8 Kasım’da yayımladığı yılın son Enflasyon Raporu ile de yıl sonu enflasyonu için beklenti netleşti. Görünen o ki bu yılı enflasyonda %44-45 seviyelerinde bitireceğiz. 2025 yılı boyunca da dezenflasyon devam edecek ve yıllık enflasyondaki düşüş giderek belirginleşecek.
2025 yıl sonunda Merkez Bankası’nın son güncelleme ile %21 olarak belirlediği ara hedefin tutması için de sıkı para politikasının uygulanmaya devam edileceği aşikâr. Hatta bu konuda Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın “faiz indirimi olsa bile sıkılaşma devam edecek” şeklindeki ifadelerini sıkça tekrarladığını not edelim.
2025 yılında enflasyonla mücadeleye maliye politikasının daha etkili şekilde katkı sağlayacağı konusunda bir fikir birliği de oluşmuş durumda. Özellikle her yıl başında yeniden değerleme oranı ile artırılan yönetilen/yönlendirilen fiyatların bazılarında Cumhurbaşkanlığı makamının yetkisi ile bazı indirimler yapılacağı konusunda da önemli bir beklenti oluştu.
Diğer yandan 2025 yılı enflasyonu için belirgin riskler de halen masada. Örneğin TÜFE sepeti içerisindeki konut grubu ve özelde ise kiralar ciddi sorun oluşturacak. Peki neden?
Öncelikle konut grubunun enflasyon sepetindeki ağırlığına bakalım. Konut grubu, enflasyon sepetinde %14,20’lik bir ağırlığa sahip. Bu ağırlık %24,98’lik gıda ve alkolsüz içecekler ile %17,35’lik ulaştırma grubundan sonraki en yüksek ağırlık.
TÜFE sepetindeki konut grubunun içinde ise en yüksek ağırlığa %5,06 ile kiralar sahip. Bu oran ise TÜFE madde sepetindeki en yüksek ağırlığa sahip üçüncü sıradaki madde. Yani kiralardaki artış enflasyonu en yoğun etkileyen kalemlerin başında geliyor.
Türkiye’de kira artış oranları ise genellikle her ay TÜFE oranları açıklandığında ilan edilen “on iki aylık ortalamalara göre” çıkan enflasyona göre belirleniyor. 2025’in genelinde de on iki aylık ortalamalara göre hesaplanan enflasyon yıllık enflasyonun belirgin bir şekilde üzerinde gerçekleşeceği için kiralardaki artışlar yıllık enflasyonun üzerinde kalacak. Bu duruma aylık bazda baktığımızda aylık enflasyonun ana eğilimi büyük oranda kira artışlarının etkisi altında olacak.
Bir örnekle açıklayalım. TÜİK’in son açıkladığı Ekim ayı enflasyonu yıllık %48,58. Yine aynı ayda on iki aylık ortalamalara göre gerçekleşen enflasyon ise %62,02. Eğer bir konutun kira tutarı yenileme dönemi bu ay olmuş olsa idi söz konusu konutun kirasındaki artış oranı %62,02 ile yıllık enflasyonun yaklaşık 14,5 puan üzerinde olacaktı. Bu artış ise bir sonraki ayın enflasyonunu yukarı itecek ve enflasyonun ana eğilimindeki yavaşlamanın hızını düşürecek. 2025 yılının genelinde her ay bu durumu yaşayacağız. Bu bakımdan 2025 yılında dezenflasyon sürecindeki en temel riskin konut grubundan geleceğini söyleyebiliriz.
#Ekonomi
#enflasyon
#Merkez Bankası
