Günümüz fıkhında sigara

2013 yılında Endonezya’nın Surakarta Üniversitesinde olduğu gibi daha birçok yerde sigaranın haram olduğu sonucuna ulaşan master tezleri yapıldı. El-Ezher fetva heyeti, Suud’da İslâmî Araştırmalar Merkezi ve Fetva Heyeti, başta Karadâvî olmak üzere birçok tanınmış İslâm âlimi, sigaranın sağlığa zararı kesinleştiği için haram olduğuna dair fetva verdiler.

1970’li yıllarda İzmir Yüksek İslâm Enstitüsü’nde fıkıh hocası idim, ders notu olarak hazırladığım “Helâller-Haramlar” bahsini sonra “Günlük Hayatımızda Helâller ve Haramlar” adıyla kitaplaştırdım ve pek çok defa basıldı. Sigaranın hükmü hakkında o kitapta şunu yazmıştım:

Tütün 15. asırdan sonra yeni dünyadan İslâm ülkelerine girmiş, o zamandan beri de İslâm ulemâsı tütünün hükmü üzerinde durmuşlardır.

a) Sigaranın zararı bugün ilmen, kesin olarak bilindiği için zararsız denemez.

b) Şârî’in menetmediğini söylemek de isabetli değildir. Çünkü Şârî’ her haramı ismen zikretmemiştir. Hüküm kaynakları yalnız sarîh ve husûsî nasslar değildir. Nasslarda geçenlerin haram kılınış sebeplerine (illetlerine) bakılarak yapılan kıyaslar ve diğer istidlâl yolları vardır.

Zarar: Sigara hem içenin sıhhatine, hem de yanında bulunanların sıhhat ve rahatına zarar vermektedir.

Rasûl-i Ekrem (s.a.v.), “Ne doğrudan ne de karşılık olarak zarar vardır” buyurarak zarar vermeyi menetmiş Allah Teâlâ da, “Kendinizi elinizle tehlikeye atmayın...” (el-Bakara: 2/195), “Kendinizi öldürmeyin....” (en-Nisâ: 4/29) buyurmuştur.

İsrâf: İsrâf malı faydasız yere harcamaktır: “Yeyiniz, içiniz, isrâf etmeyiniz” âyeti (el-A’râf: 7/31) ile “Peygamber (s.a.v.) malın boşa harcanmasını yasakladı” hadisi isrâfı haram kılmaktadır.

Nafaka mükellefiyeti: Kocalar, babalar ve muhtaç yakınlarına bakan erkekler nafaka (onların yiyecek, giyecek, mesken, tedâvi... ihtiyaçlarını temin) ile mükelleftirler. Bundan keserek sigaraya para vermek haramdır… Nargile ve enfiye gibi alışkanlıkların hükmü de sigara alışkanlığı gibidir.

Sigara içmenin israf ve nafaka ile alakası tartışılabilir, ancak zararı tartışılamaz; çünkü tıp sigara içmenin zararlı olduğunu kesin olarak ifade etmiş, paketlerin üzerine “sigara öldürür” yazılmış ve birçok yerde sigara içmek yasaklanmıştır.

Tıbbın ne dediğine dair birkaç örnek verelim:

Medical Park Antalya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümünden Uzman Dr. Evren Toprak, sigarayı ilk kez deneyen her üç kişiden birinin, tek bir sigara ile bağımlı hale geldiğini bildirdi. Uzman Dr. Evren Toprak, yaptığı yazılı açıklamada, sigara tiryakiliğinin, ‘en öldürücü toplumsal zehirlenme olayı’ olduğunu belirtti. İnsanları sigaraya bağımlı hale getiren maddenin nikotin olduğunu vurgulayan Toprak, nikotinin kalp atışlarını hızlandırdığını, tansiyonu yükselttiğini, kanın pıhtılaşma riskini artırdığını kaydetti.

Toprak, açıklamasında, “Erkeklerde tüm kansere bağlı ölümlerin yüzde 35’inin, kadınlarda ise yüzde 15’inin nedeni sigaradır. Akciğer kanserine bağlı ölümlerin yüzde 90’ının nedeni sigaradır. Sigara içmeyen ancak dumanına maruz kalanlarda akciğer kanseri riski 3 kat artmıştır” dedi.

Sigara içenlerde akciğer kanseri dışında ağız, dil, dudak, gırtlak, yemek borusu, pankreas, mesane, böbrek, prostat ve rahim ağzı kanseri riskinin de 30 kat yükseldiğine işaret eden Evren Toprak, sigaranın, kronik bronşit ve amfizem gibi nefes darlığı yapan akciğer hastalıklarının en önde gelen sebebi olduğunun da altını çizdi. Toprak, sigara kullananlarda bu hastalıklardan ölüm riskinin, içmeyenlerden 40 kat fazla olduğunu bildirdi.

Kars Devlet Hastanesi Başhekimi ve Kars Sağlık Sevenler Derneği (KARSSED) Başkanı Uzman Dr. Yunus Yılmaz, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının (KOAH), tüm dünyada en çok ölüme neden olan hastalıklar arasında ilk sıralarda yer aldığını ve her yıl milyonlarca kişinin ölümüne sebep olduğu söyledi.

Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Leyla Sağlam, Türkiye’de her gün 300 kişinin sigara yüzünden öldüğünü söyledi ve ekledi:

“Sigara bugüne kadar dünyanın karşılaştığı en büyük halk sağlığı tehdididir. 6 saniyede bir kişi sigaranın neden olduğu hastalıktan hayatını kaybetmekte. Kullanıcıların yarısını erken öldürmekte. Her yıl sigara nedeniyle dünyada yaklaşık 6 milyon ölüm görülmekte. Bu 6 milyon ölümün yüzde 10’u pasif içici dediğimiz insanlardan oluşmakta, yüzde 5’ini ise çocuklar oluşturmakta. Tamamen suçsuz, masum çocuklar.”

Dünya Sağlık Örgütü 2012’de dünyada en büyük sağlık sorununun sigara olduğunu ilân etti.

Prof. Aziz Sancar sigaranın DNA yoluyla kanser oluşumundaki etkisini gösteren araştırmalarının, insanlar için ciddi zararları olan bu kötü alışkanlığı terk etme konusunda teşvik edici olmasını umut ettiğini belirtiyor.

Bilim, sigaranın sağlığa kesin zararını ortaya koyduktan sonra kadim fıkıh da bugünkü fıkıh da hükümde birleşmiş oluyor:

Sigara içmek haramdır.