Dinlerarası diyalog

Önce bilinen bazı hususları bir daha hatırlayalım:

"Dinler arası diyalog" mecazi bir ifadedir ve kastedilen mana "farklı dinlere mensup insanlar arasında diyalog"dur.

Farklı dinlere mensup insanlar arasında öteden beri savaş dışında da ilişkiler olmuş, bu insanlar birbirini tanımış, ortaklık ve komşuluk yapmış, bir kısmından Müslümanlar kız almış, din adamları bir araya gelerek tartışmalar yapmış, barış ve antlaşmalar yaparak ilişkiler kurmuş, ötekileri kendi dinlerine davet etmek için çabalar göstermişlerdir. Bu sebeple ve bu manada "diyalog meşru mu, değil mi, faydalı mı, zararlı mı, olmalı mı olmamalı mı" soruları da tartışmaları da yersiz ve faydasızdır.

Tartışmaya ve ilgilileri uyarmaya değer olan diyalog ise yakın zamanlarda papalığın başlattığı ve amacı Hristiyanlığı yaymak (misyonerlik) olan diyalogdur.

İyi niyetli olmayan kimselerin aleyhimde konuşmaya vesile kıldıkları diyalog konusunda ben yıllardan beri bu uyarıyı yapıyorum. En son altı ay kadar önceki bir yazımda da bunu yapmıştım:

"Benim… konuşmalarım ve yazılarımda hedefim, diyalogun fayda ve muhtemel risklerine dikkat çekmek, müslümanların başta "tebliğ, temsil ve cazip imaj oluşturma" olmak üzere güzel hedeflerini gerçekleştirmeleri için diyaloga olan ihtiyaçlarının altını çizmek, müslüman grupların bu konudaki farklı yaklaşımlarına dayanarak birbirlerine öteki muamelesi yapmalarını önlemeye katkıda bulunmak, ötekinden önce kendi aralarında

diyalogu teşvik etmektir."

"Dünyamızda insan ilişkileri baş döndürücü bir hızla değişiyor. Bu değişim rüzgârı önünde sağa sola savrulup dağılmak, hatta manevi varlık bakımından yok olmak da vardır; kökü derinlerde olan, dalları, kırılmamak için sağa sola eğilse de kökü ve gövdesi yerinde kalan çınarlar gibi olmak da vardır. İkinci oluşun en önemli şartlarından biri, "müşterekleri İslam" olan grupların kendi aralarında diyaloglar, birlikler, birliktelikler oluşturmak; ortak değeri korumak, güçlendirmek ve nesiller boyu yaşatmak için dayanışmaya ve -gerektiği kadar- ortak faaliyetlere ağırlık vermektir. Kök ve gövde sağlama alındıktan sonra öteki ile diyalogun riskleri asgariye inecek, bu çeşit faaliyetler değişim rüzgârının yönünü belirlemede müslümanların da önemli payları olmasına yol açılacaktır…" (Diyalog konusundaki kitabımın önsözünden).

"Hristiyanlığın vazgeçemeyeceği vazifelerinden biri misyonerlik; yani bütün insanları Hristiyanlaştırmak için çaba göstermektir ve bunu da asırlardan beri yapmaktadır. Buna rağmen Müslümanlar onlarla diyalog içinde olmuşlar, "Hristiyanları Müslümanlaştırmak" amacı da dahil birçok maksatlarla bir araya gelip görüşmüş, tartışmış, ortak bazı işler tutmuşlardır. Bugün yurt dışında yaşayan dindaşlarımız yoğun bir misyonerlik taarruzu

karşısında bulunuyorlar ve oradaki

din rehberlerimiz çeşitli maksatlarla Hristiyan ve Yahudi din adamlarıyla bir araya geliyor, diyaloglar yapıyorlar.

"Bu noktada önemli olan; kırmızı çizgilere dikkat etmek, dengeyi bozmamak, kâr zarar hesabını iyi yapmaktır. Eğer bu çeşit diyalog İslam"ın ve Müslümanların menfaatine değil, zararına olursa zinhar ondan uzak durmaktır.

"Müslümanlar, "Dinler arası Diyalog İçin Papalık Konseyi misyonunun bir parçası olmak üzere" diyaloga girmezler, kendi davalarının şuurlu bir "misyoneri; yani davetçisi, tarafı" olarak diyaloga girerler."

(Bu sözler ve daha geniş bilgi için şu kitabıma bakılabilir: Diyalog ve Kurtuluş Tartışmaları, Ufuk Yayınları, 2011).

Benim "farklı dinlere ve inançlara bağlı insanlar ile Müslümanların diyalogları" konusundaki düşüncem yukarıda özetlediğim gibidir; herkesin düşüncesi kendine; ama insanlara sahip olmadıkları düşünceyi yüklemek haksızlıktır ve ahlak dışıdır.