İhracatın 2017 karnesi

2017 yılının tümünü kapsayan istatistikler hızla akmaya devam ediyor. Bu kapsamda bu hafta açıklanan verilerden biri de ihracat oldu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı geçici dış ticaret istatistiklerine göre, Türkiye’nin ihracatı 2017 yılında %10,2 artarak 157,1 milyar dolar oldu.

Hatırlayacak olursak önceki senelerde, küresel ticaretteki zayıf seyir, jeopolitik gelişmeler ve parite hareketleri gibi sebeplerle ihracatçımız sergilediği o azmi rakamlara yansıtamamıştı. 2017 yılına ise, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) ifadesiyle, “atılım yılı” ümidiyle girilmişti. Neticeye baktığımızda, oransal gelişim olarak hatırı sayılır bir performansın sergilendiği bir seneyi geride bırakmış olduk. Tam bu noktada küresel ihracatın aynı dönemdeki başarısıyla kıyasladığımızda da, Dünya Ticaret Örgütü mevcut verilerine göre performansımızın dünya geneline gayet iyi ayak uydurduğunu tespit ediyoruz.

Bu doğrultuda vardığımız noktaya baktığımızda ise, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın bu hafta geçici olarak sunduğu ve TÜİK’ten son halini bilahare işiteceğimiz 157,1 milyar dolarlık ihracat, 2014 yılında bıraktığımız 157,6 milyar dolarlık rakama yeniden yaklaştığımızı ifade ediyor. Buradan hareketle, belli başlı kabullere dayalı olarak ihracatın anlamlı bir artış kaydetmeye devam edeceğini öngördüğümüz 2018, ekonomimiz için ihracatta rekor yılı olacaktır.

Bu arada TİM de, mutat olduğu üzere ayın başında Aralık ve dolayısıyla 2017 ihracat verilerini detaylarıyla açıkladı. Bu dönemdeki ihracat büyümesini sektörel detaylarıyla değerlendirmek adına, şimdi o verilerden de faydalanarak birkaç not düşeyim.

TİM verileri incelendiğinde, 2017 yılındaki ihracat artışının arkasında otomotiv sanayinin hikâyeye en kuvvetli desteği verdiği göze çarpıyor. Katkı puanı bağlamında otomotivi takip eden sektörler ise, çelik ile kimyevi maddeler ve mamuller... Bunun yanı sıra, demir, madencilik, makine, elektronik ve mücevher gibi ürün grupları da, geçtiğimiz sene çift haneli artışlarıyla ihracat hızımıza destek verenler arasında öne çıkıyor.

Kısaca belirtmek gerekirse de; TİM gruplaması kapsamında, kuru meyve, fındık ve tütün dışındaki tüm sektörler 2017 yılını pozitif ihracat gelişimiyle tamamlamış durumda... Tabii içlerinde %69 ihracat artışı kaydeden zeytin ve zeytinyağı gibi coşkulular da, hazır giyim ve konfeksiyon gibi %0,5 büyüyen mütevazı oranlara sahip olanlar da var. Bununla birlikte, ortaya çıkan tablo genele yayılmış bir ihracat yükselişini resimliyor diyebiliriz.

Pazarlar açısından bakıldığında ise, 2017’de Avrupa ve Ortadoğu’nun başlıca katkı verdiği bir ihracat hikayesinden bahsediyoruz. TİM verilerine göre ihracat değerinde ilk 5’te ise, bu dönemde Almanya, İngiltere, İtalya, ABD ve Irak var.

Öte yandan belirtmek gerekir ki; geride bıraktığımız yıl ithalatın da kendini gösterdiği bir dönem oldu. Yine Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine başvuracak olursak, ithalattaki artış 2017’de %17,9 olarak kaydedildi. Ekonomide yaşadığımız malum canlanma bu kanalda da etkilerini gösterirken, özellikle enerji kaleminin ithalattaki artışta belirgin bir rol oynadığını söylemek mümkün. Elbette burada, bir yandan talep diğer yandan da fiyat gelişmelerinin etkilerinden dem vurmak gerek. Bununla beraber, 2017 özelinde öne çıkan bir diğer ithalat destekçisinin de altın olduğunu eklemekte fayda var. Geniş detayları, TÜİK’in açıklayacağı son verilerle yeniden gözden geçireceğiz.

Dış ticaret açığı ve haliyle cari açık nedeniyle 2018 yılında ithalat izleyeceğimiz başlıca göstergelerden olacakken, ihracatın da bu sene rekorla kayıtlara geçmesi bekleniyor. Önümüzdeki dönemde her iki dinamiğe dair atılacak ve özellikle dönüşümü adresleyecek politika adımları ise, ekonomimizin geleceği adına şüphesiz kritik olacak.