Demirden İpek Yolu

Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan tarihi İpek Yolu’nda bir ticaret merkezinden diğerine gitmenin ağır meşakkatini kitaplar yazar. Kervansarayların, iki küçük ticari nokta arasını en az 3 günde alan tüccarların çilesine ortak olduğunu da… İşte Çin ile Venedik arasında uzanan ancak 15. yüzyıl sonrası zayıf düşen bu hattın modern çağda yeniden canlanması için de, güzergahlar şüphesiz kritik önem taşıyor, taşıyacak.

Örneğin iki uç noktadan yola çıkacak olursak, bugün Çin ve Avrupa arasındaki çok ciddi hacimdeki ticaretin çok büyük bölümünün deniz yoluyla yapıldığı dikkat çekiyor. Bu ise, 1 ayı aşabilen upuzun bir ulaşım süresi anlamına geliyor. Oysa mesafenin demir ağlarla örülmesi sağlandığı takdirde, sürenin birkaç haftaya inmesi mümkün. Zaten Orta Koridor da bunu amaçlıyor.

İşte tam bu noktada Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu Hattı, İpek Yolu’nun yeniden canlanması kapsamında kilit bir nokta rolünde karşımıza çıkıyor. Bilindiği gibi Çin’in son yıllarda yoğunlaştığı Kuşak ve Yol projesinin kara ayağı, tarihi hatta yeniden hayat vermeyi amaçlıyor. Bu noktada Avrasya ekonomileri için önemli bir fırsat olan İpek Yolu’nun, süren ilgili çalışmalar dahilinde dünya ekonomisinin ağırlık merkezinin konumlanmasında da söz sahibi olacağını söyleyebiliriz.

Bundan tam 10 yıl önce Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan tarafından varılan devletler arası anlaşma gereği çalışmaları başlayan BTK, inşa zorluklarından finansmana kadar uzanan çeşitli nedenlerle planlanandan geç tamamlandı. Hem geç hem de güç oldu ancak neticede ekonomik ilişkilerde süre ve maliyetleri kesecek dev bir eser ortaya çıktı.

Bu bağlamda BTK bir yandan Asya’yı Avrupa’ya bağlayan kritik bir halkayken, diğer yandan bölge ekonomileri için kaynaşmaya vesile yaratıyor. Özellikle de projenin sahibi 3 ülke için…

İlk aşamada yılda 1 milyon yolcu taşıması hedeflenen hattın zaman içinde 3 milyona ulaşması beklenirken, yük kapasitesinin de başlangıçtaki 6,5 milyon tondan 17 milyon tona yükseleceği öngörülüyor. Bu ise, söz konusu ülkeler için taşımacılık sektöründe belirgin bir canlanma imkânı sunarken, daha hızlı ve geniş kapsamlı ticaret, yatırım ve turizm fırsatları yaratabilecek.

Örneğin Türkiye açısından bakacak olursak; BTK Rusya’dan Kafkas ülkelerine kadar geniş bir yelpazeye daha kolay ulaşmayı tetikleyecek bir kanal işlevi görecek olup, doğuya açılan kapımız Kars ve civarı bölge için de bir canlılık getirebilecek. Büyük resimde ise, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Türkiye’ye, Asya ve Avrupa arasındaki o dillerden düşmeyen konumuyla daha da değerli bir koridor ve hub olma imkânı sunacak.

İşte dün bu bağlamda, Cumhurbaşkanı Erdoğan beraberindeki heyetle Bakü’ye vardık ve BTK’nın açılış merasimine katıldık. Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan liderlerinin açılışını yaptığı demiryolunun törenine, Kazakistan ve Özbekistan Başbakanları da bizzat katılarak destek verdi. Bu arada, Türkmenistan, Pakistan, Hindistan gibi birtakım Asya ülkelerinin de BTK projesine büyük ilgi duydukları ve entegre olmayı istedikleri biliniyor.

Sonuç olarak 846 km uzunluğundaki yol uzun süredir beklenen seferlerine başlarken, Türkiye’nin bölgedeki çok ayaklı ekonomik ilişkilerine bir boyut daha eklenmiş oldu. Doğrusu Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu jeopolitik bir hamle ve Azerilerin ifadesiyle cazibedarlığı da yüksek bir proje… Bunca imkânı içinde barındıran demiryolu hattının potansiyelinin gerçekleşebilmesi için ise, ilgili ülkeler arasında her açıdan sağlanacak maksimum koordinasyon ve uyum kuşkusuz önemli olacak.

Hülasa, (yine Azerilerin ifadesiyle) üç ülkenin dostluğunun numunesi olan BTK büyük bir ehemmiyete malik olup, işe düşmesiyle birlikte iktisadi inkişaf ve semereler istihsal edecek.

Yolumuz uğurlu olsun…