Fatma Barbarosoğlu Yazıları – Fatma Barbarosoğlu Kimdir?

Fatma Barbarosoğlu

2011 yazı listeleniyor

Tanassur hikâyeleri, Selma, İsmet, Haluk...

28 Mart 2025, Cuma

Fatma Aliye’yi anlayabilmek için Fatma Aliye’nin hayatına benzeyen hayatlarda mesela, Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem Bolayır’ın hayatında geziniyor tekrar tekrar. Ali Ekrem’in kızı Selma Ekrem tam da İsmet Topuz’un yaşıtı. Bir yaş var aralarında. Aynı muhitlerin aynı zamanın aynı savaşların çocuğu ikisi de. Aynı muhitler...Biri Namık Kemal’in torunu öteki Ahmet Cevdet Paşa’nın. Selma şapkasını daha özgür giyebilmek için evden ayrıldığında yıl 1923’tür. Selma henüz 21 yaşında. İsmet, Selma’nın gidişinden

Zihniyet nasıl değişir? Camide ibadet önceliği yerini nasıl eğlenceye bırakır?

21 Mart 2025, Cuma

Birkaç yıl önce ekranıma bir fotoğraf düştü. Fotoğrafın altında şu yazı: “Fenomen abi, valiliğin himayesinde çocuklarla camide buluşuyor.” “Fenomen abi” çocuklarla niye camide buluşuyor? Birlikte ibadet mi ediyorlar? Fotoğrafta ibadete, ilme, irfana dair bir şey görünmüyor. Daha ziyade bir festival havası. Fenomen abinin vücut dili ile çocukların vücut dili senkronize: Haydi eller havaya. Ebeveynler çocuklarının camide eğlenmesinden çok mutlu olduklarını söylüyorlar verdikleri röportajda. “Camilerde

İşte o an, tam o an...

14 Mart 2025, Cuma

“O an...” diye bir cümleye başladığımızda, arkasından fevkalâde bir hikâyenin sökün edeceğini muhatabımız anlar. Nedir yaşanmakta olan zamanı “o an” diye çerçeve içine alarak unutulmaz kılan kimya? Bir nehir misali akıp gitmekte olan zamanı “o an” ile kesintiye uğratan, çoğunlukla yoksunluklardır. Akıntının içinde yaşayıp giderken, yaşamın kendisi öylesine sıradan ve tekdüze bir hale gelmişken, hiçbir şey fevkaladenin aynasına düşmez. Olağanın olağanüstüye evirilmesi için kesinti şarttır adeta.

Cip değil de daktilo isteyen o genç kız tercihinden dolayı hiç pişman olmadı...

28 Şubat 2025, Cuma

Hafızayı ve hatıraları beslemek gerekiyor. Lakin hatıraların muhafazasını sadece fotoğraflara, bizim için arşiv oluşturduğunu iddia eden dijital mecralara depolanan fotoğraflara devretmek ne kadar doğru? Zannedilenin aksine hafızayı ve hatırayı besleyen dijital kültür değil, sözlü ve yazılı kültürdür. Sözlü kültür nesiller boyu ailenin hikayesini, memleketin ahvalini bir kulaktan ötekine aktarır durur. Edebi metinler de adeta kokunun yerini tutar. Şaşırdınız mı? Şaşırmakta haklısınız. Ben dahi şaşırdım.

Sözlü, yazılı, dijital kültürü bir arada idrak etme üzerine...

21 Şubat 2025, Cuma

Türkiye Cumhuriyeti İletişim Başkanlığı’nın himayesinde 14-15 Şubat tarihleri arasında Rami Kütüphanesi’nde Türkiye Yayıncılık Zirvesi düzenlendi. Açılış konuşmasını iletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun’un yaptığı sempozyumda dijital kültürün okuma kültürüne etkileri üzerine tebliğler sunuldu. Dijitalleşme hakkındaki sempozyumun İstanbul’un en büyük kütüphanesinde yapılması çok önemli. Dijital kültürü, yazılı kültürden vazgeçmeden idrak edebilmemiz için daha çok kütüphaneye ihtiyacımız var.

Bak şu dünyanın işine çeşmesi var tası yok...

14 Şubat 2025, Cuma

Hayatımıza giren kelimelerin gönül kapımızdan, zihin kapımızdan geçtiği o anı, o olayı, o duyguyu hatırlıyor olsaydık nasıl olurdu... Bireysel olarak her kelimenin zihin dünyama düştüğü anın aksini muhafaza edebilsem diye düşündüğüm gibi toplumsal olarak da bazı kelimelerin nasıl dilimize düştüğünü merak ediyorum. Toplumsal anlamda daha şanslıyız. Kelimelerin, kavramların tarihî olarak izini sürmek nispeten mümkün. Mesela deyimler sözlüğünde genellikle o deyimin nasıl dile düştüğünü anlatan hikayeler

Korku kapitalizmi ve kelimelerin negatif yükü

07 Şubat 2025, Cuma

Farkındasınız muhakkak, birkaç yıldır yılın kelimesi üzerinden yoğun haberler yapılıyor. Bendeniz bu haberleri 2010 yılından itibaren takip etmeye çalışıyorum. Yılın kelimesi başlangıçta sadece Oxford sözlüğüne göre seçilen kelime üzerinden tartışılırken birkaç yıldır ABD’nin ve Almanya’nın önde gelen sözlüklerinin seçtiği “yılın kelimesi” de nazara veriliyor. Almanya sadece yılın kelimesini seçmiyor, yılın en kötü kelimesini de seçiyor. Mesela 2023’ün kötü kelimesi olarak “tersine göç” seçilmişti.

Kötülük nedir, kötü kimdir?

31 Ocak 2025, Cuma

Her güne ziyadesiyle yorgun ve kederli, acıdan kahrolmuş bir şekilde “Bu kadar da olmaz ama...” diye başlıyor, gün bitmeden sabah duyduğumuz haberi unutuyor, geceye “Bu da oldu, eyvah!” dediğimiz yeni bir haberin duygu yükü ile karışıyoruz. Tanık olduğumuz hataları ve katliamları çürümüşlük ortak paydasında eşitleyip “Ne ara bu kadar kötü olduk!” şikâyeti içinde çalkalanıyoruz. 78 kişinin hayatını kaybettiği Bolu Kartalkaya mevkiinde ismini Grand diye koyup müşterilerini ihmaller zinciri ile adeta

Sonbahar sansürü

29 Kasım 2024, Cuma

Yaz aylarını genellikle kısa seyahatler, uzun ev zamanı olarak geçiriyorum. Edebî kalemim güneş enerjisi ile çalışan bir panel gibi. İkindi güneşini, bildiğim bir mekânda idrak etmeyi seviyorum. Sonbahar biterken ister istemez düşüncenin, dolayısıyla yazının pusulası, gündelik hayatın distopik maceraya doğru sürüklenen yapısına teslim oluyor. Yaz aylarında hayat-memat dengesi daha çok hayat üzerinden akarken sonbaharla birlikte memat meselesinin gezegeni ele geçiren “korku”lu yapısı öne çıkıyor.

21. yüzyılı kim temsil ediyor? Aptallar ve aptallıklar mı?

22 Kasım 2024, Cuma

I- 2019’un sonbaharıydı. Belki de ilkbahardı. Baharları ilk ve son diye ayırmak yerine ben hep bahardı demeyi tercih edenlerdenim. Yani, epey bir zaman önceydi. Zaman, Pandemi’den önce ve Pandemi’den sonra diye bölündüğüne göre... Pandemi’den bir yıl önceydi diyerek sizdeki zaman aralığını pekiştirmiş olayım. Marmaray’da idik, sinyal kesilince tren Erenköy civarında aniden durdu. Tren durunca insanlar başlarını eğdikleri noktadan kaldırdı. Kiminin başı bir kitabın içinde idi, kiminin cep telefonu