Kalbi bilme konusuyla ilgili olarak şu son bilgileri de verip kendi kanaatimizi söyleyelim ve meseleyi kapatalım.Resulüllah Efendimiz arkadaşlarına şöyle buyurdu; ‘siz muhakeme olmak için bana geliyorsunuz, ama delil getirmede biriniz diğerinden daha dilbaz olabilir. Ben de onun konuşmasına bakarak onun lehine hüküm verebilirim. Ona hakkı olmayan bir şeyi vermişsem ateşten bir parça almış olur’ (Buhari). Yani Resulüllah bile mahkemeleşenlerin kalplerini bilmiyordu.Bazı kabilelerin Resulüllah’ı aldatıp
Kalbi bilme konusuyla ilgili olarak şu son bilgileri de verip kendi kanaatimizi söyleyelim ve meseleyi kapatalım.
Resulüllah Efendimiz arkadaşlarına şöyle buyurdu; ‘siz muhakeme olmak için bana geliyorsunuz, ama delil getirmede biriniz diğerinden daha dilbaz olabilir. Ben de onun konuşmasına bakarak onun lehine hüküm verebilirim. Ona hakkı olmayan bir şeyi vermişsem ateşten bir parça almış olur’ (Buhari). Yani Resulüllah bile mahkemeleşenlerin kalplerini bilmiyordu.
Bazı kabilelerin Resulüllah’ı aldatıp zarar vermek için ondan İslam’ı öğretecek muallimler istemeleri ve yetmiş kadar Kuran bilen sahabiyi pusu kurup öldürmeleri olayı meşhurdur. Resulüllah bundan o kadar üzülmüş ve etkilenmişti ki, bu kabilelere kunût ile iki ay beddua okudu, onlar da helak oldular. Medine gibi sekiz on bin nüfuslu bir kasabadan yetmiş tane seçkin insanın yok edildiğini düşünürsek olayın ne kadar vahim olduğunu anlarız. Hatta Enes, ben Resulüllah’ın bu kadar üzüldüğüne daha hiç şahit olmadım diyecektir. Resulüllah (sa) onların kalbindeki bu kötü niyetlerini bilmiş olsaydı bu kadar arkadaşını onlara kurban verir miydi?
Meselenin kerametle alakası
Ehlisünnet akidesine göre keramet haktır. Ama keramet insana Allah’ın özel alanına müdahale edebilme gücü vermez. Kalbi bilmenin bir gayb meselesi olduğunu daha önce söylemiştik. Daha doğrusu başta Ebu Hanife olmak üzere âlimler kalpteki bilgilerin gayb olduğunu söylüyorlar. Allah da buyuruyor ki, ‘biz seçtiğimiz peygamberler dışında gaybı hiç kimseye bildirmeyiz’. O halde bunun için ‘bir keramet olarak Allah bildirirse bilir’ demenin bir anlamı kalmaz, çünkü eğer o bir gayb ise bildirmeyeceğini söylemiştir. Bu tıpkı, ‘Allah dilerse beni peygamber yapabilir’ demek gibidir. Çünkü o artık peygamber göndermeyeceğini, Hz. Muhammed’in (sa) peygamberlerin sonuncusu olduğunu söylemiştir.
O halde meseleyi bir tasavvuf meselesi olarak görüp savunmanın bir anlamı yoktur. Bilinir deyince tasavvufu kabul etmiş, bilinmez deyince inkâr etmiş olmazsınız. Eğer böyle bir inanç, insanı ilahlaştırmaya doğru götürüyorsa bunun doğrusunu anlamaya çalışmak da abesle iştigal olmaz. Ayetler, hadisler, âlimler, hatta Kuşeyri gibi sufi önderler (Bkz. Letaif, Ta-ha 7. Ayetin tefsiri) bilinemeyeceğini söylerken, bilinebilir diyenlerin, dinin delil saydığı hiçbir delilleri yoktur. Söylenenler sadece, falan zatın yanına gittim ve kalbimden geçenleri söyledi, gibi nakillerden ibarettir. Kendini bilen hiçbir tasavvuf büyüğü, mürşidi, ben sizin kalbinizi bilirim dememiştir, diyemez.
Bu konu dinimizin bizi imtihan ettiği bir konu değildir. Dolayısıyla bunu savunmada hamasi refleksler göstermeye de gerek yoktur. Din bu değildir, tasavvuf da bu değildir. Farzımuhal bilinir diyelim, bu bizim mükellefiyetlerimizden hangisini değiştirir? Aksine böyle ezoterik inançlar sadece insanı yoldan çıkarmaya yarar. Ayrıca bütün ihtimallerle böyle bir konuda zahirden yana olma dinimiz açısından ‘eslem tarik’tir, yani en garantili yoldur. İmam Rabbanî’nin şu tespiti burada da yol göstericidir: ‘Zahirle batın arasında bir çatışma varsa, batın bilgi atılır, zahir alınır. Farklılık kıl kadar olsa bile’.
Ayrıca mesele bir inanma/iman mesesi ise ki, başka bir şey olamaz, o zaman bundaki iman çizgisini belirleme noktasında mütevatir, dalalet çizgisini belirleme noktasında da en azından sahih rivayetlere ihtiyaç duyulur. Oysa değil mütevatir ve sahih, zayıf bir dini delil bile bize böyle bir bilgi vermez, hatta tam aksini söyler.
Şimdi tekrar gelelim işin keramet yönüne: 1990 yılı olabilir, rahmetli Mehmet Emin Er Hoca (ki, hem fakih hem sufi idi, yani âlim bir mürşitti) bizim Hadis Enstitümüzü ziyarete gelmişti. Kendisiyle uzun uzun sohbet yaptık, bu meseleyi ona da sordum. Söyledikleri beni ikna etti ve hala o kanaate devam ediyorum. Dedi ki: ‘Kalbi Allah’tan başka kimse bilmez. Ancak Allah’ın veli kullarına şöyle bir ikramı olabilir. Siz Allah dostu bir zatı ziyaret edersiniz, Allah ona bir ikram olarak sizin kalbinizdeki şeyi söylettirir. Siz de onun kalbinizi okuduğunu sanırsınız. Oysa onun sizin kalbinizde böyle bir şey olduğundan haberi bile yoktur, bu bir tevafuktur, ama aynı zamanda bir keramettir’.
İşte meselenin keramet yönü burasıdır.
Sonuç: Mezhepçilikten kurtulmadan mezheplerin nimet olduğunu anlayamayacağımız gibi, tasavvufumuza giren batıni/ezoterik inançları ayıklamadan da Hasan Basri, Abdullah bin Mübarek ve Abdülkadir Geylani gibi sufilerimiz olmayacak ve tasavvuf uçsuz bucaksız Batıniliğe doğru sürekli kayacaktır. Tasavvuf şeriatı en hassas çizgilerle yaşamaksa doğrunun yegâne ölçüsü şeriat olmalıdır. Bunun başka da bir izahı yoktur.
