Dünya genelinde 90 milyon aktif okuru olduğu bildiriliyor ve üç milyondan fazlası Türkiye’den. Türkçe içerik sayısı 7 milyonu geçmiş durumda. Türkiye, uygulamayı hem kullanıcı sayısı hem de içerik üretiminde en yoğun kullanan dördüncü ülke. Hem hedef kitlesi hem de kullanıcıları 10-18 yaş arası çocuklar ve ergenler. İçeriklerin önemli bir kısmı ise “+18” kategorisinde, çocukların asla erişmesini istemeyeceğimiz pornografi metinleri. Kanada merkezli Wattpad uygulamasından bahsediyorum. Platform,
Dünya genelinde 90 milyon aktif okuru olduğu bildiriliyor ve
üç milyondan fazlası Türkiye’den.
Türkçe içerik sayısı 7 milyonu geçmiş durumda. Türkiye, uygulamayı hem kullanıcı sayısı hem de içerik üretiminde en yoğun kullanan dördüncü ülke. Hem hedef kitlesi hem de kullanıcıları 10-18 yaş arası çocuklar ve ergenler.
İçeriklerin önemli bir kısmı ise “+18” kategorisinde, çocukların asla erişmesini istemeyeceğimiz pornografi metinleri.
Kanada merkezli Wattpad uygulamasından bahsediyorum. Platform, 2006 yılında kuruldu ve ülkemizde de eş zamanlı olarak erişime açıktı. Yıllardan beri
Wattpad’in çocuklara zehir saçtığı, sansürsüz cinsel içerikler ve fotoğrafların yer aldığı söylendi.
Geriye dönük baktığımda, sadece Yeni Şafak’ta uygulamadaki zararlara dikkat çekilen ve önlem alınması gerektiğine vurgu yapılan çok sayıda habere imza atılmış. Wattpad’in çocukların terk edildiği bir çukur olduğunu bilen dertli insanların, ilgililerin kapılarını çaldığını biliyorum. Dahası, üç yıl önce en yetkili isimlerden birine söylediğimde,
“abartıyorsun, gençler kitap okuyor” yanıtını almıştım.
Anlaşılan sorumlularımız Wattpad’in içeriklerinden bihaberdi. Ya da platform bağlantılı
bazı erkleri, lobileri, çevreleri, camiaları karşılarına almaya cesaret edemiyorlardı.
Her ikisi de mümkün…
Aradan yıllar ve yıllar geçti. Ve o beklenen adım atıldı…
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ailelerden gelen ihbar ve şikâyetler doğrultusunda bakanlık uzmanlarınca yapılan değerlendirmeler ve bakanlığın müdahil olduğu
çeşitli davalarda görülen Wattpad etkisi dikkate alınarak,
10. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından okuma-yazma uygulaması geçtiğimiz günlerde erişime kapatıldı. Kararın alınmasında, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı
Mahinur Özdemir Göktaş’ın yüksek hassasiyeti ve iradesinin olduğunun altını çizmem gerekiyor.
Wattpad erişime kapatıldı ve belli çevreler, özellikle de ekonomisini bu mecradan kotardığı kitaplarla sağlayan yayıncılar harekete geçtiler haliyle.
Devlet yine sansürcü oldu. Yobaz oldu. Edebiyata bile tahammül edemeyen oldu. Gerici oldu.
Özgürlüklerin önüne set çeken oldu. Oldu da oldu.
Elimde, Wattpad’de yayınlanan ve milyon çarpı milyonlarca kez okunan,
çok büyük bir bölümü ağır pornografi barındıran
hikayelerin raporu var. Sıfır sansür! Şöyle ifade edeyim;
hiçbir anne baba, edebiyatçı, gazeteci, sanatçı, siyasetçi, romancı, hikayeci, sinemacı, kitapçı, senarist ve “normal” olan herhangi bir yetişkin, birkaç sayfasını okuduktan sonra bırakmak zorunda kaldığım metinlere tahammül edemez.
Anormal değillerse tabii... Hazırlayanlar, inceleyenler, okumak zorunda kalanların yürekleri nasıl kaldırdı bilmiyorum.
Korkunç olan ne biliyor musunuz? Bahse konu hikayelerin hedef kitlesinin ve okurlarının çocuklar olduğunu biliyoruz. Ancak
yazarlar da büyük oranda çocuk
. Hikayelerin dilinden, üslubundan çok belli oluyor. Çocukların atıldığı bu dipsiz, karanlık kuyuda kötülük adına yok yok. Açıkça yazmaktan imtina ediyorum lakin bilinmesi gerek.
Yayınlanan metinlerde şiddet, saldırganlık, küfür, gerçek hayat hikayesi adı altında travmatik olaylar, taciz,
cinsel saldırı, pedofili, ensest ilişkiler, alkol, ateizm, satanizm ve intihar konulu onlarca konu, başlık, diyalog, sahne yer alıyor.
Bakın abartmıyorum! Liseli çocukların eşcinsel ilişkileri ile öğrencinin ağzından yazılan öğretmen-öğrenci birlikteliğini dahi burada yayınlamışlar. Yahu
çocuğun çocuğa tecavüz etme sahnesi bile paylaşılmış. Ve o iğrenç metin milyon kez görüntülenmiş!
Daha nasıl yazabilirim, nasıl ifade ederim bilmiyorum?
Hiçbir sansür olmadan, herhangi bir filtre ve denetimden geçmeden sınırsızca paylaşılan hikayeleri okuyan çocuklarda ne tür travmatik etkiler bıraktığını ise bilmiyoruz. Muhtemelen anne-babalar da farkında değiller. Hatta çocuklarının kitap okuduğunu sanarak mutlu oluyorlar. Dijital medya konulu bir söyleşiden sonra yanıma gelen bir anne övünerek,
“Liseye giden kızım deliler gibi okuyor. ‘Wattpad kurdu’ oldu” demişti. Evladının ne okuduğunu ise bilmiyordu.
Verdiğim örnekleri anne-babalar çocuklarına asla kondurmayacaktır elbette. Burada yazan ve okuyan her çocuk için dikkatini çektiğim içerikleri üretiyor ya da tüketiyor diyemeyiz elbette. Ama ne olur, Wattpad’in denetimsizlik üzerine inşa edildiğini bilerek, çocukların neleri okuduklarını göz ucuyla da olsa incelesinler.
Sadece anne-babalar değil, öğretmenlerimize de büyük sorumluluk düşüyor. Çünkü vakitlerinin büyük kısmını okulda geçiren çocukların gündemlerini aynı içerikler meşgul ediyor.
Akranlar birbirlerine anlatarak platformun yayılmasına, milyonlarca çocuğun daha yazılı şiddet ve istismara maruz kalmasına sebep oluyorlar.
Wattpad üretimi kitapları anne-babaları görmesin diye okulda saklayan ve teneffüslerde okuyan çocuklar
olduğu biliniyor.
Bu arada Wattpad, genç kız edebiyatına özellikle ağırlık veriyor. Etkileşimlere bakılırsa siteyi ayakta tutan da genç kız içerikleri ve üstü kapalı aktardığım içeriklerin olduğu diğer kategoriler. Şaşırılmaması gereken şu bilgiyi de ekleyeyim: Wattpad son yıllarda LGBT kategorisine büyük yatırımlar yaptı ve hep öne çıkardı. Zaten
Wattpad’in arkasındaki en büyük güç de LGBT lobisi.
Eşcinsel içerikli hikayeleri teşvik etmek için “Wattpad Onur Ödülleri” düzenleniyor.
Bakın bu platform daha düne kadar açıktı. Ücretsiz, online, erişimi kolay ve sınırsızlığın sınırsız olduğu Wattpad yayın dünyasında kendi pazarını da kurdu. Okuyucu sayısı fazla olan hikayeler ödüllendirildi. Yayınevleri buradaki metinleri kitaplaştırılarak satışa sundu. Bazı
-kitapçılar, kitaplaşan Wattpad hikayelerini ‘Çağdaş Türk Edebiyatı’ stantlarında pazarladı.
Üzerlerine alınırlar mı bilmiyorum ama yazarı ve tüketicisi çocuklar olan,
çocuk istismarının her türlüsünün yapıldığı platform üzerinden, bazı yazarlar ve yayınevleri çok büyük paralar kazandılar.
Elimdeki raporda, Türkiye’de en çok okunan Wattpad kaynaklı çocuk kitapları (adlarını bilerek yazmadım) tek tek analiz edilmiş. İçeriklerinde ise her türden kötü alışkanlık, toplum değerleriyle uyumsuzluk,
cinsel içerik, intihar eğilimi, olumsuz davranışlara ve suça yönelme
, haz ve bireyselleşme bakış açısının karakterlere yansıtıldığı saptanmış. Roman ve hikayelerde yanlış dini yorumların fazlasıyla yapıldığı,
deizm ve ateizmin karakterler üzerinden teşvik edildiği, dinden uzaklaşarak ancak özgür olunabileceği vurgusunun
ise sıklıkla işlendiği de raporda
yer alıyor.
İki gündür
“ben neler okudum öyle”
diyorum ve “
Wattpad açılsın
” kampanyası yapanları gördükçe çıldırıyorum. İçeriklerden habersiz olduklarını, bu kadar savundukları mecrayı aslında hiç incelemediklerini düşünüyorum.
Memleketin çocuklarını öğüten çarkın dişlisi olamazlar herhalde!
“Platformun değil de çocuklar için zararlı olan muzır içeriklerin kaldırılmasını öneren”, iyi niyetli inşalar da var. Lakin şu gerçeğin farkında değiller:
Wattpad’in Türkiye’de bir temsilcisi yok! Türkiye’nin evlatlarına her türlü sınırsızlığı sağlıyor lakin devleti muhatap almıyor.
Bu durumda, içeriklerin bildirileceği ve milyonlarca çocuk ve gencin kullanıcı olarak yer aldığı, içeriğinde herhangi bir yaş sınırı denetiminin olmadığı, kullanıcılar tarafından yüklenilen içeriklere herhangi bir müdahalede bulunulması mümkün olmayan Wattpad’e başka nasıl bir yaptırım yapılabilirdi?
Bitirirken iki notum var…
Bir
: Wattpad’in ülkemizde bir temsilcisi yok ama binlerce “elçisi” var. Kanadalı platform 12 Temmuz’dan beri, Instagram hesabından elçilerini devlete ve yetkililere baskı yapmaları için organize ediyor. Fakat nedense yeniden açılmak için Türkiye’deki makamlara herhangi bir girişimde bulunmuyorlar. Cinselliğin ve cinsel şiddetin her türlüsünün yer aldığı içerikleri gözden geçirmeyi bile gündemlerin almadılar. Bunun yerine, açılmak
için ergenleri ve bazı yayıncıları baskı aracı
olarak kullanıyorlar.
İki
: Çocuklar ve gençler platforma VPN kullanarak girmeye devam ediyorlar. Bu yolu da “Wattpad Elçileri” gösteriyor. Yani hem resmi olarak açılmaya yanaşmıyorlar hem de kullanıcılarını illegal erişim için organize ediyorlar. Haliyle taciz-tecavüz yazarları da içerik üretmeyi sürdürüyor. Çocuklar asla telafi edilemeyecek kötülüklere VPN üzerinden maruz kalmaya devam ediyor. VPN indirilen hiçbir telefon, uygulama paralı bile olsa asla güvenli değil oysa. Bankacılık işlemleri dahil her türlü bilgi VPN üzerinden ele geçiriliyor. Anne-babaların ve bir de öğretmenlerin dikkatini çekerim.
#Toplum
#Wattpad
#Ersin Çelik
