Gündem çok yoğun. Yanı başımızda bir devrim yaşandı. Coğrafyamızın kaderini tayin edecek sonuçlarının olacağı aşikâr. Suriye’de şimdi devlet yeniden inşa edilecek. Bunları çok konuşacağız. Ancak insanlığın ve özellikle de “yeni neslin inşası” her devletin, her milletin önündeki en büyük problem. Dijital çağın estirdiği rüzgarın yıkıcılığını fark eden Avrupa, şapkasını önüne koymaya başladı mesela ve bundan 5 yıl önce kim yaparsa yapsın totalitarizmle itham edilecek kısıtlamalar getiriliyor. Fransa’da
Gündem çok yoğun. Yanı başımızda bir devrim yaşandı. Coğrafyamızın kaderini tayin edecek sonuçlarının olacağı aşikâr. Suriye’de şimdi devlet yeniden inşa edilecek. Bunları çok konuşacağız. Ancak insanlığın ve özellikle de “yeni neslin inşası” her devletin, her milletin önündeki en büyük problem. Dijital çağın estirdiği rüzgarın yıkıcılığını fark eden Avrupa, şapkasını önüne koymaya başladı mesela ve bundan 5 yıl önce kim yaparsa yapsın totalitarizmle itham edilecek kısıtlamalar getiriliyor.
Fransa’da Senato, 15 yaş altı kullanıcıların sosyal medya platformlarına kaydolmasını ve kullanmasını veli iznine tabi tutan tasarıyı kabul etti. Kuralları ihlal eden platformlara yüksek ceza kesilecek.
Avustralya’da 16 yaş altındakilere bu zamana kadar ki en kapsamlı sosyal medya yasağını getiren tasarı yasalaştı. Sosyal medya platformlarından “yaş doğrulama için adımlar atması” isteniyor. Norveç’te sosyal medyaya erişim için minimum 13 yaş şartı var ve hükümet asgari yaşı 15’e çıkartmaya hazırlanıyor. İspanya’da da 16 yaş altına sosyal medya yasağı gündemde.
TİKTOK’U ÇİN BİLE KISITLIYOR
Güney Kore’de ise
15 yaş altının gece yarısından sabah 6’ya dek oyun oynanması yasaklandı.
Benzer uygulamayı bugün kırklı yaşlarda olanlar hatırlar. Ülkemizde de tek kanallı yıllarda televizyon yayını gecede 12’de kesilir sabah açılırdı. Devlet vatandaşına “yat, uyu” derdi. Şimdi sıkı durun! Bugün, sosyal medya ve internet bağımlılığı denilince hemen herkesin suçladığı, Dünya’da 2 milyar aboneyi geçen, Türkiye’de de 50 milyon kullanıcıya erişen Çinli TikTok var ya…
Çin’deki çocuklar her diledikleri zaman TikTok’a giremiyorlar.
14 yaşından küçük çocuklar 40 dakikadan fazla kalamıyor. Çin bile kendi çocuklarını en büyük dijital markasından korurken, bizde sınırsızlık aldı başını gitti.
Bu köşede fırsat buldukça dile getiriyorum. Toplumsal bağımlılığın önüne geçecek, yetişkinleri tedavi edecek, çocukları koruyacak düzen inşa etmeliyiz. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş geçtiğimiz günlerde, çocukların sosyal medya kullanımına ilişkin dünyadaki uygulamaları incelediklerini, Türkiye’ye uygun modeller geliştirmek için komisyon oluşturduklarını söyledi. Bakan Göktaş’a göre de “16 yaş itibarıyla sınırlandırılması” gerekiyor.
Ancak sadece kısıtlama ile olmaz. Mümkün değil. Bakan Göktaş’ı ne tür çalışmalar yaptıklarını sordum. Detaylı yanıtlar gönderdi.
EN FAZLA ŞİKAYET WATTPAD’E
Mahinur Hanım, bakanlık olarak neler yaptıklarını şöyle özetledi:
“Sosyal Medya Çalışma Grubumuz” aracılığıyla, çocuklar üzerinde olumsuz etki yaratabilecek içerikleri tespit ediyor ve bunlara karşı koruyucu, önleyici adımlar atıyoruz.
Vatandaşlarımızın, çocuklar için zararlı olduğunu düşündükleri içerik, yayın ve uygulamaları kolaylıkla bildirebilmeleri için ‘DUY İhbar Platformu’nu hayata geçirdik.
Dijital iletişim kanalları ve web sitesi üzerinden gelen ihbarları büyük bir titizlikle inceliyor, ilgili mercilere iletiyor ve hızlı bir şekilde gerekli önlemleri alıyoruz.
Wattpad, bu süreçte en çok şikâyet aldığımız platform oldu. Burada, 18 yaş altındaki çocuklarımızın zorbalık, şiddet, cinsel istismar, intihar ve madde bağımlılığı gibi ciddi ve zararlı içeriklere, herhangi bir filtre ya da kontrol mekanizması olmadan maruz kaldığını tespit ettik.
Türkiye’de içeriklerle ilgili şikayetlerimizi iletebileceğimiz bir temsilcisi bulunmadığından bu platform için erişim engeli talebinde bulunduk.”
***
Yeterli mi? Devlet bir yere kadar önlem alabilir. Kamusal düzeni sağlar. Burada yetişkinlere de büyük işler düşüyor. Bakın İngiltere’de çocukların sosyal medya tehlikelerinden korunması için
anne-babalar, internet erişimi olmayan tuşlu telefonlara dönüyorlar.
Benim de zaman zaman kullandığım bu basit cihazlar, hem ebeveynleri bağımlı olmaktan geri tutuyor hem de çocuklara iletişimin bir mecburiyet ancak kesintisiz internetin bir yaşam biçimi olmadığını uygulamalı olarak gösteriyor. Bu arada İngiltere de 16 yaşın altına sosyal medya yasağını gündeme aldı.
Böyle bir “yasağa” ihtiyaç olduğunu toplum gösteriyor zaten.
Aile Bakanı Göktaş’a sözlerini hatırlatarak “16 yaş kısıtlamasını” sordum. Türkiye böyle bir düzenlemeye hazır mıydı?
Şunları söyledi:
“YAŞA DAYALI HESAP DOĞRULAMA MECBURİYETİ”
“Çocukları hedef alan içeriklerde, gelişimlerini olumsuz etkileyecek, dikkat dağıtıcı reklam ve uyarıcıların kullanımına düzenleme getirilmesi şart.
Fiziksel ve zihinsel gelişimleri baz alarak belirlediğimiz 16 yaşından küçük çocukların sağlıklı gelişimleri için, bu konuda bir düzenleme üzerinde çalışıyoruz. Çocuklarımıza daha güvenli bir dijital gelecek sunacağız.
Biz, “çocuğun üstün yararı” ilkesini esas alarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz, dijital platformlar da ‘
yaşa dayalı hesap doğrulama sistemleri
’ni devreye sokmak zorundalar. Mecburlar.”
***
Umarım yasal düzenleme hızla yapılır. Çünkü sosyal medya platformları lobilerini harekete geçirdiler ve Avrupa’da hükümetlere baskı yapıyorlar. En azından yaş sınırlamalarını gevşetmenin peşindeler.
Ekosistemleri bozulacak. En mühimi de “data tedarik zincirleri” kırılacak.
Bunu asla istemiyorlar. Yapay zeka botları tahtlarını sarsarken bilinçli, kontrollü kullanıcı istemezler tabii. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş da bunun farkında. İşi sıkı tutuyor ve gayretle çalışıyor. Wattpad ve Roblox süreçlerini çok iyi yönetti.
16 yaş kısıtlaması ise elzem... İnşallah zaman almaz. Enerjimiz daha fazla tükenmez.
Yazının başına döneyim. Suriye’de devlet yeniden kuruluyor demiştim. Umarım dünyaya entegre olurlarken, çağın mevcut sorunlarını görerek en başından önlemler alırlar.
#sosyal medya
#genç
#çocuk
#Ersin Çelik
