Mevlana Gülleri

Büyük kitabiyat bilginimiz Ali Emiri Efendi sevdiği ve hoşlandığı bir insanı tarif ederken “Gül yaprağıdır nüsha-i Kur’an arasında” diyor, böyle orijinal bir cümleyle dostuna duyduğu muhabbeti dile getiriyor. Bilindiği gibi gül Peygamberimiz’i temsil ediyor. Kur’an ise Allah kelamıdır. Kâmil bir insanın, muhabbet ehli bir zatın, ilahi kitabın sayfaları arasında daha da güzelleşen gül yaprağına benzetilmesi son derece isabetli bir söyleyiş tarzı olarak karşımıza çıkıyor. Gözlerin nuru, gönüllerin süruru olan Mushafı Şeriflerin okuna okuna, bir nevi kudsiyet kazanan İslami eserlerin, kadim kitapların sararmış yaprakları arasında arz-ı endam eden güller saçtıkları güzel kokularla, o canım eserleri de gül kokulu kitaplar haline getiriyorlar.

İyi komşu, kötü komşuyu bile iyileştiren kimsedir. Gül de böyledir efendim, beyazıyla, sarısıyla, pembesiyle, kırmızısıyla bütün güller, bulundukları mekanları şenlendirirler, kendilerini koklayan insanları dinlendirirler. Gül, asık suratları güldürür, ruhları okşar, gönüllere ferahlık verir. Koku alma duygumuzu coşturur. Cansız eşyayı bile tesiri altına alır. Çevresine ışık saçar. Dalındaki dikenleri bile munisleştirir. Ve siz gülü sevmek için dikenine katlanırsınız. Sadi’nin Gülistanı’nda yer alan şu anekdot; gülün güzelliğini ve özelliğini canlı bir tablo gibi yansıtıyor:

“Bir çiçeklikte otla bağlanmış, birkaç demet taze gül gördüm. Dedim ki:

Naçiz, basit otun ne değeri var ki, gül ile birlikte bulunuyor. Ot, ağlayarak dedi ki:

Sus! Kerem ehli, sohbeti, dostluğu unutmaz. Her ne kadar yüzümde letafet yoksa da ben de gül yetiştiren bahçıvan tarafından beslendim”

Evet, gülün her rengi güzeldir. Fakat kırmızı gül hepsinden güzeldir. Bu mübarek çiçek kırmızı rengiyle, maşuku remz etmektedir. Bundan dolayı kırmızı gül çiçeklerin şahıdır. Peki maşuk kimdir. Hiç şüphe yok ki, Peygamber Efendimiz’dir. Kırmızı gül Resulullah’ı temsil ettiği için büyük bir ilgi görmüştür. Edebiyatımız bu sevginin canlı örnekleriyle doludur. Bu remizden, bu işaretten yola çıkan eski insanımız gül koklarken salavat getirir, gül suyu kullanırken Efendimizi hatırlayarak “neşveyab” olur. Gül ile dostluğu kendisini Peygamber Aleyhisselam’a daha fazla yaklaştırır. Hilye-i Şerifler bile eskiden gül şeklinde hazırlanıyordu.

Gül sevgisiyle Peygamberimiz’e duyulan muhabbeti en güzel şekilde dile getiren hükümdar şairlerden biri de, Sultan Birinci Ahmed idi. Aziz Mahmud Hüdayi’nin rahle-i tedrisinde azizliğin sırrına eren bu genç padişah bir dörtlüğünde şöyle diyor:

N’ola tâcım başımda götürsem dâim

Kadem-i pâkini ol Hazret-i Şâh-ı Rüsül’ün

Gül-i gülzâr-ı nübüvvet o kadem sahibidir

Bahtiyâ, durma yüzün sür kademine o gülün

Âşık hükümdar, maşukuna, yani Efendimize duyduğu muhabbeti, saf ve temiz sevgiyi bu dörtlüğüyle dile getirip diyor ki:

“Ah ne olurdu o resuller resulünün, nebiler sultanının tertemiz ayağını tacım gibi daima başımda taşısaydım. Nübüvvet bahçesinin gülü, o ayağın sahibidir. Ey Bahti, hiç durma, o gülün ayağına yüzünü sür!”

Biraz da “Mevlânâ gülleri”nden söz edelim mi?

Devrimizin ünlü Mevlânâ muhiplerinden merhum Refi Cevad Ulunay, şeb-i arus törenlerini hiç kaçırmıyor. Yine böyle bir “Düğün Gecesi”ne katılmak için Konya’nın yolunu tutuyor. Âşıkların Kâbesi olan dergâha varıyor. Dış kapıdan girer girmez avluyu öbek öbek süsleyen gül bahçeleriyle karşılaşıyor. Kendini sanki bir dünya, belki de ahiret cennetinde hissediyor. Sultan Veled’in hanımı Fatma Hatun’un mezarının bulunduğu yerde fışkıran koyu kırmızı güllerin etrafı sardığını görüyor. Bu güzel manzarayı seyr ü temaşa ederek gözlerini dinlendiriyor.

Diğer tarhlarda da pembe, sarı, elvan güllerle karşılaşıyor. Refi Cevat Bey’e göre bütün bu güller, sanki hizmet ettikleri efendilerine layık olabilmek için o kadar süslenmiş, o kadar güzelleşmişlerdir ki, Konya’da her yıl yapılan gül müsabakasında “Mevlânâ Gülleri” dört senedir birinciliği kazanmaktadır. O zamanki müdür Mehmet Önder Bey, hocam beğendiğinizi alabilirsiniz deyince Refi Cevad Ulunay, “Ne haddime, bakmaya bile kıyamıyorum, koparmaya nasıl kıyabilirim? Hepsi oradaki cennet definesine Fuzuli’nin diliyle:

Âşık olmuş hüsnüne ey serv-i hoş reftar gül

Çâk çâk etmiş seninçün sîne-i efkâr gül

diyorlar” cevabını veriyor.

İşte böyle canlı ve heyecanlı bir manzara içinde “Güller hafif bir meltemle onun huzurunda rüku’a varıyordu!” diyor.

Söz buraya gelmişken, kış ortasında Hazreti Mevlânâ’ya hediye edilen taze gülün hikayesini de anlatalım mı? Kira Hatun’u çok şaşırtan gül kıssasını nakledelim mi?

Mevlâna Celaleddin-i Rumi hazretlerinin genç yaşta evlendiği hanımının adı Kira Hatun idi. Bu hanım, namus ve eteğinin temizliği bakımından Hazreti Meryem’in bir eşiydi. İkinci bir Meryem’di. Bir kış günü, Hazreti Mevlânâ, Şems-i Tebrizi ile hücrelerinde bir aradadırlar. Kira Hatun, bunlar ne konuşuyorlar, nelerden bahsediyorlar, diye gözünü kapının deliğine dikiyor. Mevlânâ içeride Şems-i Tebrizi’nin dizine dayanmış, beraberce bir gayb âlemine dalmışlar, Kira Hatun daha sonra kulağını kapının deliğine yerleştiriyor. Birden bire evin duvarının açıldığını, o gayb dünyasından altı kimsenin bu duvardan içeri girdiğini görüyor. Adamlar selam verip yeri öpüyorlar. Daha sonra Mevlânâ’ya bir deste gül uzatıyorlar. Önüne koyuyorlar. Fakat sekiz kişilik bu mecliste kimse tek kelime söylemiyor. Sanki ruhlar birbirleriyle konuşuyordu. Mevlânâ Şemseddin’e:

Yâ, Şems! Haydi namaz kılalım, diyor.

Şems-i Tebrizi:

Siz buradayken başkasına imamet düşmez, diyor. Mevlânâ öne geçip namazı kıldırıyor. Sonra o altı kişi, büyük bir sevgi ve saygı gösterisi içinde ve ikramlar görerek kalkıyorlar, geldikleri yerden geçiyorlar.

Kira Hatun bu manzaranın dehşetinden şuurunu kaybedip bayılıyor. Kendine geldiği an, Mevlânâ kapıyı açıyor, sofaya çıkıyor. Elindeki bir deste gülü Kira Hatun’a uzatarak “Yâ Kira! Al, bu gül destesini iyice sakla!” diyor.

Mevlânâ’nın hanımı alıp hareme geçiyor. Gülden bir yaprak koparıyor. “bu nasıl bir güldür? Böylesini hiç görmemiştik. Acaba nerenin gülüdür?” diye attarlardan birine gönderiyor. Gülü gören attarlar, tazeliğine imrenip saklamaya başlıyorlar. Büyük bir şaşkınlıkla soruyorlar:

Kış ortasında bu gül hangi memleketten geldi?

Onların arasında, devamlı Hindistan’a giderek ticaret yapan acaip, garip, tuhaf eşya alıp getiren Şerefeddin adında itibarlı bir tüccar vardı. Bu gül, kendisine gösteriliyor, Şerefeddin:

Bu Hindistan’da yetişen bir güldür. Özellikle Serendip Adası yöresinde çok yetişir. Şimdi bu Rum iklimi Anadolu’da ne arıyor? Buraya nasıl gelmiş? Benim bu bilmeceyi çözmem gerekir, diyor.

Kira Hatun’un adamı Hintli Şerefeddin’in elinden yaprakları geri alıyor. Olup, bitenleri hanımına anlatıyor. Kira Hatun bu sözleri duyunca tekrar hayret ediyor. Şaşkınlığı bir iken bin oluyor. Bu sırada hücresinden gelen Hazreti Mevlânâ karısının yanına yaklaşarak şunları söylüyor:

Bu gül destesini sakla. Sakın namahrem kimselere gösterme. İşin aslını sana anlatayım: Hindistan’ın kutupları ve mübarek İrem bağının bahçıvanları onu sana dimağının ve gözünün kuvvetlenmesi için gönderdiler. Aman onu iyi koru, nazar değmesin!

Kira Hatun son nefesine kadar bunları saklıyor. Gül yapraklarından bir kaçını da Konya sultanının karısı Gürcü Hatun’a da Mevlânâ’nın izniyle armağan ediyor.

O zamanlar göz ağrısına yakalananlar, bu gül yapraklarından birini gözlerine sürdükleri takdirde şifa buluyorlardı. Bu aziz insanların mübarekliği sayesinde de o gülün rengi ve kokusu, ilk rengini ve kokusunu muhafaza edip durmuştur.

Vuslatının 749. yılı dolayısıyla Hazreti Mevlânâ’yı bir kere daha rahmetle anıyoruz.