‘Allı Turnam’

Ne “ahlaksız troller”, ne ittifak tartışmaları, ne de terör… Hava kurşun gibi ağırlaştığında bir gönül sığınağı olarak görüp dertleştiğimiz, söyleştiğimiz, birbirimize içimizi döktüğümüz türküler var gündemimde…

Kırıkkale’nin Keskin ilçesi Kaymakamlığından gelen zarfı merakla açtım. İçinden, “Allı Turnam-Keskinli Hacı Taşan” isimli bir kitap çıktı. Kitabın sadece kapağı, kapaktaki Hacı Taşan ve turna resimleri bile yoğun gündem ve koşuşturmacanın boğduğu atmosferi “Ay dost!” naralarıyla dağıtıverdi.

Hacı Taşan’ın en meşhur türküsü de olan “Allı Turnam” isimli kitabı Keskin Kaymakamı Muammer Köken’in öncülüğünde Dr. İdris Karakuş hazırlamış. Kitapta Hacı Taşan’ın hayatı, Abdal kültürü, Abdal müziği ayrıntılarıyla anlatılmış. Hacı Taşan’ın türküleri, semahları, uzun hava, bozlak ve ağıtları notalarıyla birlikte kayda geçirilmiş.

1983’te kaybettiğimiz Hacı Taşan’ı, 1973’te vefat eden Çekiç Ali’yi, yakın zamanda, 2012’de yitirdiğimiz Neşet Ertaş’ı ve her üçünün ustası, “piri” olan Muharrem Ertaş’ı, Doğu Türkistan’dan Saraybosna’ya kadar toprağımızın sesini bize duyurdukları için, bize en zor zamanda “yarenlik” ettikleri için bir kez daha hürmetle yadedelim.

Tam da Hacı Taşan kitabını okurken, AK Parti Konya Milletvekili Prof. Dr. Hacı Ahmet Özdemir hocamız “Yurdumuzun Nağmeleri” adlı bir kitabı tutuşturdu elime… Kitabın ilginç hikayesini de anlattı: “Rize İlahiyat Fakültesi’nde hocalık yaparken Rize İl Halk Kütüphenesi’nin arşivinde toz toprak içinde Arapça, Farsça ve Osmanlıca eserler buldum. Gönüllü birkaç öğrenciyle kolları sıvadık, kitapları tek tek temizledik. Seyfettin Asaf ve Sezai Asaf’ın hazırladığı “Yurdumuzun Nağmeleri” kitabını da orada bulduk. Biraz araştırınca, Asaf kardeşlerin bu çalışmasının Cumhuriyet döneminde gerçekleştirilen ilk Türk Halk Müziği derlemesi olduğunu anladım…”

1926’da yılında Osmanlıca alfabeyle basılan kitapta sözleri ve notalarıyla Anadolu’dan derlenmiş 80 türkü var. Bu türkülerden sadece 30 tanesi TRT arşivinde bulunuyor. Diğer 50 türkünün önemli bir kısmı ilk kez gün yüzüne çıkıyor.

Böyle değerli bir eseri kültürümüze yeniden kazandıran Hacı Ahmet Özdemir Hocamızın ellerine, gönlüne sağlık.

TRT Genel Müdür Yardımcısı ve kendisi de bir saz üstadı olan Erkan Durdu’yu arayıp hem “Yurdumuzun Nağmeleri” kitabındaki TRT repertuvarında bulunmayan türkülerden bahsettim, hem de türkü üzerine kitapları sordum. Türkü üstadı değerli Kubilay Dökmetaş’ın İhsan Öztürk, Salih Turhan, Ahmet Turan Şan ve Ugur Kaya ile birlikte hazırladıkları 3 ciltlik “Sivas Türküleri” kitabının önemli bir eser olduğunu hatırlattı. Türküler konusundaki en kapsamlı eserin ise TRT Ankara Radyosu Müdürü Dr. Merdan Güven’in “On bin Yılın Türküsü” adlı eseri olduğunu söyledi. Merdan Güven hocanın eseri, Hunlardan bugüne kadar türkülerimizin tarihini, gelişimini, hikayelerini anlatıyor.

Türkü kitaplarından bahsedip de, sevgili “Bayram ağabeyin”, Bayram Bilge Tokel ustanın “Neşet Ertaş Kitabı”nı hatırlatmamak haksızlık olur…

Bayram Bilge Tokel, Neşet Ertaş’ın suskun ve kırgın Almanya yıllarından sonra Türkiye’de hatırlanmasında en çok emeği olan kişi. Neşet Ertaş’la ilgili “Bozkırın Tezenesi” isimli bir belgesel yaptı, ayrıca “Neşet Ertaş Kitabı” isimli kapsamlı bir eser ortaya koydu. “Neşet Ertaş Kitabı”, sadece büyük ustayı anlatmakla kalmıyor, türkü geleneğimiz hakkında da etraflıca bilgi sunuyor.

Türküler bizi toprakla ve tarihle buluşturan en güçlü bağımız. Çok okumak, çok gezmek, bir de çok türkü dinlemek gerek. Ne de olsa, “eline kalem verilmediğinde diyeceklerini türkülerle demiş” bir milletiz. Türkülerimiz daha fazla ilgiyi, çok daha fazla inceleme ve araştırmayı hak ediyor. Türkülerle ilgili çok daha fazla çalışmamız olmalı, daha çok kitap yazılmalı.