Memurların yurt dışı aylıklarının hesaplanma usulü nasıldır?

Bugünkü yazımızda memurların merak ettiği yurt dışı aylıklarının hesaplanma usulünü açıklamaya çalışacağız. Bu yazıdaki amacımız hem okuyucularımızı bilgilendirmek hem de on yıllık süre içerisindeki yurt dışı aylıklarındaki artışa dikkat çekmektir.

Yurt dışı maaşlarla ilgili 657 sayılı Kanun’da yer alan düzenlemelerde neler yer alıyor?

657 sayılı Kanun’un memurlara ödenecek aylık tutarları başlıklı 155. maddesinde; “Bu kanunun 36. maddesinde yer alan sınıflara ait gösterge tablosundaki rakamların, Genel Bütçe Kanunu’nda o yıl için tespit edilen katsayı ile çarpılması sonunda bulunacak miktar, sınıfların derece ve kademelerindeki memurların aylık tutarlarını gösterir” hükmüne yer verilmiştir.

Yine yurtdışında aylıkları düzenleyen 156. maddesinde; “Kurumların yurt dışı kuruluşlarına dahil kadrolarında görev alan devlet memurlarının aylıkları, 155. maddeye göre tespit edilen brüt aylık tutarın, Cumhurbaşkanı tarafından tespit edilecek emsal ile çarpılmasından hasıl olacak miktar üzerinden ödenir. Asıl aylığın ödeme miktarı ile emsali tutarı arasındaki fark, her türlü vergiden müstesnadır” hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, dış memleketler aylık katsayısının düzenlendiği 157. maddesinde; “156. maddede yazılı katsayılar her yabancı memleketin ekonomik durumu, para ve geçim şartları ile memurun temsil görevi ve aile yükümlülüğü gözönünde tutulmak suretiyle saptanır ve aynı usul uyarınca değiştirilir” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, “Sürekli Görevle Yurt Dışında Bulunan Memurlara Ödenecek Aylıklara İlişkin Karar”, 29.06.2009 tarihli ve 2009/15191 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuştur. Bu karara göre, yurt dışı aylıklarının ödenmesinde; 657 sayılı Kanun’un 43. maddesinde yer alan aylık gösterge tablosu, memur aylık katsayısı, kararda belirtilen döviz kurları, karara ekli emsal katsayıları kullanılmaktadır.

Bu düzenlemeler gereğince memurun emsal katsayısı dikkate alınarak belirlenecek yurt dışı aylığının hesabında; memurun bulunduğu dereceye tekabül eden gösterge ile memur aylık katsayısının çarpımının, görev yapılan ülke için belirlenmiş emsal katsayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarın belirlenen döviz kuruna bölünmesi suretiyle bulunmaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 13.01.2023 tarihli ve 5 No.’lu genelgesinde yurt dışı aylıklarına ilişkin veriler belirlenmiştir. Ayrıca, hesaplamanın nasıl yapılacağı 26.12.2012 tarihli Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan genelgede örneklerle açıklanmıştır.

Aylık hesabını örnekle açıklamak gerekirse; 25 yıllık hizmeti bulunan ve KPDS A (90 puan) düzeyinde yabancı dil bilen Avusturya’da görevlendirilen ve 1. derecenin 4. kademesinden aylık alan bekar bir meslek memurunun yurt dışı aylığını hesaplayalım. Başka derecelerde bulunanların maaşları da aynı usule göre hesaplanmaktadır.

Avusturya yurt dışı aylıklarına esas ülke grupları arasında 11. grupta yer almakta olup, 1. derecenin 4. kademesine ilişkin karara ekli emsal cetvelinde (A Cetveli) emsal katsayısı 2023 yılı için 22,555’tir.

657 sayılı Kanun’un 43. maddesine göre 1. derecenin 4. kademesinin aylık göstergesi 1500 ve 2023 yılının birinci dönemi için belirlenen memur aylık katsayısı ise 0,433684’tir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2023 yılı için yurt dışı aylıklarının belirlenmesinde döviz kurunu 2,142 olarak belirlemiştir.

Bu verilere göre hesaplama yapacak olursak; ( (Aylık Gösterge X Aylık Katsayı) X Yurt Dışı Emsal Katsayısı ) / Döviz Kuru = ( (1500 X 0,433684) X 22,5550 ) / 2,142 = 14.672,61 Euro olacaktır.

Görüleceği üzere maaş katsayısı arttıkça yurtdışı maaşlar da zaman içerisinde artmaktadır. Maliye Bakanlığı’nın (Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın) 26.12.2012 tarihli Yurt Dışı Aylıklara ilişkin Genelgesi’nde aynı durumda olan bir meslek memuru için yurt dışı aylığı 6.450 Euro olarak hesaplanmıştı. Bu durumun üzerinde düşünülmesi gerekmektedir.

Emsal Cetvelindeki katsayıların artırımlı uygulanacağı haller

2009 tarihli Sürekli Görevle Yurt Dışında Bulunan Memurlara Ödenecek Aylıklara İlişkin Karar’da bazı kadro veya yerlerdeki memurlara emsal katsayısının artırımlı uygulanacağı belirtilmiştir.

Bu karara göre ekli cetveldeki emsaller; büyükelçi ve daimi temsilcilere %15, elçi müsteşar, elçi daimi temsilci yardımcısı ve başkonsoloslara %5, askeri misyon şeflerine %6, Yardım Heyeti Başkanlığı’nda görev yapan uzman müşavirlerden koordinatör olarak görevlendirilen uzman müşavire %3, 6004 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre belirlenen dış temsilcilik gruplandırmasında dördüncü grupta yer alan temsilciliklerde görev yapanlara %5, beşinci grupta yer alan temsilciliklerde görev yapanlara %12 ve altıncı grupta yer alan temsilciliklerde görev yapanlara ise %15, iç karışıklık hali devam ettiği sürece Irak ve Afganistan’da %19, Kudüs’e başkonsolos olarak atanan büyükelçi unvanlı misyon şefine %10, artırılmak suretiyle uygulanacaktır.

Kararda başka hususlara da yer verilmiştir. Arzu edenlerin bu karara bakmasını öneririz.

Sürekli görevle yurt dışında görev yapanların aile yardımı tutarı ne kadardır?

2009 tarihli Sürekli Görevle Yurt Dışında Bulunan Memurlara Ödenecek Aylıklara İlişkin Karar’a göre, kapsama dahil memurlara; 657 sayılı Kanun’da belirtilen usul ve esaslar dahilinde aile yardımı ödeneğine hak kazanan eş için %5 ve aile yardımı ödeneğine hak kazanan her bir çocuk için %2,5 oranında aile yardımı ödeneği verilir.

Aile yardımı ödeneğinin hesaplanmasında, görev yapılan temsilcilikteki birinci derecenin dördüncü kademesindeki meslek memurunun yurtdışı aylığına ilişkin emsal cetvelindeki katsayılar esas alınır.

Eşlerden her ikisinin de bu karara göre aylık almaları halinde bu maddenin üçüncü fıkrası ile ek 1. madde hükümlerinden yalnız birisi yararlanır ve bu ödemelere hak kazanmada aile yardımı ödeneği ile ilgili hükümler uygulanır.