Uzun yıllar asgari ücret altışar aylık dönemler itibarıyla belirlenmiştir. Ancak bu uygulama 2016 yılında değiştirilerek yıllık olarak belirlenmeye başlanmıştır. 2022 yılında bu uygulama tekrar altışar aylık dönemler itibarıyla belirlenmeye başlanmıştır. 2024 yılında uygulama tekrar 2022 yılı öncesine döndürülerek yıllık olarak belirlenmeye başlamıştır. Asgari ücretin artmaması toplumu sevinenler ve üzülenler olarak ikiye böldü dersek abartı yapmamış oluruz. A- Asgari ücretle ilgili genel açıklamalar
Uzun yıllar asgari ücret altışar aylık dönemler itibarıyla belirlenmiştir. Ancak bu uygulama 2016 yılında değiştirilerek yıllık olarak belirlenmeye başlanmıştır. 2022 yılında bu uygulama tekrar altışar aylık dönemler itibarıyla belirlenmeye başlanmıştır. 2024 yılında uygulama tekrar 2022 yılı öncesine döndürülerek yıllık olarak belirlenmeye başlamıştır. Asgari ücretin artmaması toplumu sevinenler ve üzülenler olarak ikiye böldü dersek abartı yapmamış oluruz.
Asgari ücret tutarı 85 milyon vatandaşı doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir. Asgari ücret memurların, sözleşmeli personelin ve işçilerin de içinde bulunduğu 85 milyonu doğrudan veya dolaylı olarak etkiler. Kimilerinin eline geçen ücret tutarı artarken kimilerinin de üzerindeki mali yük artmaktadır.
Kimileri aylık almaya hak kazanır kimilerinin aylığı kesilir, kimilerinin maaşı kimilerinin de ödeyeceği borç artar. Dolayısıyla asgari ücret artışı birçok kesimi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen bir özellik arz etmektedir. 2024 yılının ocak ayı itibarıyla uygulanan brüt 20 bin 2,5 TL, net olarak da 17 bin 2,12 TL tutarındaki asgari ücret aralık ayı sonuna kadar aynı tutarda kalacaktır.
Asgari ücretle çalışan büyük bir kesim üzülürken büyük bir kesim de sevinecektir. Asgari ücrette artış olmaması çalışanların hiçbir şekilde maaşlarının artmayacağı anlamına gelmemektedir. Elbette durumu uygun olan işverenler çalışanların ücretlerinde iyileştirme yapabilir ve buna engel bir durum da yoktur.
Asgari ücrette artış olmamasından üzülecek olanları maddeler halinde sıralayacağız.
Belirlen asgari ücretten gelir vergisi alınmayacağı için asgari ücretliler için belirlenen net tutar kadar bütün çalışanların vergi matrahından indirim yapılmaktadır. Bu nedenle memurlar ve sözleşmeli personeller dahil çalışanlar için de asgari ücretin önemli bir etkisi bulunmakta ve doğrudan etkilenmektedir. Her ay 17 bin 2,12 TL kadar ücret gelir vergisi matrahından indirilecektir. Temmuz ayında artış olmuş olsaydı memur, sözleşmeli personel ve diğer çalışanların maaşlarına önemli bir etkisi olacaktı. Artış olmadığı için vergi matrahından indirilecek tutar ocak ayındaki tutar kadar uygulanmaya devam edecektir.
Bakıma muhtaç engelli ve bakıma muhtaç engelliye evde bakım hizmeti veren kişilere Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ödenmekte olan evde bakım ücretleri memur maaş katsayısına göre belirlendiği için asgarî ücret artışı evde bakım ücretini etkilemiyor. Ancak, asgari ücret evde bakım parası alacakların belirlenmesinde etkili olmaktadır. Yani asgari ücretin çok artması birçok yeni kişiye maaş bağlanması anlamına gelmektedir. Bu nedenle asgari ücretin artmaması bazılarının aldığı maaşın kesilmesine sebep olacaktır.
1 Ocak sonrası hane halkının kişi başına düşen gelirinin 11.334,74 TL’nin altında olması yeterli olacaktır. Kişi başına gelirinden dolayı başvurusu reddedilenler asgari ücret artışı sonrasında yeniden başvurabilirler. 65 yaş aylığı bağlanabilmesi için ise 1 Ocak’tan itibaren 5.667,37 TL’nin altında olması yeterli kabul edilecektir. Asgari ücretin artması birçok yeni kişiye maaş bağlanması anlamına gelmektedir. Asgari ücretin artmaması ise birçok kişinin maaşının kesilmesine sebep olacaktır.
İşsizlik ödeneği tutarı, onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçememektedir. Alt limit ise brüt asgari ücretin yüzde 40’ıdır. Dolayısıyla asgari ücret artışı işsizlik ödeneğinin hem tabanını hem de tavanını arttırmaktadır. Buna göre brüt işsizlik ödeneği tavanı ocak ayında 20.002,5*% 80= 16.002 TL (Neti ise 15.880,54 TL), tabanı ise 20.002,5*%40= 8.001 TL (Neti ise 7.940,27 TL) olmuştu.
Yine asgari ücret artışı hem SSK hem de Bağ-Kur’luların sigorta primine esas kazanç tavanlarını da arttırmaktadır. Ocak ayından itibaren sigorta primine esas kazanç tavan tutarı 20.002,5 x 7,5 = 150.018,75 TL olmuştu. Asgari ücrette artış olmaması işsizlik ödeneği tutarını da etkileyeceğinden ocak ayı itibarıyla belirlenen tutarlar artmadan devam edecektir.
Sigortalılara (memurlar hariç) yapılan geçici iş göremezlik ödeneği; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde, sigortalı adına SGK’ya bildirilmiş olan prime esas kazançlarının, bu süredeki gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazanç esas alınarak hesaplanır. Dolayısıyla asgari ücrette artış olmaması SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği tutarını arttırmayacaktır.
Prime esas kazançlardan istisna tutulacak yemek parası, çocuk zammı ve aile zammı (yardımı) tutarları 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların;
Yemek parası: 1/1/2024 ila 31/12/2024 tarihleri arasında; 666,75 TL x % 23,65 = 157,68 TL (Günlük),
Çocuk zammı: 1/1/2024 ila 31/12/2024 tarihleri arasında; 20.002,5 TL x % 2 = 400,05 TL (Aylık),
Aile zammı (yardımı): 1/1/2024 ila 31/12/2024 tarihleri arasında; 20.002,5 TL x %10 = 2.000,25 TL (Aylık), tutarındaki kazançları,
Prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Bu nedenle asgari ücrette artış olmaması bu ödemelerin de artmamasına sebep olacaktır.
6- Asgari ücretin sabit kalması muhtarları üzecektir
2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasası’nın 1’inci maddesine göre; Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına, 14.750 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilmektedir.
