20 Ocak 2025’te Başkanlık görevini Donald Trump ’a devredecek olan ABD Başkanı Joe Biden giderayak “Üçüncü Dünya Savaşı”na yol açma ihtimali bulunan bir karar aldı. ABD tarafından Ukrayna’ya verilen uzun menzilli füzelerin(ATACMS) Rusya sınırları içerisinde kullanılmasına izin vermeyen Biden bu kararını değiştirdi. Biden’ın bu ani karar değişikliğinin “ nükleer silah ” kullanımı dahil olmak üzere savaşı daha da tırmandırmasından korkuluyor. Savaşın Ukrayna sınırları dışına çıkarak Avrupa savaşına,
20 Ocak 2025’te Başkanlık görevini
Donald Trump
’a devredecek olan ABD Başkanı
Joe
Biden
giderayak “Üçüncü Dünya Savaşı”na yol açma ihtimali bulunan bir karar aldı. ABD tarafından Ukrayna’ya verilen uzun menzilli füzelerin(ATACMS) Rusya sınırları içerisinde kullanılmasına izin vermeyen Biden bu kararını değiştirdi. Biden’ın bu ani karar değişikliğinin “
nükleer silah
” kullanımı dahil olmak üzere savaşı daha da tırmandırmasından korkuluyor. Savaşın Ukrayna sınırları dışına çıkarak Avrupa savaşına, hatta bir dünya savaşına dönüşebileceği tartışılıyor.
Oysa daha Eylül ayında Biden “
NATO-Rusya Savaşı
”na yol açabileceği gerekçesiyle Ukrayna’ya İngiltere tarafından tedarik edilen uzun menzilli “
Storm Shadow
” füzelerinin Rusya içlerine fırlatılmasına karşı çıkmıştı. Dolayısıyla kimse Joe Biden’ın ABD’deki geçiş döneminde Ukrayna’daki savaşı tırmandıracak nitelikte bir karar almasını beklemiyordu.
Biden’ın uzun menzilli silahların kullanılmasına ilişkin kısıtlamaların kaldırılması için ABD’deki seçimlerin sonuçlanmasını beklediği anlaşılıyor. Trump ise seçim öncesinde yaptığı konuşmalarda yapacağı ilk işin “
Ukrayna-Rusya Savaşı
”nı bitirmek olacağını vaat etmişti.
Biden’ın uzun menzilli füzelerin Rusya içlerinde kullanılmasına izin verdiğine ilişkin bir haberin yayınlanması üzerine Trump’ın oğlu
Donald Trump Jr,
17 Kasım’da “
X
” hesabından Biden Yönetimi’ni sert bir dile eleştirmişti. Oğul Trump “
askerî-sanayî komleksi
”nin babasının göreve başlamasından önce III. Dünya Savaşı başlatmak istediklerini söylüyordu.
Trumpçı bir çok vekil Biden’ın görevden ayrılırken, Ukrayna’ya Rusya’ya karşı uzun menzilli füzeleri kullanma yetkisi vererek tehlikeli bir şekilde III. Dünya Savaşını başlatmaya çalıştığını söylüyor. Bu vekiller Amerikalıların 5 kasım seçimlerinde Trump’ı seçerek ABD’nin yabancı savaşları finanse etmesini veya bu savaşlarda yer almasını istemediklerine dikkat çekiyorlar. Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı
Mike Waltz ise Fox News’a yaptığı açıklamada “Bu tırmanış merdiveninde bir başka adım ve kimse bunun nereye gittiğini bilmiyor”
diyordu.
Biden’ın kararını farklı yorumlayanlar da var tabii. Bunlardan birisi de Trump’ın Başkanlığı döneminde Başkan Yardımcısı olan
Mike Pence’in
Ulusal Güvenlik danışmanı emekli general
Keith Kellogg
idi. Cuma günü Fox News’e konuşan Kellogg, Biden’ın bu kararının göreve başlayacak olan Trump’a Rusya karşısında hareket esnekliği sağlayacağını savunuyordu.
ABD ve İngiltere Putin’in nükleer silah kullanımına ilişkin doktrininin çıtasını düşürmüş olmasına rağmen bunu önemsiyor gibi görünmüyorlar. Bu önemsememenin veya Putin’in savaşı tırmandırmayacağına dair bilişsel ön yargının ölümcül sonuçları olabilir. Kimse 1914’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun veliaht prensi
Franz Ferdinand
’ın Saraybosna’da bir Sırp tarafından öldürülmesinin savaşa yol açacağını beklemiyordu. Bu suikastin önce bölgesel, sonrasındaysa dünya savaşına dönüşeceğini kimse ne umuyor, ne de bekliyordu.
Bilindiği kadarıyla Almanya, Avusturya-Macaristan, İngiltere, Fransa ve Rusya savaş başlatma niyetinde değillerdi. Ne ki Veliaht Prensin öldürülmesi bir domino etkisi yaparak, dört yıl kadar süren ve on milyon kadar insanın ölümüne yol açan korkunç bir savaşı tetikledi.
Cambridge Üniversitesi’nden
Prof. Christopher Clark’ın 2012’de yayınladığı “Uyurgezerler: Avrupa 1914’te Nasıl Savaşa Girdi?
” kitabında bir grup karar vericinin, derin bir güvensizlik ikliminde, engeller ve yanlış işaretlerle dolu bir zeminde körlemesine ilerlediğini anlatıyordu. Bu karar vericiler tüm olası çıkış yollarının tek bir felakete dönüştüğü bir yolda yürümüştüler. Prof. Clark bu aymazlığı şu sözlerle betimliyordu: ‘’
Uyurgezerler, dikkatli ama görmeyen, rüyalara dadanmış ama dünyaya getirmek üzere oldukları dehşetin gerçekliğine karşı kör”.
Avrupa’nın sözde akılcı büyük güçleri “
Saraybosna Suikasti
”ni izlediler, ancak önemini idrak edemediler. Prof. Clark’a göre bu bir uyurgezerlik değildi. Her atlayanın diğerlerinin üzerine inerek düşüşünü hafifleteceğini umduğu bir tür karşılıklı ve gözleri açık uçurumdan atlayıştı.
“
Rusya-Ukrayna savaşı
”nın başlamasından itibaren Türkiye dahil bir çok ülke ve lider bu savaşın durdurulmaması halinde bir dünya savaşının başlayabileceği uyarısı yapıyor. İsrail’in savaşı genişletmeye yönelik kışkırtıcı hamleleri de bu uyarıların ne kadar yerinde olduğunu gösteriyor. Hiçbir savaş kaçınılmaz değildir, sadece doğru liderliklerin öne çıkması gerekiyor.
#siyaset
#dünya
#Abdullah Muradoğlu
