“Münih Güvenlik Konferansı”nda Afganistan CumhurbaşkanıEşref Gani, ABD Dışişleri BakanıMike Pompeove Savunma BakanıMark Esperile bir araya geldi. Görüşmeye ABD’nin Afganistan Özel TemsilcisiZalmay Halilzadda katılmış. Görüşmeden yansıyan bilgilere göre, ABD ile “Taliban” arasındaki ‘barış müzakereleri’nin çok kısa bir süre içerisinde sonuçlanması bekleniyor. Eğer müzakereler beklendiği gibi gelişir ise ABD askerleri 18 yıldır savaştıkları Afganistan’dan çekilecekler.ABD Başkanı Trump, 2016’daki
“
M
ünih Güvenlik Konferansı
”nda Afganistan Cumhurbaşkanı
Eşref Gani
, ABD Dışişleri Bakanı
Mike Pompeo
ve Savunma Bakanı
Mark Esper
ile bir araya geldi. Görüşmeye ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi
Zalmay Halilzad
da katılmış. Görüşmeden yansıyan bilgilere göre, ABD ile “
Taliban
” arasındaki ‘barış müzakereleri’nin çok kısa bir süre içerisinde sonuçlanması bekleniyor. Eğer müzakereler beklendiği gibi gelişir ise ABD askerleri 18 yıldır savaştıkları Afganistan’dan çekilecekler.
ABD Başkanı Trump, 2016’daki seçim kampanyasında Amerikan askerlerini Afganistan’dan çekeceği vaadinde bulunmuştu. Ne ki Trump bu vaadini gerçekleştiremedi. Kasım 2020’de ABD’de seçimler yapılacak ve Trump vaadini gerçekleştirememiş bir Başkan olarak seçmenlerinin karşısına çıkmak istemiyor. Amerika’nın genç kuşaklarıysa Afganistan’ı ABD’nin ikinci Vietnam’ı olarak görüyorlar.
Hakikaten ABD’de Afganistan ve Vietnam arasında paralellik kuran yorumlar yapılıyor. “
Sovyetler Birliği
” 1979’da Afganistan’ı işgal etmişti. 10 yıl süren Afgan savaşı Sovyetler Birliği’nin dağılmasını hızlandırdı. Amerikalılar Afganistan’ı “
Rusların Vietnam
’ı“ olarak görüyorlardı. Sovyetler Birliği’nin Afganistan’dan çekilmesinin üzerinden yaklaşık 30 yıl geçti. Şimdiyse roller değişti, Sovyet askerleri 10 yıl Afganistan’da kalmıştı, Amerikalılar ise 18 yıldır oradalar. Trump, Afganistan’da ABD’nin hiçbir kazanım elde etmediğini, tam tersine trilyonlarca dolar kaybettiğini sıklıkla dile getirdi. ABD Savunma Bakanlığı verilerine göreyse 18 yılda Afganistan’da 800 milyar dolara yakın miktarda para harcandı.
Yapılan yorumlara göre Trump Afganistan’dan Amerikan askerlerinin çekilmesini sağlayabilirse, ikinci kez Başkan seçilme ihtimali güçlenecek. Bu yorumları yapanlar, 1972’deki Başkanlık seçimlerine atıflarda bulunuyorlar. 1968’de Cumhuriyetçi Parti’den Başkan seçilen
Richard Nixon
, Vietnam’daki Amerikan askerlerini çekmeyi vaat etmişti. Nixon vaadini gerçekleştirmek için “
Vietnamizasyon
” adı verilen bir politika izliyordu. Bu politikayı Ulusal Güvenlik Danışmanı
Henry Kissinger
üstlenmişti. Vietnamlılarla gizlice görüşmeler yürüten Kissinger, ayrıca Çin lideri
Mao
ile flört ediyordu. Nixon “
kötü polis
”, Kissinger ise “
iyi polis
” rolündeydi. Bu rol paylaşımı Kissinger’ın elini güçlendirmişti.
Nixon’ın 1972’de ikinci kez Başkan seçilmesinde Vietnam ‘dan çekilme taahhüdü önemli rol oynadı. Nixon yönetimi Ocak 1973’te imzalanan bir anlaşmayla Amerikan askerlerini Vietnam’dan çekti. Şimdi de Trump benzer bir kader ile karşı karşıya. Trump da bir süredir Nixon’ın “Vietnamizasyon” politikasını andıran nitelikte bir “
Afganizasyon
” politikası izliyor. Ancak işi Nixon kadar kolay değil. Trump, ABD’de savaşlardan beslenen ve her iki parti üzerinde nüfuz sahibi olan “
Amerikan Askeri-Endüstriyel Kompleks
i” tarafından ciddi bir baskı altında. “Kompleks” ABD’nin en kudretli lobisidir.
Önceki yazımızda dünyanın değişen koşulları içerisinde ittifak ilişkilerinin değiştiğine işaret etmiştik. ‘Yükselen küresel güç’ olarak Çin, ‘yerleşik küresel hegemon’ ABD için en ciddi rakip. Vietnam’da 58 bin askerini kaybeden ABD 2000’lerin başlarından itibaren Vietnam ile ilişkilerini iyileştirmeye başladı.
Obama’
nın Vietnam’a yönelik silah ambargosunu kaldırması yeni bir dönemin kapısını araladı. Trump ise Vietnam’ı ‘
dost ülke’
olarak görüyor. Trump, Kuzey Kore lideri
Kim Jong-un
ile ikinci görüşmesini Vietnam’da gerçekleştirdi. Vietnam ile gelişen ilişkinin Çin faktöründen kaynaklandığı söylenebilir.
Yaşlı tilki Kissinger şimdiyse Çin’i yalnızlaştırmak için Rusya ile iyi ilişkiler kurulması yönünde Beyaz Saray’a tavsiyeler veriyor. Aynı Kissinger, 1970’lerin başlarında Sovyetler Birliği’ne karşı Çin ile yakınlaşmayı savunuyordu. “
Soğuk Savaş
” döneminde Sovyetler Birliği, ABD’nin baş rakibiydi. Kissinger, Nixon’ı Çin ile diplomatik ilişki kurmaya ikna ederek Sovyetler Birliği’nin Asya’daki nüfuzunu zayıflattı. Kezâ Trump’ın “Afganizasyon” politikasını, ‘yeni rakip’ Çin ile irtibatlandırmak yanlış olmaz.
#Münih Güvenlik Konferansı
#Barrack Obama
#Soğuk Savaş
#Afganistan
