Trump General Mattis’i gözden çıkarıyor mu?

Rusya ile Batı arasındaki “yeni Soğuk Savaş”ta “NATO”nun rolü tartışılırken ABD Başkanı Trump Avrupalı müttefikleriyle giderek arayı açıyor. Trump NATO’nun bütün malî yükünü ABD’nin çektiğini savunuyor. Trump Kanada’da yapılan “G-7 Zirvesi”nde “NATO NAFTA’dan beter” diyerek müttefikleri şaşırtmıştı. Trump’a göre“Avrupa Birliği” de ABD için Çin’den daha kötü. Trump’ın ticaret savaşları AB ülkeleriyle ilişkilerini fena örseledi.

Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton Moskova’ya giderek Putin ile görüştü. Görüşmede NATO Zirvesi’nin hemen ardından Trump ile Putin arsında Helsinki’de bir zirve yapılması kararlaştırıldı. Trump Rusya’nın G-7’ye geri alınması gerektiğini söylemişti. Bütün bu gelişmeler birlikte düşünüldüğünde NATO zirvesi son derece gerilimli geçecek görünüyor.

ABD Savunma Bakanı James Mattis ise Trump’ın Avrupalı müttefikleriyle örselenen güven ilişkisini onarmaya çalışıyor. ABD askeri yetkilileriyse “Trump’ın tweet’lerine değil eylemlerimize bakın” diyerek müttefikleri teskin ediyorlar. Avrupalıları endişelendiren bir diğer gelişmeyse Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ve Ulusal Güvenlik Danışmanı General McMaster’ın istifalarıyla boşalan koltuklara şahin görüşleriyle bilinen Mike Pompeo ve John Bolton’un oturmasıydı. Böylece Trump’ın iç kabinesinde Avrupalıları yatıştıracak aktörler olarak sadece Mattis ve Beyaz Saray Genel Sekreteri General John Kelly kaldı.

Ne ki Amerikan medyasına sızan bilgilere göre Trump’ın iç kabinesinde Mattis ve Kelly eskisi kadar etkili değiller. Hatta kulislerde Kelly’nin yakında istifa edeceği konuşuluyor. Kelly’nin yerine, daha önce İletişim Direktörüyken istifa eden Hope Hicks’in getirileceği söyleniyor. Hicks, Trump’ın politik ajandasına sadık bir isim olarak biliniyor. Hicks’ten boşalan İletişim Direktörlüğüne ise Trump’ın siyasi müttefiki “Fox News”in eski başkanı Bill Shine getirilecek imiş. Shine, Fox News’deki taciz skandalları yüzünden Mayıs 2017’de istifa etmişti. Kelly’nin yerine gelmesi muhtemel isimler arasında ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in yardımcısı Nick Ayers ile Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Direktörü Mick Mulvaney de yer alıyor. Kelly ya bu hafta ya da NATO Zirvesi’nden sonra ayrılacak imiş.

Kelly’nin gitmesiyle Mattis daha da yalnızlaşacak. Pompeo CIA Başkanıyken Trump ile Mattis’den daha fazla vakit geçiriyordu. Dışişleri Bakanı olunca bu mesai daha da arttı.. Pompeo Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile Trump arasında Singapur’da gerçekleşen zirvenin de mimarıydı. Duyumlara bakılacak olursa Mattis, Trump’ın Güney Kore ile ortak askerî tatbikatları erteleme kararını sonradan öğrendi. Trump’ın ABD askerlerinin Afganistan ve Suriye’den çekilmesi gerektiğini de düşünüyor. Mattis ise Trump ile aynı fikirde değil. Trump her iki başlıkta geri adım attıysa da vazgeçmiş değil. Soru şu: “Mattis daha ne kadar süre Trump’ı dizginleyebilecek?” Trump ayrıca, yüzlerce milyar dolarlık iş hacmi getireceği söylenen bir “Uzay Askeri Gücü” kurmak istiyor. Trump’ın bu fantastik projesi Amerikan vergi mükelleflerine de ek yük bindirecek. Mattis ve Hava Kuvvetleriyse bu fikre sıcak bakmıyor. Trump “Uzay Gücü”nün kurulması için hazırlıkların başlatılması talimatı verdiğinde Mattis’le konuşmamış. Bu talimat Pentagon ve Mattis için sürpriz olmuş.

Bolton ve Pompeo’nun kritik görevlere getirilmesini engelleyemeyen Mattis’in kamuoyu önünde Trump’ı eleştirmediği sürece görevinin başında kalabileceği söyleniyor. Mattis’in “İran Nükleer Anlaşması”nın bozulması ve İsrail Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınması konularında da Trump ile aynı görüşte olmadığı biliniyor. Trump’ın Mattis ve Kelly’nin dizginleme girişimlerinden sıkıldığı belirtiliyor. Sonuç olarak, Trump ve Mattis ilişkisi dar alanlarda sıkışmış görünüyor. Bu gerilimin ne zaman patlayacağı ise sadece zaman meselesi.