ABD’nin hakkında yaptırım kararı aldığı İran Dış İşleri BakanıCevat Zarif’in hafta sonu Fransa’nın Biarritz kentinde düzenlenen “G-7 Zirvesi”nin yan toplantılarından birine katılması sürpriz bir gelişmeydi.Trump’ın Zarif’in ziyaretinden önceden haberdar edilip edilmediği hâlâ muamma. Beyaz Saray kaynaklı açıklamalara göreyse ziyaret Trump için de bir sürpriz oldu.Fransa CumhurbaşkanıEmmanuel Macron’un İran ve ABD arasındaki gerilimi yumuşatmak için Zarif’i Biarritz’e davet ettiği belirtiliyor. Macron’a
ABD’nin hakkında yaptırım kararı aldığı İran Dış İşleri Bakanı
Cevat Zarif
’in hafta sonu Fransa’nın Biarritz kentinde düzenlenen “
G-7 Zirvesi
”nin yan toplantılarından birine katılması sürpriz bir gelişmeydi.
Trump’ın Zarif’in ziyaretinden önceden haberdar edilip edilmediği hâlâ muamma. Beyaz Saray kaynaklı açıklamalara göreyse ziyaret Trump için de bir sürpriz oldu.
Fransa Cumhurbaşkanı
Emmanuel Macron
’un İran ve ABD arasındaki gerilimi yumuşatmak için Zarif’i Biarritz’e davet ettiği belirtiliyor. Macron’a göre Zarif’in ziyareti İran’ın Trump ile müzakere masasına oturması için başlangıç. Müzakere başlıklarından biriyse, İran’ın “kıtalar arası balistik füze programı”. İran balistik füzeleri ABD ile müzakere etmeyeceğini defalarca bildirmişti. Bu yüzden İran, Zarif’in G-7 Zirvesi’nde Trump ile görüşmeyeceğini de duyurdu.
Önce özet bir bilgi verelim. Netanyahu Hükümeti’nin yanı sıra ABD’deki
“İsrail Lobisi
”nin Sağ kanatları ile “
Neocon
” çevrelerin tazyikiyle Trump “
İran Nükleer Anlaşması
”ndan çekilme kararı almıştı. İran’a yeni yaptırımlar getiren Trump, anlaşmanın Avrupalı imzacılarından da anlaşmadan çekilmelerini ve İran’a “
azami baskı
” kampanyasına iştirak etmelerini istemişti.
2015’de BM Güvenlik Konseyi’nin 5 Daimi üyesi ve Almanya tarafından imzalanan anlaşmayı “
Avrupa Birliği
” de desteklemişti. ABD dışındaki imzacılar İran’ın anlaşma koşullarına ihlal ettiğine dair kanıt bulunmadığı gerekçesiyle Trump’ın çekilme kararının karşısında yer aldılar. Trump’ın İran ile iş yapan şirketlere gözdağı vermesi üzerine anlaşmanın diğer imzacıları “
Dolar
”ın dışarda bırakıldığı bir sistemi hayata geçirmeye çalışıyorlar. Geçen ay Viyana’da bir araya gelen taraflar, ABD yaptırımlarını aşıp İran ile ticarete devam etmek için kurdukları “
Ticari faaliyetlere özel araç desteği(INSTEX
” adı verilen yeni mekanizmayı müzakere ettiler.
Viyana toplantısından hemen öncesindeyse, ABD ve İsrail Alaska’da ortak bir füze savunma sistemini test ediyorlardı. “
Arrow 3
” adlı anti-balistik füze sistemi, nükleer savaş başlığı dahil olmak üzere İran’ın uzun menzilli balistik füzelerini engellemeye yönelikti. Medyaya yansıyla bilgilere göre, 10 yıldan uzun süredir geliştirilmekte olan “Arrow 3” bu testten başarıyla çıktı. Gizlice Alaska’ya giden İsrail’in ABD Büyükelçisi
Ron Dermer
de testi izleyenler arasındaydı.
“
Zenginler Kulübü
” olarak anılan “G-7”nin Fransa’daki toplantısına damga vuran bir diğer gelişmeyse, İran’ın Washington merkezli “
Demokrasileri Savunma Vakfı(FDD
)” ile Vakıf CEO’su
Mark Dubowitz
hakkında yaptırım kararı almasıydı. “
FDD
”, ABD’nin “İran Nükleer Anlaşması”ndan çekilmesi için yoğun çaba harcayan İsrail yanlısı bir düşünce kuruluşu olarak biliniyor. Tahran ise, FDD’yi İran’a yönelik “
ekonomik terör
” kampanyasının parçası olmakla itham ediyor. FDD ve İsrail Lobisi, İran’ın yaptırım kararını açık bir tehdit olarak yorumluyor.
Dubowitz yayınladığı bir twett’le İran Dış İşleri Bakanı Zarif’in G-7 zirvesinde memnuniyetle karşılanmasına tepki gösterdi. Dubowitz, Trump ve Macron’dan Zarif’in BM’nin Eylül ayında gerçekleşecek olan New York’taki yıllık zirvesine katılımını gözden geçirmelerini de istiyordu.
Aslında ABD yönetiminin İran’ın baş diplomatı olan Zarif’i yaptırım listesine alması tartışmalı bir karar. Normal şartlarda BM üyesi bir ülkenin dışişleri bakanının BM Zirvesi’ne katılmasının engellenmesi ise sözkonusu değil. Ancak uluslararası diplomasiyi ciddiye almamakla itham edilen Trump’ın Zarif’in BM Zirvesine katılmasıyla ilgili nasıl bir tutum izleyeceği belli değil.
2015’de imzalanan “
İran Nükleer Anlaşması
” bölgesel barışı sağlamak için bir
“tarihi uzlaşma”
olarak görülmüştü. Trump’ın çekilme kararıyla bu anlaşma zaten kanamakta olan bölgeyi potansiyel bir savaşa doğru sürükleyen diplomatik krizin tam kalbinde yer alıyor.
#ABD
#Cevat Zarif
#Emmanuel Macron
#Neocon
#AB
