CIA Başkanı Pompeo, Senato’yu böldü!

Trump tarafından Dış İşleri Bakanlığı’na önerilen CIA Başkanı Mike Pompeo’nun Senato Dış İşleri Komitesi’ndeki onay süreci bu hafta başı sonuçlanacak. Komite’nin Cumhuriyetçi üyelerinden Rand Paul’un Pompeo’ya onay vermeyeceğini bildirmesi hesapları alt üst etti. Komite 11 Cumhuriyetçi ve 10 Demokrat senatörden oluşuyor. Komite’de daha önce Pompeo’nun CIA Başkanlığına onay veren Demokratlar da var. Ancak Demokratlar Pompeo’nun Dış İşleri Bakanlığına karşı fikir birliği içindeler. Demokratlarla Cumhuriyetçiler arasında fark 1 oy olduğu için Rand Paul’un pozisyonu önemli.

Benzer bir durum, Senato Genel Kurulu için de geçerli. Senato’da 51 Cumhuriyetçi’ye karşı 49 Demokrat var. Dolayısıyla Cumhuriyetçiler, Senato Genel Kurulu’nda Pompeo’ya oy verecek Demokratlar’a ihtiyaç duyuyorlar. Şimdi gözler, Ocak 2017’de Pompeo’yu destekleyen 13 Demokrat senatörün üzerinde.

Dış İşleri Bakanlarının Senato’nun iki kanadından onay alması çok önemli. 2009’da Demokrat Hillary Clinton, 100 üyeli Senato’da 94 oyla Dış İşleri Bakanı oldu. Oyların 39’u Cumhuriyetçi’ydi. 2013’te 42 Cumhuriyetçi Senator, Demokrat John Kerry’nin Dışİşleri Bakanlığına onay verdi. Kerry de 94 oy aldı. Cumhuriyetçi Condoleezza Rice ise 2005’te 32 Demokrat’ın desteğiyle 85 oy aldı. Pompeo Senato Genel Kurulu’nda yeterli oya ulaşsa bile Rice, Clinton ve Kerry’nin aldığı oyu toplayamayacağı belli.

Komite’nin bir diğer Cumhuriyetçi üyesi Jeff Flake de Pompeo’ya pek sıcak bakmıyor. Flake, Küba ile diplomatik ilişkilerin iyileştirilmesini savunuyor, Pompeo ise Küba’nın en şiddetli eleştirmenlerinden biri. Senato’daki Demokratlar’dan ise sadece Heidi Heitkamp, Pompeo için olumlu oy kullanacağını açıkladı. Demokrat senatör Joe Manchin’in de Pompeo’ya destek vereceği söyleniyor. Cumhuriyetçi Senatör John McCain kanser tedavisi gördüğü için Genel Kurul’da oy kullanmayabilir. Jeff Flake de Pompeo’yu desteklemez ise Cumhuriyetçiler üç fire birden vermiş olacaklar. Bu durumda Başkan Yardımcısı (ve Senato Başkanı) Mike Pence’in “kravat oy” tabir edilen bir destekle devreye girmesi bekleniyor. Cumhuriyetçiler ve Demokratlar eşit oya sahip olduklarında son sözü Pence söyleyecek.

Pompoe Dış İşleri Komitesi’nden olumsuz sonuç elde ettiği halde Genel Kurul’dan onay alır ise Bakanlığı tartışmalı hale gelecek. ABD’nin siyasi tarihinde böyle bir durum 1945 yılında Henry Wallace’ın Ticaret Bakanı olarak Senato’da oylanmasıyla yaşanmıştı. Muhtemelen Pompeo da benzer kaderi paylaşacak. Zira bir iki fire dışında Demokratlar Pompoe’ya oy vermemekte çok kararlı gözüküyorlar. Bu da Amerikan siyasetindeki kırılmanın ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor.

Demokratlar’a göre Pompeo Dış İşleri Bakanlığı için yeterli niteliğe sahip değil. Demokratlar, en üst düzey diplomat olarak Pompeo’nun Trump’ın yanlış kararlar vermesi halinde direnç göstermeyeceğini düşünüyorlar. Demokratlar tarafından Pompeo’ya yöneltilen eleştiriler, diplomasi karşıtı ve güç kullanma yanlısı olduğu, Obama döneminde imzalanan İran Nükleer Anlaşması’nın bozulmasını istediği, Müslümanlara karşı ön yargı beslediği gibi birçok başlıkta toplanıyor. Senatör Jeanne Shaheen gibi, “aynı cinsler arasındaki evliliklere karşı olduğu için Pompeo’ya oy vermeyeceğim” diyenler de var. Oysa Shahaen geçen yıl Pompeo’nun CIA Başkanlığı’na onay verenler arasındaydı.

Cumhuriyetçi Muhafazâkâr elitler de Pompeo konusunda bölünmüş haldeler. “The American Conservative” yazarlarından Daniel Larison’ın, 19 Nisan tarihli “Pompeo nitelikli değildir ve Onaylanmamalı” başlıklı yazısında Demokratlar’a hak verdiğini hatırlatmalıyız. Birçok muhafazâkâr, Pompeo ve Bolton gibi şahinlerin Trump’ı seçim vaatlerine ters bir istikamete sürükleyeceklerinden endişe ediyorlar. ‘Endişeli muhafazakarlar’ın pozisyonları sonbahardaki seçimler için ayrıca önemli.