İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Şube Müdürü İrfan Yılmaz, su güvenliği için tüketicileri uyardı: "Aldığınız suyun kaçak doldurulmadığından emin olun. Damacanayı güneş görmeyen, havası ve etrafı temiz bir ortamda bulundurun." Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Hamidiye Su Genel Müdürü Kenan Kılıç da damacanaların çöpün ve tüpün yanına konulmaması gerektiğini söyledi.
Damacana şişelerde satılan doğal kaynak suları ve içme suları, içimindeki lezzetten dolayı şehir şebeke sularına tercih ediliyor. Ancak her türlü denetimden geçip hijyenik şartlarda eve veya işyerine gelen damacana suyu, uygun ortamda saklanmadığı takdirde güzel tadını ve temizliğini kaybedebiliyor. Ayrıca alınan damacananın kaçak dolum olup olmadığını da her seferinde kontrol etmek gerekiyor. İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Şube Müdürü İrfan Yılmaz, su güvenliği için tüketicileri uyarıyor: "Evinize getirilen suyun kaçak doldurulmadığından emin olun. Damacanayı güneş görmeyen, havası ve etrafı temiz bir ortamda bulundurun. Su pompalarını sık sık temizleyin." Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Hamidiye Su Genel Müdürü Kenan Kılıç da müşterinin damacanayı kötü kullanmasından dolayı yakınıyor. Kılıç, "Damacanada ayran yapıp sonra bayiye geri verenler oluyor. Su dışında başka bir şey konulmamalı." diyor.
Damacana su güvenliğinde en önemli konu başlıklarından biri kaçak dolumlar. Müşterinin bunu tespit etmek için dörtlü kontrol yapmasını öneren İrfan Yılmaz'ın verdiği bilgilere göre, damacanada firmanın ismi veya logosu kabartma olarak yazılmalı. Etiketinde firmanın ismi olmalı. Kapakta da firma bilgisi yer almalı. Ayrıca kapakla şişeyi birleştiren yerde yine firma isminin yazılı olduğu bant yer almalı. Bu dört ayrı yerdeki bilgiler aynı firmaya aitse kaçak dolum söz konusu değildir. Şikayetler Alo 184 hattına veya il, ilçe sağlık müdürlüklerine iletilmeli.
İrfan Yılmaz, İstanbul'da başlatılan ve birkaç ile yayılan uygulamayla su satış yerlerinin de ruhsatlandırıldığı bilgisini verdi. Buna göre, su satış yerinde damacanaların ışık görmeyecek şekilde depolandığı ve satış bölümü olmak üzere iki ayrı bölüm bulunması gerekiyor. Damacanalar doluyken üst üste konulduğunda eziliyor. Dışarıdan hava alabiliyor. İstiflemenin de buna sebep vermeyecek düzende yapılması, satıcıların sağlık portör muayenelerinin de düzenli alınması önemli. Su firmalarına ve bayilere, su üretim ve satış yerlerinin ruhsata uygun olmaması, damacanaların yıpranması ve kaçak su dolumu gibi durumlarda 7 bin TL'den başlayan ağır cezalar uygulanıyor. Aynı yıl içinde ikinci kez suç işleyen firma veya bayiye 15 bin TL'ye kadar ceza veriliyor.
Ruhsat alıp üretim yapmaya başlayan bütün firmaların suyuna güvenilebileceğini ifade eden İrfan Yılmaz şöyle konuşuyor: "Çünkü ruhsat almak kolay değil ve cezai müeyyideler caydırıcı etki yapıyor. Damacanaları 70 dereceden düşük sıcaklıkta yıkamaları bile kapatılma sebebidir. Üretici, temizlikte kullandığı sabunu dahi bize bildirmek zorunda. Uygunsa izin veriliyor. Bu şekilde ceza alan firmalar var."
Bir damacanaya en fazla 70 kez dolum yapılması gerektiğini belirten Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Hamidiye Su Genel Müdürü Kenan Kılıç, piyasada 100'ü aşkın dolum yapan firma olduğunu iddia ediyor. Damacana temizliğinde en önemli adımın ön kontroller olduğunu belirten Kılıç, "Müşterinin damacanayı iyi kullanmaması, suyun dışında başka birtakım yiyecek, içecek konulması halinde damacananın ömrünü tamamlamış olması gerekiyor. Görevlilerimiz her damacanayı tek tek hem görerek hem de içini koklayarak kontrol ediyor. Çünkü kimileri damacanaya benzin koyuyor, içinde ayran yapıyor sonra çalkalayıp teslim ediyor. Kötü kullanımlar ancak koklayarak anlaşılabilir. Tespit ettiğimizde imha ediyoruz." diye konuşuyor.
Hamidiye Su Genel Müdürü Kenan Kılıç'ın, damacanaların kullanımıyla ilgili önerileri şöyle:
Damacananın bulunduğu yerin temiz olması gerekiyor. Çöp kovasının, tüpün yanına konulan su bunlardan etkilenir ve zamanla kokusu değişebilir.
Damacana güneş ışığını dik almamalı.
Damacanaya su dışında ayran, benzin gibi başka bir şey konulmamalı.
Kullanılan pompaların kaliteli olması gerekiyor. Sağlık normlarına uygun olmayan kötü maddeden üretilen pompa suya bakteri yayıyor. Ve suya hava aldırmak suretiyle içine mikrop yayıyor. Su eve hijyenik gelse bile kalitesiz pompalar suyun kalitesini, tadını bozuyor. İsmi duyulmamış, TSE, İSO gibi belgeleri olmayan, ihracat izni olmayan pompa standartlara uymuyordur. Pompasız kullanılması daha iyi aslında çünkü pompa dışarıdan aldığı kötü havayı, tozu suyun içine veriyor.
Damacana açıldıktan sonra en ideal olanı 3-4 günde tüketmek. Bir hafta normal süredir. Uzun süre kalırsa ortamdaki bakteriler suya geçebilir. 15 günü kesinlikle geçmemeli.
