Uygur'a gözdağı

156 kişinin öldüğü bine yakın kişinin yaralandığı Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde korkulu bekleyiş başladı. Pekin yönetimi, Urumçi sokaklarına binlerce asker ve polis yığdı. Kentte sıkıyönetim manzaraları yaşanırken, Devlet Başkanı Hu Jintao G8 Zirvesi'ne katılma kararını erteleyerek ülkesine geri döndü. Ellerinde çivili demirlerle, sopalarla Uygur Türkleri'ne saldırarak onlarca kişinin ölümüne neden olan Han Çinlileri'nin gösterilerine engel olmayan, sıkıyönetim ilan ederek Uygur Türkleri'nin gösteri haklarını elinden alan Çin ordusu dün yüzlerce asker ve polisini bölgeye yığarak gösteri yapmak isteyen Uygur Türkleri'ne gözdağı verdi. Bölgeden gelen haberlere göre, yarı otomatik silahlar taşıyan güvenlik güçleri, silah ve demirlerle kuşanmış olan Han Çinlileri'ne hiçbir şekilde engel olmazken Uygur Türkleri'nin sokağa çıkmasına izin vermiyor. Han Çinlileri ise Uygurlar'ın evlerine saldırırken, Uygurlar saldırıları püskürtmek için evlerinin önüne barikat kuruyor.

Bölgeden, yeni arbede haberleri gelirken, polisin bazı protestocuları tutukladığı belirtiliyor. Reuters haber ajansı, Han Çinlileri'nden oluşan kalabalığın giderek büyüdüğünü belirtirken, grubun Han Çinlileri'nin tutuklanması nedeniyle polise tepki gösterdiğini aktardı. AFP muhabirleri de, dün yeni şiddet olaylarına tanık olduklarını, birinde Han Çinlisi bir adamın bir Uygur'a saldırdığını bildirdi. Bu arada Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Çin Gang, Urumçi'de patlak veren şiddet olaylarına karşı alınan önlemlerin yasal ve haklı olduğunu vurgulayarak, bu önlemlerin farklı etnik gruplara mensup halk tarafından da desteklendiğini açıkladı.

Çin Komünist Partisi Şincan Uygur Özerk Bölgesi Komitesi Sekreteri Vang Lıçüen de CCTV'de (Çin Merkez Televizyonu) yayımlanan açıklamasında, 5 Temmuz'da Urumçi'de meydana gelen ciddi sabotaj ve şiddet olaylarından sonra durumun kontrol altına alındığını belirtti. Dünya Uygur Kongresi lideri Rabia Kader, Şincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki çatışmalarda 400 Uygur'un polis tarafından öldürüldüğünü söyledi. Öte yandan Wall Street Journal Asia'ya makale yazan Dünya Uygur Kongresi Başkanı Rabiya Kadir, pazar gecesi Urumçi'de polis ateşi ya da dayağı yüzünden 400 Uygur'un öldüğünü savundu. Doğu Türkistan'daki Uygur kaynaklarına dayandırdığı makalesinde Kadir, olayların başta Kaşgar olmak üzere Şincan'ın başka bölgelerine doğru yayıldığını kaydetti.

Çin askerleri Urumçi'de teyakkuza geçerek gövde gösteri yaparken, Pekin yönetimi ise gösterilerin sorumlularının idam edileceğini duyurdu. Çin Komünist Partisi'nden yapılan bir açıklamada ise, Çin hükümetinin Şincan'daki gösterilerin ardında olan kişilerin idam edileceği duyuruldu. Bu arada, Dünya Uygur Kongresi Genel Başkan Yardımcısı Seyit Tümtürk bölgede iki caminin imha edildiğini belirterek şöyle konuştu: “Bir Uygur tiyatrosunda 100 ile 200 civarında Uygur gencinin cesedinin bulunduğu bilgisi elime ulaşmış durumda. Cesetleri saklayacak yer yok. Tiyatro boş olduğu için içine koymuşlar.”