Ülkede ilk başarılı organ naklinin 1974'de Mehmet Haberal ve ekibinin yaptığı böbrek nakliyle gerçekleşmesinin ardından geçen 33 yıllık sürede önemli adımlar atılsa da organ bekleyen hastaların umut ışığına kavuşması için hala kat edilmesi gereken uzun bir yol var.
Ülkede organ bağışının artırılması amacıyla her yıl 3-9 Kasım günleri arasındaki Organ Bağışı Haftası yarın başlıyor.
Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Koordinatörleri Bilim Kurulu Başkanı ve Organ Nakli Ulusal Koordinasyon Kurulu Başkan Yardımcısı Operatör Dr. Ata Bozoklar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de organ bağışıyla ilgili batılı anlamdaki çalışmaların 1997-1998 yıllarından itibaren organize edilmeye başlandığını söyledi. Bundan önceki yıllarda organ bağışıyla ilgili çalışmaların bireysel çabalarla yürütüldüğünü ifade eden Bozoklar, "Yanlış hedefler belirlendiği için ilk organ naklinin gerçekleştirildiği 1974'den 1997'ye kadar bu alanda somut hiçbir şey yapılmadı" dedi. Beyin ölümünün bildirilmesi, donör bakımı ve organların taşınmasının merkezi bir organizasyon gerektirdiğini kaydeden Bozoklar, bunun 1997-1998 yıllarında fark edildiğini, bundan sonra da organ naklinde bir sıçrama olduğunu söyledi. Ülkede 40 bine yakın diyaliz, 3 bin civarında karaciğer, bin civarında da kalp hastasının organ beklediğini anlatan Bozoklar, "40 bin böbrek hastasına şimdi hemen nakil yapılsa ülke her yıl 1 milyar dolar kazanır. Hastaların yaşam kalitesi de artar. Bu nedenle organ bağışı mutlaka artırılmalıdır" diye konuştu. Türkiye'de organ bağışının yetersizliğinin mevzuattan ziyade idari bir sorundan kaynaklandığını anlatan Bozoklar, "Mevzuatta değiştirilmesi gerekenler var ama bunlar değiştirilmeden yapılacak şeyler de var" dedi. Bozoklar, yoğun bakımların güçlendirilmesi, beyin ölümlerinin tespiti, bunların ilgili birimlere bildirimi için organizasyonlar oluşturularak işlerlik kazandırılmasının ülkedeki organ bağışını önemli oranda artırabileceğini kaydetti.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Transplantasyon Merkezi Müdürü Doç. Dr. Aydın Dalgıç da, Türkiye'de organ nakli sayısının artırılmasının, gerek tıbbi gerekse ekonomik yönden bir zorunluluk olduğunu belirtti. Böbrek yetmezliği nedeniyle diyalize giren bir hastanın yıllık tedavi giderinin 25 bin dolar civarında bulunduğunu belirten Dalgıç, yalnızca son dönem böbrek yetmezliği olan hastaların tedavi giderlerinin yıllık 1 milyar dolara yakın olduğunu söyledi.
Bunlara karaciğer, kalp ve akciğer yetmezliği olan hastaların tedavi giderleri eklendiğinde yıllık 4 milyar dolara yakın bir tedavi masrafı ortaya çıktığını anlatan Dalgıç, "Organ nakliyle hastalar normal yaşama dönerken devletimizin karşılamak durumunda olduğu tedavi giderleri de yüzde 70'e varan oranda azalacaktır" diye konuştu. Beyin ölümü olan bir hastanın organlarının bağışlanmasıyla 2 hastanın böbrek, 1 hastanın kalp, 1 ya da 2 hastanın karaciğer, 1 hastanın pankreas, 1 ya da 2 hastaya da kornea nakledilebildiğini kaydeden Dalgıç, böylece 6-7 hastanın yeniden yaşama tutunduğunu söyledi. Dalgıç,
"Bir hastanın organlarının bağışlanması, ülke ekonomisine yılda 150 bin dolar civarında bir kazanç da sağlamaktadır" dedi.
Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü Doç. Dr. Öner Odabaş da, böbrek nakli ulusal bekleme listesinin devreye girmesiyle ülkede organ nakli konusunda en önemli adımlardan birinin atılmış olacağını söyledi. Uzun süredir üzerinde çalıştıkları listenin hazırlanmasında son aşamaya gelindiğini belirten Odabaş, "Liste hastalarla ilgili birkaç parametre
girildikten sonra hazır olacak. Bu yıl içinde uygulamaya geçmeyi düşünüyoruz" dedi.
Listenin tamamlanmasıyla ülkede böbrek bekleyen hasta sayısının tam olarak öğrenilebileceğini ifade eden Odabaş, "Bazı hastalar birden fazla merkeze kaydolduğu için sayı şu anda net olarak bilinemiyor. Ama liste hazırlanınca net rakamı öğrenebileceğiz" diye konuştu. Düzenlemeyle, nakil merkezleri ve ulusal koordinasyon merkezinin nakil bekleyen hastaları görebileceğini anlatan Odabaş, bir donör çıktığında, organın en fazla puana sahip 3 hastası bulunan merkeze gönderileceğini
belirtti.
Sağlık Bakanlığı'ndan alınan bilgiye göre, ülkede organ bağışı konusunda bu yıl büyük bir ilerleme sağlandı.
Geçen yıl donör sayısı 165, organları kullanılan donör sayısı ise 143 iken, bu ayın ilk günü de dahil bu yılki donör sayısı şimdiden 200'e ulaştı. Bu donörlerden 185'inin organları kullanılabildi. Bu kişilerin organlarının bağışlanması sayesinde 57 kalp, 1 akciğer, 16 kalp kapağı, 161 karaciğer, 13 pankreas, 333 böbrek ve 84 kornea nakli yapılarak yüzlerce hastanın yeniden hayata tutunması sağlandı.
