Enerji verimliliği çalışmalarıyla yılda 2 Keban Barajına denk gelen bir tasarruf sağlamayı hedefleyen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, verimlilik çalışmaları kapsamında, belirleyeceği 10 ilde tüketicilere toplam 2 milyon adet tasarruflu ampul dağıtacak.
Tüketicilere söz konusu lambalar verimsiz ampullerini değiştirmeleri şartıyla bedava verilecek.
Bu arada konuyla ilgili Başbakanlık Genelgesi çerçevesinde, enerji verimliliği kapsamında tüm kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarının mevcut akkor flamanlı lambaları tasarruflu ampullerle değiştirilmesi çalışmalarının da başladığı belirtildi.
Elektrik enerjisinin kullanılma alanları konut, sanayi, ulaştırma, tarım ve cadde-sokak aydınlatması gibi ana sektörler olarak gruplandırılırken, üretilen enerjinin yaklaşık yüzde 4'ü konutlarda ve işyerlerinde aydınlatma için harcanıyor. Aydınlatmanın tasarruflu ampullerle sağlanması halinde ise yüzde 80 oranında tasarruf sağlanabileceği ifade ediliyor.
Bu da otomatik fiyat mekanizmasına bağlı olarak elektrik fiyatlarında artış beklenen dönemde, evlerde aylık elektrik kullanımının yüzde 20'sini aydınlatmanın oluşturduğu dikkate alındığında tüketicilerin aydınlatma için yüzde 80 daha az fatura ödemesi anlamına geliyor.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) de konuyla ilgili yaptığı araştırmada, konut aydınlatmasında şeffaf akkor ampuller yerine CFL kullanılmasıyla 2006 yılında toplam 6 milyar 893,2 milyon kilovatsaat (kWh) olarak hesaplanan konut aydınlatması için tüketilen elektrik enerjisi miktarının yüzde 80 oranına karşılık gelen 5 milyar 514,6 milyon kWh miktarının tasarruf edilebilir olduğunu hesapladı. Bu miktar da yaklaşık olarak 1000 MW kapasitede bir santral yatırım tasarrufuna karşılık geliyor.
Bu arada enerji verimliliği konusundaki çalışmaları bugüne kadar tek başına yürüten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bu konuda çalışmaları yavaş yavaş özel sektöre devretme kararı aldı.
Bu çerçevede Enerji Bakanlığı, İstanbul'da Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği üyeleriyle bir toplantı yaptı. Toplantıda alınan karara göre, her alışveriş merkezi bundan sonra enerji verimliliği konusunda kendi kampanyasını yürütülecek, ne tür kampanya yürüteceği konusunda da Enerji Bakanlığını bilgilendirecek.
Enerji Bakanlığı yetkilileri, Türkiye'deki alışveriş merkezlerinin günde ortalama 600 bin kişi tarafından ziyaret edildiğini belirtirken, “Her perakendeci müşterilerinin bilinçlendirmesine yönelik çalışmalar yürütecek. Çalışmalarda Enver markalı ürünler yer alacak” diye konuştular.
Lambanın kullanım ömrü boyunca aydınlatma enerjisi maliyetinin kendisinin alış maliyetinden on kat daha fazla olması, en ucuz ampulü seçmenin, uzun dönemde para tasarrufu sağlamayacağını ortaya koyuyor.
Fiyatları daha pahalı olmasına rağmen kompakt floresan lambaların kullanım ömrü akkor lambaya göre 8 kat uzun ve akkor lambanın yüzde 20'si kadar enerji kullanıyor. Örneğin üç yıl süresince (4,380 saat), günde 4 saat ve aynı miktarda aydınlatma sağlayan iki lamba tipi için basit bir karşılaştırma yapıldığında bu sürede 6 adet akkor flamanlı lamba kullanırken, kompakt floresan lambanın 3,8 yıl daha kullanım ömrü devam ediyor. Konutlar ve ofisler için uygun olan tasarruflu lambaların hemen hemen her yerde kullanımı mümkün. Kullanımda 75 vattlık akkor flamanlı lamba yerine, 15 vattlık bir kompakt floresan lamba kullanarak, aynı aydınlatma yüzde 80 daha az enerji tüketerek elde ediliyor.
Bu nedenle enerji verimli lambalar başlangıçta pahalıya mal olurken, düşük faturalar ile yatırım kısa sürede kendini çok çabuk geri ödüyor.
Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİEİ) aydınlatmada enerji tasarrufu sağlamak için şu pratik önerileri sıralıyor:
• Bir akkor lamba, kompakt floresan lambayla değiştirildiğinde, yüzde 80 kadar aydınlatma maliyeti azalır.
• Eğer kullanıcının bütçesi bir defada bir çok floresan lamba almaya elvermezse, geride kalanları değiştirmek için aylık olarak sıraya konarak tamamlanması mümkündür.
• Odadan ayrılırken lambalar kapatılmalıdır. Aile bireylerinin odadan ayrılırken lambaları kapatmalarını hatırlatacak notlar konması faydalı olacaktır.
• Gün ışığından mümkün olduğunca faydalanılmalıdır. Odalar doğal aydınlık avantajını daha iyi kullanacak şekilde düzenlenmelidir. Pencere yakınına bir masa ve sandalye yerleştirerek elektrik faturalarında gerçek bir azalma sağlanabilir.
• Dış kapı ışıldakları halojen lambalarla değiştirilebilir. 50-90 vattlık bir halojen lamba, iki kat fazla vattlı standart bir reflektör lamba yerine takılırsa yine aynı aydınlatma elde edilir.
• Lambaların ve armatürlerin periyodik olarak bakımları yapılmalıdır.
Aydınlatma sistemlerinin bakımları yapıldığında daha verimli olarak çalışırlar. İyi yapılmayan bakım sonucunda lamba üzerinde biriken tozlar faydalı ışık miktarını azaltır. Tozlanan armatür ışığın yüzde 50'sini yayar, yüzde 50'sini yutar. Bunları temiz tutmakla daha fazla enerji harcamadan aydınlatma miktarı arttırılabilir.
• Tüm lambaların ışık çıktıları zamanla azalır. Işık çıktıları azalan yani verimleri düşen lambaların değiştirilmesi gerekir.
• Lamba seçimleri en yüksek lümen/vatt oranına göre yapılmalıdır.
• Duvarlar ve tavanlar açık renkli boya ile boyanmalı, dekorasyon eşyaları mümkün olduğunca açık renk seçilmelidir.
• Daha fazla ışığa ihtiyaç duyulan bölümlerde çok sayıda düşük güçlü lamba yerine daha yüksek güçlü tek bir lamba kullanmak daha verimli bir aydınlatma sağlar.
• Dekoratif lambalarda açık renk, şeffaf gölgelikli abajurlar ışığı daha iyi geçirirler.
