İlginç Vakıflar adlı kitaba göre atalarımız ne evine meyve götüremeyen fakiri unutmuş ne de yaşlı hamalları. Leyleği doyuran, suyu soğutan, çeyiz hazırlayan onlarca vakıf herkese ihtiyacına göre el uzatmış.
Türk İslam Vakıf medeniyetini ve vakıf ruhunu özellikle genç kuşaklara tanıtmak için, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Prof. Dr. İsa Kayacan'a hazırlatılan İlginç Vakıflar kitabını okuyanlan adını ilk kez duydukları vakıflar ve verdikleri hizmetler karşılığında şaşkınlıklarını gizleyemiyor. Çünkü bu topraklarda öyle vakıflar kurulmuş ki ne havadaki kuş unutulmuş ne evine meyve götüremeyen fakir.
İşte misafir ağırlayan, suyu soğutan, çeyiz hazırlayan onlarca vakıf ve hizmetleri:
Leylek Vakfı: Mürselli İbrahim Ağa. 1189 yılında İzmir/Ödemiş'te kuruldu. Vakfiyesinden; Ödemiş Yeni Cami civarındaki leyleklerin beslenmesi için senelik yüz kuruş verilecek.
Misafirleri Ağırlayan Vakıf: Mustafa Bin Ömer. 1756 yılında Edremid'de kuruluyor. Vakfiyesinden; Köy misafirhanesine gelenlerin ağırlanması.Yetim Çeyizi Donatan Vakıf: Mehmed Efendi Bin Abdullah. Kurucunun adı ve lakabı; Esbak kazasker. 1570 yılında Bursa'da kuruluyor.Vakfiyesinden; Üç yetim kızın emsali gibi çeyizleri alınacaktır.Herkese Meyve Vakfı: Mehmed Ağa Bin Hüseyin Nasrullah. 1594 yılında Bursa/İznik'te kuruluyor. Vakfiyesinden; Vakfedilen bahçedeki armut ve elma ağaçlarından fakirler yiyecek, birer destemal (bir eşeğin taşıyabileceği kadar yük) miktarı götürmelerine müsaade edilecektir.
Dul ve Yetime Ulaşan Vakıf: Hattab Bin Mehmed. 1321 yılında Sivas'da kuruluyor. Vakfiyesinden; Hastalık veya doğal olaylar karşısında geçim darlığına düşen Müslüman-yetim ve dul hanımların ihtiyaçları karşılanacak.Yetime annelik, babalık eden vakıf: Hasan Bin Alâaddin. 1384 yılında Şanlıurfa'da kuruluyor. Vakfiyesinden; Yetimlere buluğ çağına gelinceye kadar bakılacak, yaza girerken yazlık elbise alınacaktır
Kar Dağıtan Vakıf: Mürselli İbrahim Ağa. Ödemiş'te kuruluyor.Mahpuslara Cuma ve Pazartesi akşamları birer denk kar verilecek. Pikniğe Götüren Vakıf: Mustafa Efendi Bin Ahmet tarafından kuruluyor. Vakfiyesinden; talebeler her yaz pikniğe götürülecek Suyu Soğutan Vakıf: 1837 yılında Aydın'da kuruluyor. Vakfiyesinden; Aydın Orta Mahallesi'nde yaptırdığı çeşmeye yaz günlerinde 90 gün süreyle yarım denk kar konularak suyun soğutulmasını sağlamak.
Gölleri temizleyen Vakıf: Ali Bey Bin Hamza. 1585 yılında İstanbul'da kuruluyor. Edirne'de faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden; Vakfın gelirinden Ali Mescidi yanında bulunan kaldırım ve Çukurbostan mevkiinde gölün temizliğinin yapılması. Kayıkçı ve Hammal Dostu Vakfı: Mehmed Esad Efendi. Lakabı, Nakibuleşraf. 1846 yılında İstanbul'da kuruluyor. Vakfiyesinden; Yaşlılık, hastalık vs. gibi sebeplerle İstanbul, Boğaziçi, Anadolu ve Rumeli iskelelerinde mesleğini icra edemeyen kayıkçı ve hamallara yardım edilecek. Her yıl bir kıza çeyiz alınacak.
