Türkiye, yeni yılın ilk günlerinde gerçekleşen Hizbullah liderlerinin cezaevlerinden tahliye edilmesiyle sarsıldı. Yakalama kararı çıkarılan örgüt liderleri kayıplara karıştı. Bu tartışmalar sürerken, Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin 2011 yılının ilk mesai gününü Hizbullah davası sanıklarının tahliye talebine ayırdığı ortaya çıktı
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 102. maddesinin yürürlüğe girmesiyle birlikte yeni yılın ilk günlerinde Hizbullah liderleri cezaevlerinden tahliye edildi. Henüz tahliyenin şaşkınlığı yaşanırken ve tartışmalar devam ederken 186 kişiyi öldürmekle suçlanan Cemal Tutar, Edip Gümüş gibi örgütün üst düzey sorumlularının da aralarında bulunduğu Hizbullahçılar ortadan kayboldu. Polis operasyonlar yaptı ancak kimseye ulaşamadı.
Büyük tartışmalara neden olan tahliyelerle ilgili ilginç bilgiler ortaya çıkmaya başladı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin, 2011 yılının ilk mesai gününü Hizbullah davası sanıklarının tahliye talebine ayırdığı belirlendi. Kamuoyunda rahatsızlıklara neden olan tahliyeler için muhalefet hükümeti suçlarken, hükümet yetkilileri de tahliyelerin yargı kararı olduğuna dikkati çekti. Özellikle Yargıtay tarafından verilen tahliye kararları nedeniyle eleştirilerin artması üzerine, Yargıtay, dava dosyalarının uzamasının sebebi olarak iş yükünün fazlalığını ileri sürdü.
CMK'nın 102. maddesi 31 Aralık 2010 gece saat 24.00'te yürürlüğe girdi. Yeni yılın ilk günü hafta sonuna denk geldiği için ilk mesai günü 3 Ocak 2011 Pazartesi günü oldu. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, kendisine 26 Ekim 2010 tarihinde gelen Hizbullah dosyası için 26 Ocak 2011'e gün verirken, Hizbullah davası sanıklarının tahliye talebini yılın ilk mesai günü olan 3 Ocak 2011 Pazartesi görüşerek, tahliye kararı verdi. Yargıtay'da CMK 102. madde gereği tahliye talebi bekleyen toplam 953 dosya bulunuyordu. Yeni yılın ilk gününde özellikle Hizbullah dosyasının ele alınması şaşkınlığa neden oldu.
CMK'nın 102. maddesi kapsamında Hizbullah sanıklarını tahliye eden Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) 'tutululuk' süresiyle ilgili kararlarına aykırı davrandığı da ortaya çıktı. İlk derece mahkemesinin verdiği kararı mahkumiyet için yeterli gören AİHM, önümüzdeki aylarda Türkiye'de de uygulamaya geçmesi beklenen istinaf mahkemeleri ve Yargıtay'daki temyiz süresini 'hükümlü' statüsünde görüyor. Yerel mahkemenin verdiği mahkumiyet kararıyla kuvvetli şüphe daha da kuvvetlenmiş, sanığın ceza alması 'kuvvetle muhtemel' şeklinde yorumlanıyor. Anayasa'ya göre Türk mahkemelerinin hüküm oluştururken Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve sözleşmenin yorumlanmasına ilişkin AİHM kararlarını re'sen dikkate almaları gerekiyor.
Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, tutukluluk süresi 5 yılı aşan 5 sanığın tahliye başvurusunu reddetmişti. İlk derece mahkemesince verilen kararların 'hüküm' niteliği taşıdığına da dikkati çeken mahkeme, kararda, söz konusu kişilerin salıverilmeleri halinde kamu düzeninin bozulacağı ve toplumda 'kendi hakkını kendi alma' düşüncesini doğuracağı ifade edildi. 'Suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olmak, kişiyi hürriyetinden yoksun kılmak, yağma' gibi suçlardan yargılanan sanıkların başvurusunu reddeden mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne gönderme yaparak, makul tutukluluk süresinin soruşturmanın başlamasından davanın açılmasına ve ilk derece mahkemesi kararının verilmesine kadar geçen süreyi kapsadığını kaydetmişti.
