Hitit yasaları daha barışçıl

Ali Oktay
00:008/04/2008, Salı
G: 8/04/2008, Salı
Yeni Şafak
Hitit yasaları daha barışçıl
Hitit yasaları daha barışçıl

Hrant Dink suikastı, Malatya Zirve Kitabevi katliamı gibi önemli davaların avukatlığını yapan, Erdal Doğan, 'Hitit Hukuku-Belleklerdeki Kayıp' adlı kitabında günümüz hukuk sistemiyle, 3 bin 500 yıl önce Hititler'in uyguladığı hukuk sistemini karşılaştırmalı olarak ele alıyor. Güncel Yayıncılık tarafından yayınlanan kitapta Hititler'in barışçıl bir hukuk sistemine sahip oldukları açıkça görülüyor.

ROMA HUKUKU KADAR ÖNEMLİ

Kitabının bu alanda Türkiye'de yapılmış en kapsamlı çalışma olduğunu belirten Erdal Doğan, Hitit hukukunun, Roma hukuku kadar önemli olduğunu vurguluyor: “Günümüz hukuk düzenlerinin yapılanması, Roma İmparatorluğu'na dayanıyor. Oysa 'göze göz, dişe diş' anlayışının çok nadir olarak uygulandığı Hitit yasalarında, toplumsal huzur, barış ve özgürlüğün soyut bir düşten ibaret olmadığını görmek mümkün.” Herkesi 'adalet' kavramı üzerine bir kez daha düşünmeye çağıran Doğan, bilinen ilk medeni yasa diyebileceğimiz Hitit yasalarından ilginç örnekler veriyor: “Hititlerde evli bir kadın babasının evinde yaşamayı sürdürebiliyor. Zorla evlendirme olmadığı gibi özgür bir kadın, bir köleyle evlenebiliyor. Ölüm cezası yok, hapishane var ama neredeyse hiç kullanılmıyor. İşkence yasaklanmış. Hititler'de sabıka kaydı tutulmuyor ve failler de meçhul kalmıyor.”


Hapis yerine tazminat cezası

Erdal Doğan'ın Hitit hukuk sistemini anlattığı kitabında adam öldürme ve yaralamaya dair hükümlerde ölüm cezası ya da hapis yerine tazminat cezaları bulunduğu yazıyor. Suçta maddi ve manevi kast unsuru aranırken suç, teşebbüs aşamasında kaldığında tazminat cezası yarı oranında iniyor.