Haçlı seferlerini farklı bir bakış açısıyla anlatan Armida Operası'nın aranjörü Mehmet Yeşilçay'la Armida üzerine konuştuk.
Armida Operası, Pera Ensemble ve Ensemble l'arte del Mondo tarafından, İstanbul'da ilk kez 1 Şubat'ta Cemal Reşit Rey'de sahne alıyor. Armida, Türk korkusu fenomenine gönderme yapan ve Haçlı Seferleri'ni farklı bir bakış açısıyla anlatan, İslam'ı ve Hristiyanlık'ı kardeşçe bir araya getiren bir eser. Operadan geleneksel Türk Müziği'ne; “caz”dan “pop”a; film müziklerinden HipHop'a başarılı çalışmalar gerçekleştiren ve Armida'nın aranjörlüğünü yapan Mehmet Yeşilçay'la Türk Korkusu ve Armida üzerine konuştuk.
Türk korkusu fenomeni Batılıların yalnız edebiyat ve operalarına değil, bizzat kültürlerine, lisanlarına, argolarına ve güncel hayatlarına büyük etki göstermiştir. Mesela Alman bavyeralarının bir şeye kızınca halen dillerinde olan “kruzi türkün” sözcüğü, yani “türkleri çarmıha gerin”, kelimesi bunlardan halen hayatta olan sadece bir tanesidir.
İstanbul'un fethinden sonra Batı Hristiyanları büyük bir felce uğrar. Viyana kuşatmaları, Osmanlı'nın ta Fransa sahillerinde Cannes'a kadar girmesi ile İslam dininin Batı'ya hakim olacağı korkusu son Viyana kuşatmasına kadar yaşanmıştır. Daha sonra Batı'daki Alla Turca modası bu korkuyu ve semptomlarını işler. Eski kavgayı hazmetmek için moda yaratmaktadır.
Haçlı seferleri Barok dönemde Händel, Gluck ve daha başka bestekarlar tarafından opera şeklinde işlenmiştir. Tabii ki bu hikayeler Hristiyanların açısından anlatılmaktadır ve Türkler yani Müslümanlar farklı gösterilmektedir; Händel'in Rinaldo'sunda Armida bir cadıdır ve operanın sonunda Hristiyanlığı kabul eder. Ben ilk olarak bu yanlışları düzeltmek istedim. Haçlı Seferleri'ni bizim açımızdan işledim. Bundan 25 sene evvel ilk kendi bestelediğim opera Tancred'de de yine Haçlı Seferlerini ele almıştım. İkinci unsur olarak kültürlerin, yani aslında Hristiyanlığın ve Müslümanlığın çarpışmasını ve benim görüşüme göre 1098'de gerçekleşen ilk Haçlı Seferi'yle, bugünkü Irak veya Afganistan'da yaşananların bunların devamı olduğu konusunu da Armida Operası'nda ortaya koydum. Bu cenk ve mücadelenin içinde iki düşman Rinaldo ve Armida aşık olursa ne olur? Hikayelerde aşk bu engeli yok eder maşukunu bulur, hidayete erer. Yalnız hepimizin bildiği gibi bu sadece bir hikaye...
