Türkiye ve ABD arasında son dönemde özellikle Suriye politikası terör örgütü YPG, Irak, 15 Temmuz darbe girişimi ve Fethullah Gülen'in iadesi gibi başlıklarda gerilim yaşanıyor.
Demokrat aday Hillary Clinton ve Cumhuriyetçi aday Donald Trump, seçim kampanyaları döneminde genel olarak dış politikaya çok eğilmedi ve Türkiye'den ise hiç bahsetmedi.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, seçilecek yeni başkanın Türkiye politikalarını belirleyecek en önemli konulardan biri Suriye olacak gibi görünüyor.
'Clinton Suriye'de rejim değişikliği konusunda Türk hükümetine daha yakın Donald Trump, izolasyoncu dış politika anlayışına paralel olarak, Orta Doğu'da rejim değişikliği için gerçekleştirilen askeri müdahaleleri de, bu değişikliklere kaynak aktarımını da eleştiriyor.
Yeni muhafazakârlarla (Neo-con'lar) bu açından ayrışan, partisinin hükümeti tarafından gerçekleştirilen Irak savaşını eleştiren Trump, Clinton'ı da, dışişleri bakanlığı dönemindeki Libya müdahalesi nedeniyle defalarca eleştirdi.
Trump, DEAŞ'le savaşı sürdürmekle birlikte Suriye krizini de Rusya ile görüşerek çözmek istediği izlenimi veriyor.
Clinton ise Suriye ve genel olarak Orta Doğu'da çok daha aktif ve müdahaleci bir siyaseti savunuyor. Bu kapsamda Suriyeli silahlı muhaliflerle ilişkiyi de derinleştirmeyi istiyor.
Oklahoma Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Müdürü Prof. Dr. Joshua Landis, 'Suriye'de Esed yönetimi ve muhaliflere bakışıyla ilgili Clinton'ın Türk hükümetine daha yakın olduğunu' söylüyor:
"Clinton, Rusya ve Esed'e karşı koymak için çok daha fazla Amerikan gücü kullanacağını söyledi. Uçuşa yasak bölgelerden bahsetti. Bu bizi şuna götürüyor. Hillary Clinton ve Türkiye'nin çıkarları, Trump'la olacağından çok daha fazla kesişecek. Suriyeli muhaliflere destek verilecek"
'Trump Erdoğan gibi güçlü liderleri benimsese de Suriye çözümü Rus yaklaşımı olacak' Landis, bu konuda Trump ile Türk hükümetinin hedeflerinin çeliştiğini belirtiyor:
"Trump, Orta Doğu'daki savaşlarla Amerika'nın değil Orta Doğu güçlerinin kendilerinin baş etmesi gerektiğini düşünüyor. O, güçlü liderlerin bugünkü Orta Doğu'ya çözüm olduğunu söylüyor. Bu, Türkiye için iyi bir şey olarak görülebilir. Çünkü tabii ki Cumhurbaşkanı Erdoğan güçlü bir lider. Ancak Trump'ın politikası, Erdoğan'ın Suriye'de Esed'den kurtulma politikasıyla çelişiyor"
Peki Trump'ın seçilmesi durumunda Türkiye ve ABD'nin, Esed'in iktidarının sürmesi konusunda anlaşması olasılık dışı mı?
Landis, olasılık dışı olmadığını ama çok zor olduğunu düşünüyor:
"Cumhurbaşkanı Erdoğan eğer Ruslar ve Trump'la anlaşma yapacaksa bu, onun için iyi olacaktır. Esed de Suriye'de bağımsız bir Kürdistan istemiyor. Eğer Erdoğan, Esed'in Kürt bölgesi dahil tüm ülkedeki egemenliğini kabul ederse tabi ki Türkiye, Trump çözümünü kucaklayabilir.
"Clinton DAEŞ'i Rusya olmadan yenmek istiyor. Bunu ya Türkiye'yle ya da Kürtler ile yapacak. Türkiye, Rakka'da Suriyeli muhaliflerin yardımıyla DAEŞ'i yok etmeyi önerdi. Teoride Clinton bunu kabul edebilir.
- Türkiye değerli bir müttefik
- "Savunma Bakanlığı'ndan buna iyi destek gelir. Çünkü Savunma Bakanlığı Türkiye'yi değerli bir müttefik olarak görüyor. Türkiye'yi Rusya'yı sınırlamak için temel aktör olarak görüyorlar. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rusya'ya ile ilişki içerisinde bulunmasını istemiyorlar.
- "Ancak şu net değil. Clinton Türkiye pahasına Suriyeli Kürtleri desteklemeye devam eder mi? Clinton'ın dışişleri bakanlığı döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi üyesi olan Philip H. Gordon, Kobani döneminde askeri müdahaleyi desteklememiş ve Türkiye'yle ilişkilerin tehlikeye girmesini istememişti"
- Trump, New York Times'taki röportajında, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yürütülen tasfiyelerle ilgili eleştirilerin hatırlatılması üzerine, "Bizim ülkemizin de birçok yurttaşlık hakkı sorunu var" cevabını vermişti.
- Bütün bunlar Trump liderliğindeki bir ABD'nin Türkiye'de başkanlık sistemine geçmeye dair çabalara karşı çıkmayacağı ya da Clinton'a nazaran daha az karşı çıkacağı izlenimini veriyor.
- Uzmanlar, yeni başkan kim olursa olsun ABD'nin Türkiye'de, çözüm sürecine geri dönülmesini savunacağını da belirtiyor.
Türkiye ile ABD arasında son dönemdeki gerilimin önemli başlıklarından biri de ABD'nin 15 Temmuz darbe girişimini gerçekleştiren terör örgütü FETÖ lideri Fethullah Gülen'in iadesi konusu oldu.
İki lider de iade konusunda herhangi bir açıklamada bulunmadı.
Ancak uzmanlar, Gülen'in olası iadesi konusunda 'bunun yargının işi olduğu' söyleminin öne çıkacağını söylüyor.
Olası bütün farklılıklara rağmen uzmanlar, kim kazanırsa kazansın, ABD'nin bölgedeki çıkarları nedeniyle Türkiye'yle müttefikliğine önem vereceği görüşünde.
Landis de, "Geniş anlamda olarak ABD politikasına bakarsak, Türkiye'yi bir müttefik olarak tutmak ABD çıkarlarına uygundur. Türkiye temelde stratejik olarak çok önemli bir ülke" diye konuşuyor.
Yeni ABD Başkanı'nın Türkiye politikalarının nasıl olacağının görülmesi için belirli bir zaman gerekecek.
Ancak bilinen şu ki Washington-Ankara ilişkisi Orta Doğu'daki gelişmelerden de etkilenerek seyir alacak.
