HAMDİ ATEŞ / ANKARA
Terör mağdurlarının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne gitmeden tazminat almalarını öngören Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun'dan yararlanmak için bugüne kadar yaklaşık 50 bin vatandaş başvuruda bulundu. 19 Temmuz 1987 ile 27 Temmuz 2004 tarihleri arasında terörden zarar görenlere ödenecek tazminatlar için İçişleri Bakanlığı'na başvurular sürüyor. 27 Temmuz'da son bulacak başvurular kurulan komisyonlarda değerlendiriliyor. Tazminat talep edenlerden mağduriyetlerine ilişkin resmi kayıt bulunması şartı isteniyor.

Sulh olursa tazminat ödeniyor

İçişleri Bakanlığı'nda kurulan komisyonlarda yapılan sulh görüşmelerinde anlaşma sağlananlara tazminat ödeniyor. Tespit komisyonlarının 2 yıl içinde talepleri sonuçlandırması gerekiyor. Tazminatlar için İçişleri Bakanlığı'nın 2005 Yılı Bütçesi'nden 10 trilyon lira ayrıldı. Başvurular ağırlıklı olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan gerçekleşirken, en fazla başvuru Diyarbakır, Tunceli ve Bingöl illerinden oldu. Resmi kayıtlara göre, 353 bine yakın vatandaş terör nedeniyle köylerinden göç etmek zorunda kaldı. Bugüne kadar tazminat için yapılan başvuruların ağırlığını ise maddi zararların karşılanması oluşturdu. Tazminat ödenecek maddi zararlar arasında hayvanlar, ağaçlar, ürünler, taşınır ve taşınmazlar yer aldı. Terör nedeniyle ölen, yaralanan yada sakatlananların tedavi masrafları da tazminatlar kapsamında yer alıyor. Ayrıca bu kişilerin yasal mirasçıları da tazminat talep edebilecek. Tazminatların dışında 1998-2005 arasında terör mağdurlarına 68 trilyon liradan fazla yardım yapıldı. Terör mağdurlarına ödenenlerin yanısıra, gaziler ve şehit yakınlarına ödenen tazminatlar yeniden hesaplanıyor. Ödenen tazminatların düşük çıkması durumunda farklar yasal faiziyle birlikte hak sahiplerine ödeniyor.

AİHM'de bin 500 dava

2003 yılı sonuna kadar terörle mücadele sırasında zarar gördüğünü iddiasıyla, 901 kişi İçişleri Bakanlığı'na, 2 bin kişi de Milli Savunma Bakanlığı'na şikayette bulundu. Benzer taleplerle AİHM'de açılan dava sayısı ise bin 500'ü buldu. Bu kişilerin talep ettiği toplam tazminat miktarı ise yaklaşık 100 trilyon lira. Öte yandan 1987-2004 yılı arasında 9 bin 970 şehit yakını ve gazi kamu kurumlarında görev almak için başvuruda bulundu. Başvuranların 4 bin 878'i memur, bin 781'i işçi ve 586'sı sözleşmesi personel olarak kamu kurumlarına yerleştirildi. 204 kişinin başvurusu ise değerlendirme aşamasında.