ÖZGÜR AKBAŞ - SONGÜL SELVİ / ANKARA
Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu TÜPRAŞ, Koç-Shell ortaklığının oldu. Dün Ankara Bilkent Otel'de 1,5 saat süren soluk kesen açık arttırma yarışında Indian-Çalık konsorsiyumuyla son ikiye kalan Koç-Shell, 20 milyon dolar farkla ipi göğüsledi.

Kıran kırana geçen ihalenin eleme turunda 3 firma, açık artırmada ise 4 firma safdışı kaldı. Indian Oil Corp. (Hindistan)-Çalık Enerji OGG ve Koç-Shell grubu son ikiye kaldı. Çalık grubu 11'inci turda çekilince, Tüpraş'ın yüzde 51 hissesini 4 milyar 140 milyon dolara Koç-Shell grubu kazandı. Böylelikle TÜPRAŞ'ın toplam değeri 8 milyar 118 milyon dolara yükselerek, 6 milyar YTL olan borsa değerinin yaklaşık iki katına çıktı.

TÜPRAŞ ihalesinde teklifler peşin esasına göre alındı. Ancak ihaleyi alan konsorsiyum vadeli seçeneği tercih ederse yıllık yüzde 7 oranında dolar üzerinden faiz ödeyecek. Vadeli seçenekte ihale bedelinin yüzde 50'si peşin ödenecek, geriye kalan bölüm ise vade farkı ile birlikte iki yılda tahsil edilecek.

Sendikanın rakamı aşıldı

Dünkü ihalede oluşan fiyatla, Tüpraş özelleştirmesine itiraz eden ve önceki satışı iptal ettiren Petrol-İş sendikasının şirket için ilan ettiği yeniden kurulma değeri olan 7,5 milyar dolar da aşılmış oldu. İhale sonrası açıklama yapan Petrol-İş Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, ihaleyle ilgili bugün Danıştay'a dava açacaklarını, "kime ve kaça satıldığı" konusunun kendilerini ilgilendirmediğini belirterek, "Burada Türkiye'nin geleceğinin ihalesi yapılmıştır'' dedi.

1 yılda 20 yıllık satış rakamı yakalandı

Bu arada, Türkiye'de 1985 yılından 2005 yılına kadar gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 10,4 milyar dolar düzeyinde. 2005'te ise toplam 9 milyar dolarlık özelleştirme yapıldı. TÜPRAŞ'ın ardından Erdemir'in de satışıyla beraber bu yılki toplam özelleştirme gelirinin 15 milyar doları bulması bekleniyor.

NOTLAR...

Dev ihale, Tüpraş'ın özelleştirmesine karşı çıkan grupların gösterilerinden kaçırmak için Jandarma bölgesinde bulunan Bilkent Otel'de gerçekleştirildi.

İhalenin gerçekleştirildiği bin kişilik salonda, şirket temsilcilerinin telefonla konuşmaları yasaklandı.

İhaleye katılan firma temsilcilerine, ihale süresince mola alarak strateji belirlemeleri için salon dışında bir oda tahsis edildi. Mola süresi 5 dakika ile sınırlı tutuldu.

İlk ihalede yüzde 65.76'sı için 1 milyar 302 milyon dolar teklif alınan TÜPRAŞ, Danıştay'ın iptalinin ardından dün ilk ihaledeki değerinin yaklaşık 3.5 katına satıldı.

Yüzde 90'ı Koç'un

The Shell Company of Turkey Ltd. yüzde 0.10, Opet Petrolcülük A.Ş. yüzde 3.00, Aygaz A.Ş. yüzde 7.00, Shell Overseas Inv. B.V. yüzde 9.90, Koç Holding A.Ş. yüzde 80.00. İhalenin tamamlanmasının ardından İhale Komisyonu Başkanı Hasan Köktaş, Koç Holding Enerji Grubu Başkanı Erol Memioğlu'nu (yukarıda solda) tebrik etti. Memioğlu da ortağı Shell Türkiye Genel Müdürü Canan Ediboğlu'nu kutlayarak sevincini paylaştı.(solda)

Avrupa'nın 5. büyüğü

Yüzde 51'lik kamu payının blok olarak satıldığı Tüpraş'ta 4 bin 561 işçi çalışıyor. Avrupa'nın 5. büyük rafinerisi olan Tüpraş, dünya ile rekabet eder durumda. Şirket bünyesinde İzmit, İzmir, Kırıkkale, Batman, Ataş rafineleri bulunurken, Körfez Petrokimya Tesisleri ile de Türkiye'nin tek lastik ve kauçuk hammaddesini de üretiyor. TÜPRAŞ, 2004 yılı sonuna göre İMKB'de sağladığı getiri yüzde 89,14 oldu. 9 Eylül Cuma günü kapanışta gerçekleşen fiyat itibariyle, Tüpraş'ın piyasa değeri 6 milyar 10 milyon 60,8 bin YTL oldu. Bu arada İMKB 100 Endeksi, 2. seansta 123,75 puan artarak tarihi rekor seviyesine ulaştı ve 32.711 puandan kapandı.

Kıran kırana rekabet 11 tur sürdü

Tüpraş'ın yüzde 51'lik bölümünün özelleştirilmesine ilişkin nihai pazarlık görüşmelerinde ''elemesiz'' yazılı turda en yüksek teklif, 2 milyar 780 milyon dolar olarak açıklandı. Birinci elemeli ''yazılı turda'' en düşük teklifi veren Zorlu-PKN Orlen (Polonya) Ortak Girişim Grubu elendi. Bu turda en yüksek teklif, 3 milyar 25 milyon dolara çıktı. İkinci elemeli ''yazılı turda'' en düşük teklifi veren ENI (İtalya) firması elendi. Bu turda en yüksek teklif 3 milyar 225 milyon dolara çıktı. Üçüncü (son) ''yazılı'' turda en düşük teklifi veren MOL (Macaristan) firması elendi.

Kalan 6 grupla, 3 milyar 360 milyon dolar başlangıç fiyatı ve 20 milyon dolar arttırım aralığı ile açık arttırmaya geçildi.

İkinci turda en yüksek fiyat 3 milyar 580 milyon dolara çıkarken, Petrol Ofisi-TAC Ortak Girişim Grubu süre istedi.

Üçüncü sözlü turda Petrol Ofisi-TAC 3 milyar 640 milyon dolara çıkarken, önce OMV (Avusturya), ardından Anadolu Ortak Girişim Grubu ihaleden çekildiğini açıkladı. Fiyat, 3 milyar 720 milyon dolara çıktı.

Dördüncü turunda fiyat 3 milyar 780 milyon dolara çıkarken, Petrol Ofisi-TAC ortak girişim grubu çekildiğini açıkladı.

Beşinci turda fiyat 3 milyar 880 milyon dolara çıkarken, Indian Oil-Çalık Ortak Girişim Grubu süre istedi.

Altıncı sözlü turunda fiyat 3 milyar 920 milyon dolara çıktı.

7. turun başında OYAK Grubu süre istedi.

Sekizinci turda fiyat 4 milyar 60 milyon dolara çıktı.

Dokuzuncu turda Oyak Grubu çekildi.

Onuncu turda Indian-Çalık Ortak Girişim Grubu süre istedi.

Onbirinci turda Koç-Shell Ortak Girişim Grubu, 4 milyar 140 milyon dolar ile en yüksek teklifi verdi.

'Koç'ta çalışanlar mutlu Tüpraş'takiler de olacak'

Koç'un Enerji Grup Başkanı Memioğlu, "61 bin çalışanımızdan hiç şikayetçi olan yok" diyerek TÜPRAŞ çalışanlarına sorun çıkmayacağı mesajı verdi.

Koç Grubu Enerji Grup Başkanı Erol Memioğlu, TÜPRAŞ çalışanlarına, "Koç ailesinin tüm çalışanları mutludur, siz de mutlu olacaksınız" mesajı verdi.

İhaleden sonra bir açıklama yapan Memioğlu, TÜPRAŞ çalışanlarının satışı protesto eylemlerine değinerek, sadece TÜPRAŞ'a değil bütün Türkiye'ye bir mesajlarının olduğunu söyledi ve "Grup olarak 61 binin üzerinde çalışanlarımız var. Çalışanlarımızdan hiç şikayetçi olanı görmedik. Herkes mutlu bir şekilde çalışmaktadır. Onlarda Koç ailesinin fertleri olacaklar. Memnun kalacaklar" dedi.

Ödeme şekline karar verilmedi

Ödemenin peşin mi yoksa taksitli mi olacağı konusunu Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile görüşeceklerini belirten Memioğlu, "Duruma göre karar vereceğiz. Şartname neleri gerektiriyorsa onu yapacağız ve TÜPRAŞ'ı tüm Akdeniz bölgesinde büyük bir oyuncu haline getireceğiz" diye konuştu. Memioğlu, Koç Grubu'nun iştirakleri olan ve akaryakıt sektöründe yer alan Opet ve Aygaz ile büyük bir zincir oluşturmayı hedeflediklerini vurguladı.

ANKARA

Oyak'ta gözler Erdemir'de

Tüpraş ihalesine çok iştahlı giren ve 4 milyar dolara kadar çıkan Oyak grubunda ise ihalenin ardından yüzler gülmüyordu. Oyak Grubu Başkanı Coşkun Ulusoy, Tüpraş için sonuna kadar mücadele ettiklerini belirtirken, "İyi bir rakam verdik ama yeterli olmadı. Tüpraş'ı almak için sonuna kadar mücadele ettik" dedi. "Erdemir'e ilginiz devam ediyor mu ihaleye girecek misiniz?" sorusuna ise Ulusoy, "Stratejimizi açıklamam doğru olmaz" cevabını verdi. Ancak kulislerde Oyak Grubu'nun Erdemir için şimdiden kolları sıvadığı konuşuluyor.

Çalık yine ikincilikte kaldı

Daha önce Telekom ihalesinde Lubnanlı Oger'e karşı girdiği yarışta ikinci olan Çalık grubu, bu kez Indian Oil Company ile katıldığı yarışta yine sonunu getiremedi. Çalık OGG-Indian Oil Company, 9 turda 4 milyar dolar teklifin ardından Koç'un 4 milyar 140 milyon dolarlık teklifine karşı yarıştan çekildiğini açıkladı. Çalık grubu 4 milyar dolarlık teklifi ile Telekom'da olduğu gibi rakamın beklenen sınırların üstüne çıkmasını sağladı.

Petrol çalışanları işi bıraktı

Tüpraş ihalesine karşı çıkan Yarımca, Batman ve Aliağa ile Petkim tesislerinde çalışan işçiler, işbaşı yapmadı.

TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesine karşı çıkan işçiler, İzmir'in Aliağa İlçesi'ndeki TÜPRAŞ rafinerisi ve PETKİM tesislerinde işbaşı yapmadı. Servislerle TÜPRAŞ ve PETKİM tesislerine gelen işçiler, giriş kapısı önünde toplandı. İşçilerin eylemi, saat 16.00'ya kadar sürdü.

Kırıkkale'de, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesine karşı çıkan ve dün işbaşı yapmayan işçiler, Petrol-İş Sendikası tarafından rafineri önüne getirilen otobüslerle Ankara'ya hareket ettiler. Sabah vardiyasına girmeyen yaklaşık 400 kişilik grup, otobüslerle Ankara'ya gitti.

Rafineride satışın durması, dolumun da yapılmaması nedeniyle sabahın erken saatlerinde rafineriye gelen tankerler uzun kuyruklar oluşturdu. Tanker sürücülerine, Petrol-İş Sendikası tarafından kumanya dağıtıldı.

Türkiye Komünist Partisi'nden protesto

Sendikalar ve çeşitli siyasi parti temsilcileri ile Kocaeli ve Kırıkkale'den gelen işçiler, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesini protesto ettiler. Kızılay Yüksel Caddesi'nde toplanan Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi bir grup, pankart açarak hükümet aleyhine sloganlar attılar. Burada gruba, İşçi Partisi, DSP, EMEP ile DİSK, Petrol-İş, TÜMMOB ve Türk Metal Sendikası üyeleri destek verdi.