Amerika'da şu sıralarda en fazla toz kaldıran tartışma hangi konuda, biliyor musunuz? Ben söyleyeyim: 'Kamu-entelliği'... Aynı zamanda Danıştay üyesi de olan Chicago Üniversitesi hukuk profesörü Richard Posner'in kısa süre önce yayımlanan 'Public Intellectuals: A Study of Decline' adlı kitabı bu tartışmayı başlattı. Posner'in kitabının başlattığı tartışma, bizdeki "Edebiyatta fâilatün fâilün" tartışmasından daha önemli geldi bana...

Posner'in yaptığı aslında basit: İnternet'e girip Lexis/Nexis adlı servisin arama motorundan kendisine en fazla atıfta bulunulan kişileri tek tek tespit etmiş. Bunları, 'medyada alıntılananlar' veya 'akademik dergilerde atıfta bulunulanlar' gibi birkaç kategoriye ayırmış. Gazete yazarlarını listeden çıkarmış. Sonunda 546 isim çıkmış karşısına. Bu isimleri kendilerinden yapılan alıntı sayısına göre sıralamış... İşte, Posner'in bulgusuna göre, 1995-2000 yılları arasında kendilerinden en fazla söz edilen 'kamu entelleri'nde ilk 10:

Henry Kissinger (12.570), Daniel Patrick Moynihan (12.344), George Will (10.425), Lawrence Summers (9.369), William J. Bennett (9.070), Robert Reich ((8.795), Sidney Blumenthal (8.044), Arthur Miller (Oyun yazarı değil hukuk profesörü, 7.955), Salman Rushdie (7.688), William Safire (6.408)...

Akademik yayınlarda adları en fazla geçen 'kamu-entelleri' ise şunlar: Michel Foucault (13.238), Pierre Bourdieau (7.472), Jürgen Habermas (7.052), Jacques Derrida (6.902), Noam Chomsky (5.628), Max Weber (5.463), Gary Becker (5.028), Anthony Giddens (4.910), Stephen Jay Gould (4.891), Richard Posner (4321)...

Benzer bir liste bizde yapılmak istense hangi isimler "Kendisinden en fazla alıntı yapılanlar listesi" içinde yer alırdı acaba? Şimdiden düşünün...

Bir dergi, yıllar önce 'medya maydanozları' başlığı altında bir haber yapmıştı, hâlâ her hatırladığımda gülerim... Dergiyi çıkartanların uydurduğu olmayan bir orkestra ve bulunmayan bir hastalık konusunda görüşlerine başvurulan bazı 'ünlüler' tuzağa düşmüş ve her konuda ne kadar bilgili olduklarını ispatlama fırsatını kullanmışlardı. Aynı soruları bana yönelten muhabir arkadaşa, "Kusura bakmayın, bilmediğim konularda konuşmam" cevabını vermiştim, o da bunu aynen dergiye taşımıştı. Derginin tuzağa düşürdüğü 'kamu entelleri', kendilerine sorulan her soruya cevap vermeye şimdilerde de devam ediyorlar...

Televizyona baktığımızda da karşımıza etkileyici bir liste çıkıyor. Önceleri her kanalın kendi eğilimine göre değişik alanlarda görüşüne başvurduğu isimler var gibiydi, giderek ortak bir liste oluştu. Tartışılacak konuyu söyleyin, size o programa kimlerin dâvet edileceğini bildireyim... Birkaç kez denedim, çok az hatayla her defasında tahminimin doğrulandığını gördüm...

Medyanın birbirini taklide zorlayan bir yönü var; ancak 'reyting' denilen uygulamanın etkisini de unutmamak gerekiyor. Bazı isimlerin reyting çekme gücü var; ya da o isim bir başkasıyla aynı programda buluştuğunda çıkacak gürültü izleyiciyi ekrana bağlıyor. Bazı televizyon programcıları, reyting alanında çalışan firmaya 'anlık değerlendirme' bile yaptırıyorlar... Reha Muhtar'ın bazen gözlerinin içi gülüyor ya, o tebessüm, biraz önce kahve bardağından içtiği şeyin etkisiyle de olabilir, kendisine gösterilen programın o ana kadarki reytingiyle ilgili rapordan duyduğu keyifle de...

Biliyorum, siz de benden Prof. Posner'inkine benzer bir liste bekliyorsunuz. Prof. Posner'in kitaplaştırdığı konuyu araştırması herhalde aylarca sürmüştür, bizde o kadar zahmete girmeden gerçeğe çok yakın bir liste çıkartılabilir. Bunlara ister onun izinden giderek 'kamu-entelleri' isterseniz bizdekine daha uygun düşecek 'pop-enteller' deyiniz, sonuçta karşınıza 50 kadar isim çıkacaktır...

Posner'in araştırmasını yürüttüğü ülkedeki fikir hayatını yakından izlediğim için listesindeki isimlerin kimliği beni de ilgilendiriyor. "Kendilerinden en çok alıntı yapılan akademisyenler listesi" sözgelimi, bizde de çok bilinen ve bazı dostlarımızın alıntılamayı sevdiği Fransız yazarları en başa yerleştirdiği için dikkatimi çekti. "Gazetelerde yazanları listeme almadım" demesine rağmen, George Will ve William Safire'ın isimlerini "Medyada en fazla alıntılananlar listesi" içinde görmeyi ise şaşırtıcı buldum. "En fazla alıntılanan kişi" olarak karşımıza Henry Kissinger'in çıkması ise gerçekten dehşet verici...

"Medyanın sevdiğini akademi dünyası sevmez" diye bir kabul vardır ya, Prof. Posner'in bulgusu bunu tekzip etmesi bakımından ilginç: Medyada kendisinden en fazla alıntı yapılan 100 kişi arasına girenlerin büyük bir bölümü, akademisyenlerin de görüşlerini ihmal etmediği kişiler çıkmış... İlginç değil mi?

Gördünüz, ABD'den pek çok isme yer verdim bu yazıda, Türkiye'den ise kimsenin yanından bile geçmedim. Sebebi, böyle bir listeyi, sizlerle beraber hazırlama arzum. Benim izlediğim tv programlarını sizler de izliyorsunuz... Gazetelere ve dergilere de göz atın ve kendi yazarları dışında kimlerin görüşlerini sayfalarına taşıdıklarını tespit edin. Üniversitelerde okuyanlarınız da, benzer bir çalışmayı akademik dergiler ve kitaplar için yapsın... Bizde, 'kamu-entelleri' veya 'pop-enteller' kim beraberce tespit edelim...

Var mısınız?

TAHA KIVANÇ

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu