 T ü r k i y e ' n i n B i r i k i m i |
||
|
|
|
|
||
T ü r k i y e ' n i n B i r i k i m i |
||
|
|
|
|
|
||
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Kamu İhale Yasa Tasarısı, 9,5 saatlik bir görüşme maratonu sonucunda önceki gece geç saatlerde TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Ancak "yolsuzluklara temel oluşturduğu" gerekçesiyle eleştirilen eski yasa, 1 Ocak 2003 tarihine kadar uygulanmaya devam edecek. Savunma, istihbarat ihaleleri ile bazı yabancı kredili işler, tarım ve hayvancılıkla ilgili ihaleler dışında, tüm kamu kuruluşları ve bunların büyük ortak oldukları yan kuruluşlar, 2003'ten itibaren yeni yasaya göre ihale açacaklar. Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacak. Genel Kurul'daki görüşmelerde tasarıda önemli değişiklikler yapıldı. Kabul edilen önergeyle, eşik değeri 17,5 trilyon liranın altındaki ihalelere yabancı firmalar giremeyecek. Yasa, kamu ihalelerini, Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü normlarına uygun hale getiriyor. Yasaya göre, kamu ihalelerine ilişkin mevzuatın uygulanmasında birliği sağlamak üzere, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin tip sözleşmeler, Resmi Gazete'de yayımlanacak. İdareler, yapacakları sözleşmeleri bunları esas alarak düzenleyecekler. Sözleşmelerde yapılacak iş ve nitelikleri, idare, ihalenin koşulları ve anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin çeşitli hükümler de yer alacak. Yapım işlerinde, yüklenici her türlü sigorta güvencesini sağlayacak. Tip sözleşmeler, Kamu İhale Kurumu'nca ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak Kamu İhale Kanunu'nun yürürlüğe gireceği tarihe kadar çıkarılacak. Ekonomik kriz fesih nedeni
Yasada, ihale edilen işlerde süre uzatımı, sözleşmenin feshi gibi sonuçlar doğuran mücbir sebepler, "doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı ile genel ekonomik kriz" olarak sıralandı. Mücbir sebeplerin yükleniciden kaynaklanmaması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi koşulu aranacak. Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin anlaşması koşulu ile işin yapılma ve teslim yeri ile süresi ve ödeme şartları değiştirilebilecek. Sözleşmeler, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başkasına devredilebilecek. Saydamlık ve rekabet
Kamu ihalelerinde Avrupa Birliği normlarına uygun kurallar getiren yasaya göre kamu idareleri, yapılacak ihalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarda ve zamanında karşılanması ile kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olacaklar. Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için "ÇED olumlu belgesinin" alınması zorunlu tutulacak. Yeni düzenlemeye tabi ihalelerde "açık ihale usulü" ve "belli istekliler arasında ihale usulü" temel usul olarak uygulanacak. "Pazarlık usulü" ve "doğrudan temin" yöntemleri ise yasada belirtilen durumlarda kullanılabilecek. Aralarında doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal ve hizmet alımı ile yapım işleri birarada ihale edilemeyecek. İhale yetkilisi, o kuruluş bünyesinde oluşturulacak 5 kişilik "ihale komisyonu" olacak. Komisyonda, biri başkan, ikisi de ihale konusu uzman olan ilgili idare personelinden en az dört kişi bulunacak. Yerli firmalara avantaj
Yasayla, kamu ihalelerinde, ihaleye çıkarılacak alım ve yapım işleri için yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak "eşik değerler" getiriliyor. Yaklaşık maliyeti eşik değerlerin altında kalan ihalelere sadece yerli istekliler katılacaklar. Yaklaşık maliyeti eşik değerlerin üzerindeki ihalelerde ise yerli isteklilerin lehine yüzde 15 oranında fiyat avantajı sağlanması konusunda ihale dokümanına hükümler konabilecek. Ancak, yabancı istekliler ile ortak girişim yaparak ihalelere katılan yerli istekliler bundan yararlanamayacak. Yeni düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale edileceği duyurulan veya ilan edilen işler, ilgili yasa ve yöntemlere göre sonuçlandırılacak. Kamu ihalelerinde yaklaşık maliyeti düzenleyen eşik değerler, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli dairelerin mal ve hizmet alımlarında 750 milyar lira, diğer idarelerin mal veya hizmet alımlarında 1 trilyon lira, idarelerin yapım işlerinde 17,5 trilyon lira olarak kabul edilecek. Ayrıca, Türkiye'nin AB'ye tam üyeliği halinde AB ülkelerindeki eşik değerler uygulanacak. Eşik değerler ve parasal limitler, bir önceki yıla ait TEFE esas alınılarak güncellenecek; her yıl 1 Şubat'tan geçerli olmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanacak. Yasa, bazı yüklenicilere doğrudan veya dolaylı olarak, kendileri ya da başkası adına ihaleye katılma yasağı getiriyor. Buna göre, kamu ihalelerine katılması yasaklanmış olanlar ile bunların eşleri ya da bunlarla ikinci dereceye kadar akraba olanlar ihaleye giremeyecekler. İhaleyi yapan idare bünyesindeki vakıf, dernek ve sandıklar ile bunlarca kurulan şirketler kamu ihalelerine katılamayacaklar. Yasaya göre, ihale ve ön yeterlilik dökümanı, ihaleyi yapacak kurum veya kuruluşta bedelsiz görülebilecek. İhaleye katılmak isteyenler, dökümanı bedeli karşılığı satın alacaklar. İhaleye girenler teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere gerekli belgeleri bir zarfa koyacak ve zarfı mühürleyerek komisyona sunacak. İhalelerde, teklif edilen bedelin yüzde 2'sinden az, yüzde 4'ünden fazla olmamak üzere geçici teminat alınacak. Teminat olabilecek belgeler
İhalelerde, tedavüldeki Türk parası, bankalar tarafından verilen teminat mektupları, Hazine Müsteşarlığı'nca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler teminat olarak kabul edilecek. Türkiye'deki yabancı bankalar ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluşlarının kontrgarantisi üzerine Türkiye'de faaliyette bulunan bankaların düzenleyeceği teminat mektupları da teminat olarak kabul görecek. İhale komisyonu, belgeleri eksik olan teklifleri kabul etmeyecek. İdare, ihale komisyonunun kararı üzerine bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal edebilecek. Kamu İhale Kurumu
İhaleler için, Kamu İhale Kurumu kurulacak. Kurum, Kamu İhale Kurulu, Başkanlık ve hizmet birimlerinden oluşacak. Biri başkan ve biri başkan yardımcısı olmak üzere 10 kişiden oluşacak Kamu İhale Kurulu'nda, Maliye Bakanlığı'ndan 2, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'ndan 3, Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu bakanlık ile Danıştay ve Sayıştay'dan 1'er temsilcinin yanı sıra TOBB ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu'ndan kamu alımlarıyla ilgili meslek gruplarından 1'er temsilci yer alacak. Üyeler 5 yıl görev yapacak ve yeniden seçilemeyecekler. Kamu İhale Kurulu, mevzuata aykırılık şikayetlerini incelemek, uygulamaları yönlendirmek, ihale ve sözleşmelere ilişkin bilgileri toplamak gibi konularda çalışacak. İlk yüklenici ek iş alamaz
Muhalefetin verdiği, iktidar partilerinin de desteklediği önergenin benimsenmesiyle, ihaleyle verilen bir projede öngörülemeyen durumlar nedeniyle ilk yükleniciye "aynı projede ek iş" yaptırılmasına ilişkin düzenleme yasadan çıkarıldı. Çıkarılan hüküm, "Hizmet ve yapım sözleşmelerinde öngörülemeyen durumlar nedeniyle orijinal proje veya iş tanımında yer almaması, ilk sözleşmeden teknik veya ekonomik olarak ayrılamaması, ilk sözleşme bedelinin hiçbir şekilde yüzde 50 oranını aşmaması ve bu oranla ilk hizmet veya yapım işinin tamamlanabileceğinin tespit edilmesi kayıtlarıyla ek hizmet alımları veya yapım işlerinin ilk yüklenicisine yaptırılmasını" düzenleyen hüküm yasadan çıkarıldı. İhale sözleşmeleri noterler tarafından onaylanacak.
İHALE YASASINA TABİ KURUMLAR VE ŞARTLARI
Yeni ihale yasası, şu kurum ve kuruluşların yapacakları ihalelerle ilgili düzenlemeler getiriyor:
Genel ve katma bütçeli idareler, özel idareler ve belediyeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, birlikler, tüzel kişilikler. Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektöründekiler dahil bütün kamu iktisadi teşebbüsleri. Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (mesleki kuruluşlar hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar. Bu kurum ve kuruluşların sermayelerinin yarısından fazlasına sahip oldukları her türlü kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler. Ziraat Bankası, Halkbank ve tasfiye halindeki Emlakbank'ın yapım işleri.
Kapsam dışında kalan işler
Yasa kapsamı dışındaki işlemler şöyle:
Kanun kapsamına giren kuruluşlarca kuruluş amacı ve mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları. Savunma, güvenlik ve istihbaratla ilgili uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer gibi araç, silah, silah malzemesi, teçhizatı ve sistemleri ile bunların modernizasyonu ve mühimmat ihaleleri, devlet güvenlik ve istihbaratına ilişkin yazılım ve sistem alımı, Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapım işleri. İdarelerin yurt dışındaki mal ve hizmet alımları ile yapı işleri, kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet Malzeme Ofisi'nden yaptığı alımlar ile araştırma-geliştirme faaliyeti yürüten ulusal kuruluşların mal ve hizmet alımları.
Ödeneksiz ihale olmayacak
İdareler, mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkmadan önce şu ölçütlere uyacaklar:
Bir yıldan fazla sürecek işlerin ihalesinde, yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunlu olacak. İlk yıl için öngörülen ödenek, proje maliyetinin yüzde 10'undan az olamayacak. Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, ihalelerin idarelerce zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde ise (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ilk yılın dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esas olacak. Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, kamulaştırma ve gerekli durumlarda imar işleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılmayacak.
YASA NELER GETİRİYOR?
10 üyeli kamu ihale kurulu oluşturulacak. Terörle Mücadele Yasası ve organize suçlardan hüküm giyenler ihalelere katılamayacaklar. Kamu kaynaklarını kullanan belediye şirketlerinin varlığı sona eriyor. Ödeneği ve projesi bulunmayan hiç bir işin ihalesine çıkılamayacak. İhaleler anahtar teslimi olacak. Bütün kamu kuruluşları bu yasaya tabi olacak. İhalelere rayiç bedel üzerinden çıkılacak.
|
|
|
|
|
|
|