Hocam, önce hayırlı olsun diyelim. Böyle bir antoloji hazırlama gereğini neden hissettiniz? Diğer antolojilerden farkı nedir?

Eski şiir ve dolayısıyla eski edebiyatımız günümüzden tamamıyla farklı zaman, çevre, kültür ve düşünce boyutlarında yaşamış bir hayatın ürünüdür. Bu sebeple, bu edebi metinleri oluşturan kelimelerin sadece lügat anlamları belirlenerek bu eserlerin içi dünyasına girilebileceği zannı yanlıştır. Bu yoldan geliştirilen yorumlar, günümüzde eski edebiyat hakkında gerçek dışı bir çok düşünce ve kanaatin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu bakımdan bana, Osmanlı Devleti'nin 700. Yıldönümü sebebiyle bir antoloji hazırlanmasından bahsedildiğinde, ne dendiği anlaşılmayan şiirleri içine alan geniş hacimli bir antoloji yayınlamaktansa, az metin ihtiva eden fakat bu metinlerde neler söylendiği hakkında fikir ve yorumlar veren bir eser hazırlanmasının daha isabetli olacağı görüşünü öne sürdüm.

Antolojiye şair ve şiirleri seçerken hangi kriterleri gözönünde bulundurdunuz?

Antolojiye seçilen şairler ve eserleri, alışılmışın dışında bir düşünce ile seçildi. Mesela şairlerin daima yüksek zümreye mensup medrese eğitimi görmüş kimseler olduğu iddiasının yanlışlığını göstermek üzere Edirnelî Hufî yahut Mürekkepçi Enverî gibi okuma-yazma dahi bilmeyen şairler de antolojiye dahil edildi. Yahut bu şiirde ön planda bulunan erkek sevgililerin mahiyeti hakkında günümüzde akıl almaz derecede geliştirilen sapıkça yorumlamaların yanlışlığını göstermek üzere bu konudaki eserler ön plana çıkartıldı. Tabii bu seçim, bu edebiyatı oluşturan bazı olağanüstü güzellikteki şaheserin antolojide hakkıyla temsiline engel teşkil etmiş olabilir. Yahut bir şairin şaheser denebilecek bir şiirinin değil de ikinci, üçüncü derecede bir eserinin seçilmesi sözkonusu olabilmiştir. Mesela geçtiğimiz yıllarda Fatih hakkında, onun bir gayrimüslim hakkında yazdığı bazı şiirler gündeme getirelerek olur olmaz görüşler sarf edilmişti. Bu gibi asılsız düşünce ve yanlış yorumlarla karışan zihinlere açıklık getirme ümidiyle özellikle bu şiirler seçilerek izahına çalışıldı. Fatih'in bir antolojide yer alması gereken çok daha güzel şiirleri olmasına rağmen maalesef onlara yer verilemedi.

Osmanlı şiiri hakkındaki yanlış bilgilendirmeden bahsediyorsunuz?

Bırakın mahiyetini, ismi dahi yanlış bilinmekte. 'Divan edebiyatı' diye anılan bu edebiyat sadece bir 'divan' muhtevasında yeralan türdeki şiirlerle sınırlı değildir. En azından mesneviler vardır. Nesir olarak kaleme alınmış eserler vardır. "Divan edebiyatı" ismi, cumhuriyetten sonra eski rejimin neredeyse bütün sistemlerine cephe aldığı Osmanlı ismini kullanmayı sakıncalı bulunmasından kaynaklanmış ve biraz da hafife alma amacıyla tercih edilmiş görünmektedir. Yani güya bu edebiyat Türk milletine ve halka mal olmuş bir edebiyat değil. Sadece "Divan" denilen meclislerde bir araya gelen halktan kopmuş bazı yüksek zümre mensuplarının edebiyatıdır... Yanlış anlaşılmasın, eski kültüre karşı cephe alınması cumhuriyetten sonra takınılmış bir tavır değildir. Edebiyat-ı Cedide'yi savunanlar da eski edebiyata karşı cephe almışlardır. Aynı zamanda kendisi de divan sahibi bir şair olan Namık Kemal'in edebi mektuplarından onun XVI. Ve XVII. yüzyıl şairlerinin eserlerini hakkıyla anlayamadığı ortaya çıkmaktadır. Demek ki eski şairin mesajının gereği gibi yorumlanmaması, günümüze has bir durum değil, batılılaşma sürecine girilmesiyle eski değer yargılarının tamamen terki sonucunda gelinen noktadır.

Yeni nesillerin Osmanlı şiirine uzak oluşlarının sebepleri neler? Genç nesillere Osmanlı şiirini öğretmek ve anlatmak için neler yapılmalı?

Yeni nesillerin bundan yüzlerce yıl önce oldukça kapalı bir şiir diliyle ve sembollerle ifade edilmiş sözleri tam olarak anlamalarını veya bundan zevk almalarını beklemek insafsızlık olur. Kültür ve tarih konularıyla yoğun ilgilenenlerimizin dahi eski şiiri hakkıyla anlamaları oldukça zor. Bu şiir neredeyse tamamen uyutulmuş bir kültürün, hayat tarzının ve estetik değerlerin şiiridir. Bu sebeple onu anlayıp yorumlamak günümüzde bir ihtisas dalıdır. Bu şiirin yeniden dirilmesi mümkün olmadığı gibi gereksizdir de... Ancak en azından insanlarımız, ezberde kalmış, dillerde pelesenk olmuş beyitlerin ne anlama geldiğini bilmeli, yahut aydınlarımızın önemli bir kısmı ellerine Baki veya Fuzuli divanı aldıklarında okuduklarının biraz zevkine varabilmelidirler. Özellikle modern Türk şiiri ile uğraşan şairlerimizin ve revaç gören şarkı sözü yazarlarının mutlaka eski şiirle ilgilenmeleri gerektiğine inanıyorum. Günümüz şairlerinin bu zengin kaynaktan alması gereken pek çok ilham ve motif vardır.

Teşekkür ederim.