Türkiye'nin AB'ye üyelik için yerine getirmek zorunda olduğu şartları özetleyen Katılım Ortaklığı Belgesi'nin (KOB) son taslak çalışmaları yarın açıklanacak. Avrupa Komisyon Başkanı Romano Prodi başkanlığında toplanacak olan Avrupa Komisyon üyeleri katılım ortaklığı belgesi ile ilerleme raporlarında yer alan hususları son bir kez görüşecekler.

AB Komisyonu, KOB çerçevesinde, "müstakbel üye" Türkiye'nin tam üyelik yolunda siyasi, ekonomik ve kurumsal (mevzuat uyumu) açılardan eksiklerini belirtecek, tam üyelik kıstaslarını hatırlatıp beklentilerini dile getirecek. Belgenin analizinde, siyasi, ekonomik ve kurumsal alanlardaki paragrafların farklı değerlendirilmesi gerekecek. Tam üyelik müzakerelerinin başlatılması için siyasi beklentilerin "önceden" yanıtlanmış olması isteniyor. Ekonomik ve kurumsal uyum eksiklerinin ise, müzakereler başladıktan sonra da giderilmesi mümkün. Belgeye, Kopenhag Kriterleri'nin hatırlatıldığı ve Kıbrıs konusunda beklentilerin de dile getirildiği bir "önsöz" ile giriş yapılacak. Kıbrıs meselesinin "beklentiler" kapsamına sokulmaması Atina'yı geniş ölçüde rahatsız ediyor.

'Dayatma' ters tepecek

Türk-Yunan ilişkileri ve Kıbrıs konusu belgeye yön verecek. Atina, bu aşamada, "Helsinki'den daha ileri bir adım atılması" ve görüşlerinin "kısa ve orta vadeli öneriler" bölümüne alınması için büyük çaba harcayarak Komisyon'a baskı yaptı. Türk tarafı, Kıbrıs ve Ege konularında Yunan görüşlerinin bir önkoşul şekline dönüştürülmesinin, "başlangıçla birlikte gelen son" olarak algılanacağı mesajını verdi. Yarın açıklanacak olan KOB, Atina'yı tatmin etmeyecek bir görüntü yansıtıyor. Brüksel'deki kaynaklar, KOB'un, AB Konseyi'nin onayına sunulacağını, bu onayın 20 Kasım veya 5 Aralık tarihlerinde Brüksel'de Dışişleri Bakanları düzeyinde yapılacak Konsey toplantılarından birinde çıkacağını belirtiyor. Türkiye'nin yol haritasını çizecek olan Belge'nin açıklanmasına bir gün kala, görüşme trafiği de hızlandı. Komisyon'un genişlemeden sorumlu üyesi Günter Verheugen'in son iki haftada, Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile altı kez telefonla görüştüğü bildirildi. En çok konuşulan konu ise Kıbrıs ile Ege sorunu.

Kıbrıs sorunu

AB Komisyonu, KOB'un önsözünde, Aralık 1999 tarihli Helsinki Zirvesi'nin Başkanlık Sonuç Belgesi'nde yer alan 4. ve 9. maddeleri hatırlatacak ve bu maddelerin önemini vurgulayacak. Bu belgenin 4. maddesinde, "13 aday ülkenin genişleme sürecine eşit koşullarda katılacağı, aynı değer ve hedefleri paylaşmakla yükümlü oldukları" belirtilerek, "muhtemel sınır uzlaşmazlıklarının ve sorunların barışçı çözümü için mümkün olan her şeyi yapmaları" çağrısında bulunuluyor ve "aksi takdirde, uzlaşmazlıkların giderilmesi için, makul bir süre içinde Lahey Uluslararası Adalet Divanı'na gidilmesi" önerisi getirilerek, 2004'e kadar süre tanınıyor.

Belgenin 9. maddesinde ise, Kıbrıs sorununun barışçı çözümünde BM Genel Sekreteri'nin çabalarına verilen açık destek vurgulandıktan sonra, "siyasi bir çözümün, Kıbrıs'ın AB'ye tam üyeliğini kolaylaştıracağı ancak bunun bir önkoşul olmayacağı" belirtiliyor.