Oralar hiç bizim olmadı ki...

Ben öyle bir dangalağım ki, Falih Rıfkı'yı 35'imden sonra keşfedebildim. Kimselerin dönüp bakmadığı, okul bitince de kaldırıp attığı sevimsiz "müfredat" kitaplarında fotoğraflarına rastlarsınız; tel çerçeve gözlük, papyon kravat, kolalı yaka ve de öldürücü Cooper bakışıyla tarih öncesi zamanlardan gülümseyip dururlar.

Dünyaları, kuru memur dünyası...

Gelen evrak, giden evrak, ilgi, mehaz, sayı...

Melon şapka, lastikli boyunbağı takılan "Müntehib-i Sani"li yılların ideolojisini, o ideolojiden türeyen "öğreti"yi taşıyıp dururlar. "Edebiyat değeri" değil, merkeze bağlılıkları ya da mahut sofraya uzaklıkları yakınlıklarıdır onlara kıymet kazandıran.

Yakup Kadri "bozkır ütopyası" uyarınca "Ankara"yı yazmış, Reşat Nuri Şahin Hoca'dan nasıl bir inkılabcı Şahin Bey yaratırım endişesiyle ünlü "Yeşil Gece"yi derleştirmeye koyulmuş, eh, Falih Rıfkı Atay'a da kala kala "Çankaya"yı yazmak kalmıştır.

Falih Rıfkı'yı "Falih Rıfkı" yapan, bana kalırsa, "Çankaya" değil, "Zeytindağı"dır.

"Zeytindağı"nı okuyun...

İlla ki okuyun.

Sonradan Milli Şef İnönü'nün tetikçiliğine soyunmuş olması, onun Türkçe'ye saygısından bir şey eksiltmemiş.

Bugünlerde Suriye, Filistin, Ortadoğu üzerine ahkâm kesmek moda ya; boş bir zamanınızda oturup, Türkçe'de yazılmış en başarılı otobiyografik anlatılardan biri olan "Zeytindağı"nı şöyle bir karıştırın...

Bakalım "Ehl-i Salip muhasebe"nin Osmanlı'dan kopardığı Suriye, Filistin, Lübnan konusunda münevveran ne düşünüyormuş; bakalım "sergüzeştî" Cemal Paşa'nın (Bizim Hasan Cemal'in dedesi) peşine takılıp Suriye'lere, Filistin'lere, oradan Zeytindağı eteklerine uzanan Falih Rıfkı'yla, Ortadoğu bilgisi "Ne Şam'ın şekeri, ne Arabın yüzü" özdeyişinden öte geçmeyen zamane entelektüelleri arasında ne fark varmış?

Burası Şam...

Köpek ulumalarına uzaktan uzağa top sesleri karışıyor.

Bir-üs-Sebi, Azrak, Deraa düşmüş.

General Allenby on, bilemedin onbeş gün sonra şehri teslim alacak, 1516'da Yavuz Sultan Selim'in Hicaz seferiyle Devlet-i Osmanî topraklarına katılan Suriye, Şerif Hüseyin dürzüsünün alçaklıkları, "Enver-Talat-Cemal" üçlüsünün doymak bilmeyen ihtirasına kurban gidip önce İngilizler'in, sonra da Fransızlar'ın kontrolüne geçecektir.

Cemal Paşa "Süveyş Kanalı"ndan dersini alıp yüzgeri edeli kaç ay olmuştur?

Gambotlarda onbinlerce Mehmetçiği Nil'in serin sularına gömen Büyük Cemal Paşa...

Bunun öyküsünü de bir tek, evet bir tek Bekir Büyükarkın yazdı:

"Gün Batarken..."

Türkçe'de yazılmış en güzel "savaş romanı"dır.

Eski kuşaklar bilmez, yeni kuşaklar da abuk-sabuk pop Amerikan yazarlarından başını alıp da okuma zahmetine katlanmaz.

Galiçya'dan, Sarıkamış'tan, Kuttülammare'den üstüste bozgun haberleri gelmektedir. Zeytindağı'nda, serin karargahında oturup "güya" savaş idare eden Cemal Paşa ufak ufak çekilme hesapları yaparken, yerli Arap nüfusu ve Yahudi azınlık çözülüp dağılmakta olan Osmanlı birliklerini kuşatıp dört koldan Filistin'e giriyor.

Eylül sonları.

Sıcak...

Terden ve susuzluktan bitmiş, derisi şahrem şahrem yara bağlamış gariban Anadolu çocukları sokak aralarında, Faysal'ın adamları tarafından kıvrık Arap bıçağıyla bir bir sırtından hançerleniyor.

Wilhelm'in dolduruşuna gelip savaşa girmişlerdi.

"Düvel-i Muazzama"ya karşı "Türk-Alman ittifakı..."

Enver Paşa Sarıkamış'ta, Allahüekber Dağları'nda 90 bin askeri diri diri toprağa gömecek, Cemal Paşa "Kanal harekâtı"ndan sonra Filistin'de de tüy dikecektir.

Günahı vebali Falih Rıfkı'nın boynuna; Cemal Paşa, yani bizim Hasan Cemal'in dedesi, bir ara, Suriye, Filistin, Mısır ve Hicaz bölgesinde "kendine mahsus" bir devlet kurmayı bile düşünmüş.

Belki Osmanlı'ya bağlı, belki yarı otonom, belki "merkez"den kopuk ama ileride mutlaka "Cemalland" adını alacak bir devlet...

"Enverland"dan mülhem...

(Torunu da 1971 yılında, "Pol Pot"un ruhunu ihya etmek için, Madanoğlu'yla birlikte silaha sarılmamış mıydı? Demek ki, komitacılık bulaşıcı bir hastalık bunlarda...)

Yanlış hesap "Intelligence Service"den dönecek, Cemal Paşa tası tarağı toplayıp İstanbul'daki "muhkem" yalısına sığınırken, gelecekte "İsrail devleti"nin temelini atacak Yahudi komitacılar da ufak ufak Filistin'e yollanacaktır.

(Yer kalmadı. Yarın devam edelim.)