Ermeni tasarısı amacına ulaştı

ABD'nin hegemonik çıkarları Ermeni lobisine galip geldi ve Ermeni tasarısı, başta ABD Başkanı Bill Clinton olmak üzere, diplomasi ve savunma çevrelerinin baskısıyla Temsilciler Meclisi gündeminden son dakikada çıkarıldı.

Tasarının geri çekilmesi, büyük çoğunluğu gerçekleştirilmesi mümkün görünmeyen şiddetli tepkilerle karşılık verileceğine dair kamuoyu oluşturan Türkiye için elbette büyük bir başarı. Ancak, sonucu sadece Türkiye'nin yaptırım tehdidiyle açıklamak mümkün değil.

ABD'nin Kafkaslar, Balkanlar ve Ortadoğu üçgenindeki stratejik çıkarları, Hazar ve Ortadoğu petrolleri üzerindeki egemenlik kaygıları, Orta Asya'ya yönelik açılımı ve bu bölgelerde Türkiye'ye yüklediği misyon bu tasarının geçmemesini gerektiriyordu. Türkiye'nin yaptırım tehditleri hiçbir zaman ABD başkentinde ciddi bir kaygı uyandırmadı. Zira ortada ABD'nin çıkarları varsa Türkiye'nin de bağımlılığı var. Kuzey Irak'taki ABD varlığı ve özellikle Ortadoğu'daki son gelişmeler tasarının geri çekilmesinde büyük rol oynadı. Ermenistan'ın Kafkaslar'da Rusya'nın bir askeri üssü olarak hareket etmesi ve tercihini ABD'den yana koyduğunu net olarak ortaya koymamasını da bunlara eklemek gerekir. Yani tasarının geri çekilmesinde Ankara kaynaklı tazyiklerden ziyade ABD'nin ulusal dış politikasının gereklilikleri belirleyici oldu.

Ne taahhütlerde bulunuldu?

ABD'nin Sovyet sonrası Avrasya politikalarında bölgesel bir güç olarak oldukça belirgin bir misyon üslenen Türkiye, son zamanlarda Orta Asya ve Ortadoğu'da ABD'nin güvenlik karakolu görevini de yapmaya başladı.

Türkiye-İsrail-ABD ekseni ile başlayan ve tamamen İsrail'i meşrulaştırma amacı güden süreç çerçevesinde, Türkiye ve Mısır Ortadoğu'da ABD ve İsrail güvenliğine yönelik tehditleri ortadan kaldırma görevi yapıyor. Bu, son İsrail-Filistin krizinde de açıkça görüldü. İki ülke İsrail'i içine düştüğü bunalımdan kurtarma ve yeniden filizlenme eğilimi gösteren intifadanın önünü kesme çabasına giriştiler.

Orta Asya'ya yönelik Türkiye'nin yeni yaklaşımları da bu çerçeve gelişiyor. Cumhurbaşkanı A. Necdet Sezer'in ziyaretleri sırasında imzalanan anlaşmalara ve daha önce bölgeye giden İçişleri Bakanı Saadettin Tantan'ın temaslarına bakarsak, hepsinin güvenlik eksenli olduğunu, bölgedeki demokratik ve İslami eğilimleri yok etmeyi amaçladığını görürüz.

Washington neden hem Ortadoğu'da hem de Orta Asya'da ileri karakolu görevi yapan bir ülkeyi küstürsün ki?

Ayrıca Ankara, tasarının geri alınması için Ortadoğu'da ve son İsrail-Filistin krizi konusunda ne tür taahhütlerde bulundu acaba? Kudüs'ün statüsü ve Filistin direnişinin kırılması konusunda Ankara ve Kahire'nin bundan sonraki yaklaşımları titizlikle takip edilmeli.

Siyasi ve ekonomik amaç hasıl oldu

Peki Ermeni tasarısı maden kabul edilmeyecekti neden bu aşamaya kadar getirildi? Çünkü amaç hasıl oldu?

Türkiye'ye karşı yeri geldiğinde kullanılan Ermeni tezi, ABD dış politikasının önemli baskı araçlarından birini oluşturuyor. Ankara'ya dayatılan bir çok görev bu tür baskı araçlarıyla benimsetiliyor. Gerek Temsilciler Meclisi gündemine kadar yükselmesi ve bir başka ülkenin iç dinamiklerini sarsabilmesi gerek son anda geri çekilerek bir ülkenin devlet politikaları ile nasıl da kolay oynanabildiğini göstermesi açısından tasarı çok şeyi gözler önüne serdi. Ermeni tezleri ilk kez Temsilciler Meclisi Genel Kurulu'na kadar yükseldi. Günden oluşturdu ve Avrupa başkentlerinde yankı uyandırdı.

Ortadoğu'daki ABD ve İsrail jandarmalığı, Orta Asya'da ABD'nin önünü açma görevi artık gönül rahatlığıyla yerine getirilecek.

Milyarlarca dolarlık askeri ihaleler ve enerji projeleri ABD'ye değil de başka kime verilecek sanıyorsunuz?

Ermeni tasarısı hem ABD dış politikası hem de ABD ekonomisi için işlevini fazlasıyla yerine getirdi.