KÖYDES Projesi ile kırsal kesimde büyük bir kalkınma hamlesi gerçekleştiren hükümet, şimdi de bu kesime yönelik hukuk devrimi yapmaya hazırlanıyor. 86 yıllık Köy Kanunu değiştirilerek, köye dönüşler teşvik edilecek.
KÖYDES Projesi ile kırsal kesimde büyük bir kalkınma hamlesi gerçekleştiren hükümet, şimdi de bu kesime yönelik hukuk devrimi yapmaya hazırlanıyor.
İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni Köy Kanunu taslağı Bakanlar Kurulu'na sunulacak. Taslakla, 1924 yılında çıkarılan 442 sayılı Köy Kanunu'nda köklü değişiklikler öngörülüyor. Sayısı 35 binin üzerinde olan köylerle ilgili hazırlanan kanun taslağında köy muhtarlarının görev ve yetkileri ile maaşlarının artırılması planlanıyor.
Düzenleme yasalaştığında muhtarlar 800 lira aylık ücret alabilecek. Muhtarlar işlerini yapmazsa halkoyu ile görevden uzaklaştırılacak.
Köy muhtarlarına köy grupları sıralamasına göre; 14 bin, 11 bin ve 7 bin gösterge rakamının devlet memurları için belirlenen aylık kat sayı çarpımı sonucu bulunacak miktarda net ödenek verilmesi getiriliyor. Şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına, üçüncü grup köy muhtarlarına verilen ödenek kadar aylık ödenek verilmesi öneriliyor.
Köy ihtiyar heyetleri kaldırılarak yerine karar meclisi statüsünde olmak üzere "Köy Meclisi" getiriliyor. Köy muhtarlığı ve köy meclis üyeliği için siyasi partiler aday gösteremeyecek. Köy muhtarı ile meclis üyeleri görev yaptıkları süre içerisinde herhangi bir siyasi partinin teşkilatında görev alamayacak.
Taslakta yeni bir köy kurulması için nüfusun 250 ve yukarı olması şartı aranıyor. Köyler; nüfusu 1501'den yukarı köyler birinci grup, nüfusu 251'den 1500'e kadar olan köyler ikinci grup, nüfusu 250'ye kadar olan köyler üçüncü grup olarak 3 kısımda değerlendiriliyor.
Taslakta Türk mahalli idare sistemine yeni bir kurum olarak “geri çağırma” kazandırılıyor.
Köylere, genel katmalı bütçeden ve il özel idaresi bütçelerinden, köy nüfus oranına göre pay aktarımı sağlanıyor. Köy meclis kararlarının mahallin en büyük mülki idare amirinin onayına sunulması şartı getiriliyor. Köy katipliği müessesesi güçlendiriliyor. Köylere imar kavramı getiriliyor. Birinci gruba giren köylerde bütçe hazırlanması, kesin hesabın kabulü şartı getiriliyor. Kırsal alan yenileme planı uygulaması imkan getiriliyor.
Köylerin birliklere üye olması, daha iyi gelir kaynaklarına kavuşması ve diğer kuruluşlarla işbirliği yapılabilmesine yer veriliyor. Taslakta, belediyelerde olduğu gibi, köyler arasında yardımlaşma ve işbirliğini teşvik etmek, personelin eğitimini sağlamak amacıyla, Türkiye Köyler Birliği kurulabilmesine imkan sağlanıyor.
Köy korucularının yerini köy bekçileri alıyor ve köylerin ihtiyaçları halinde mimar, mühendis, veteriner, teknisyen, tekniker, köy katibi, bekçi, işçi ve çoban İş Kanunu hükümlerine göre yıllık veya kısmi zamanlı sözleşme ile çalıştırılabilecek. Köy bekçileri silah taşıyabilecek ve kendilerine karşı gelenler jandarmaya karşı gelmiş gibi ceza alacak. Köy idaresinin mülkiyet durumu yeniden tanımlanıyor. Köy yerleşim planına göre köyde ikamet eden evi bulunmayan ihtiyaç sahiplerine arsa verilmesi düzenlemesi genişletilerek köye dönüşü de teşvik edecek şekilde köy nüfusuna kayıtlı olanlarda kapsam altına alınıyor.
Düzenlemede köyler gerçek birer mahalli idare olarak tasarlanıyor. Geri çağırma gibi yeni müesseseler sisteme dahil edilerek, böylece katılımcı, şeffaf, saydam ve hesap verebilir kamu yönetimi anlayışının hakim kılınması hedefleniyor. Taslağa göre, köy muhtarı ve meclisin kanunlarla kendilerine verilen görevleri yapmamaları ve bu durumun kamu hizmetlerinde aksamaya yol açması durumunda, köyde kayıtlı seçmenlerin yarıdan bir fazlasının, mahallin en büyük mülki idare amirine yazılı başvurarak muhtar ve meclisin geri çağrılmasını isteyebilecek. Otuz gün içinde seçmen iradesini tespit etmek üzere köyde halk oylaması yaptıracak. Köyün kamu hizmetine ayrılan veya kamunun yararlanmasına açık, gelir getirmeyen taşınmazları ve bunların inşa ve kullanımları ile iş makinesi alımı işlemleri KDV ve ÖTV de dâhil her türlü vergi, resim, harç, katılma ve katkı paylarından muaf tutularak köy lehine pozitif bir ayrımcılık getiriliyor.
