Topağaç köyünün şanını duymayan kalmamıştır. 12 Eylül 1980 darbe anayasasına yüzde 80 'hayır' oyu vererek Kenan Evren'i kızdıran köy, sıkıyönetim döneminde çektiklerinin acısını 12 Eylül referandumunda yüzde 98,8 ile evet diyerek çıkardı.
Topağaç, Sakarya'nın Akyazı ilçesine bağlı bir köy. Adapazarı'na 15 kilometre uzaklıkta bulunan 350 haneli Topağaç Köyü'nün bin 400 nüfusu var. Şimdi değil, çok eskiye dayanıyor bu köyün şanı. Sadece kişiler fişleniyor sanmayın, zamanında bu köy de fişlenmiş. Neden mi? Çünkü 1982 Anayasa referandumunda %82 ile hayır demişler ve o günden sonra tabir yerindeyse başlarına gelmeyen kalmamış. Darbeciler tarafından büyük sıkıntılara maruz bırakılan bu köye her gün baskınlar yapılmış ve çareyi tarlalara, ormanlara saklanmakta bulmuşlar. Hatta içlerinde askerlerin kötü muamelesinden bunalarak memleketini terk edenler de olmuş. Aradan toplam 28 yıl geçmesine rağmen Topağaç köyü yapılanları unutmamış. Şimdi onlar tıpkı 28 yıl önceki gibi tek vücut oldular ama bu kez köylerini büyük sıkıntılara maruz bırakan anayasanın değişmesi için sandıkta evet oyu kullandılar.
Topağaç köyünün muhtarı Mustafa Başer, köyün dayanışmasının mimarı. Onu bu süreçte anlamlı kılan özelliklerden biri de babası. Babası İsmail Başer, 1982 anayasası referandumu yapılırken Topağaç köyünün muhtarlığını yapıyormuş. O da babası gibi tarihi bir sürece tanıklık ederken, aynı zamanda köyün dayanışmasının sembolü olmuş. Kâbus dolu günlerin 1982 darbe Anayasası'na 'hayır' demeleriyle başladığını söyleyen Başer, “Babam ve azalar, darbelerin memlekete fayda getirmeyeceğine inanıyor. Çünkü daha önceki askeri müdahaleleri de yaşamışlar. Bu düşüncelerini köy halkı ile paylaşıyor. Sonuçta darbe Anayasası'na köyümüzden yüzde 80'in üzerinde 'hayır' oyu çıkıyor. İşte ne olduysa bundan sonra oldu. Başımıza gelmedik kalmadı." diyor.
Babasının askerler tarafından haksızlığa uğramasını hiçbir zaman kabullenemediğini ve kahrolduğunu vurgulayan Başer, "Babam hapse girdiğinde 50 yaşındaydı. 62 yaşında da hayatını kaybetti. Annem de babama üzüldü ve hayatını kaybetti. Askeri yönetim bizim ailemiz ve köyümüzde silinmez acılar bıraktı. Ancak pişman değiliz. İyi ki darbecilere hayır demişiz. Bu sebeple köyümüzle gurur duyuyoruz. Demokrasiye inanıyoruz." diye konuşuyor. Başer, 82 Anayasası'na hayır dedikleri için köylülerin çok ağır işkencelere maruz kaldığını üzülerek anlatıyor. Yaşlı insanların köyün çıkışına kadar koşturulduğunu, köylülere sürekli sözlü tacizde bulunulduğunu söylüyor.
Toğağaç Köyü, referandum konusundaki birlikteliğini diğer birçok konuya yansıtmış. Köy kahvesinde tavla oynamak yerine köyün daha çok gelişmesi için kafa yoruyorlarmış. Muhtar Başer, “Köy okulu kullanılamaz durumdaydı, el birliğiyle destek istedik ve yaptırdık. Köyümüzde internet cafe vardı, çocukların bilgisayar başında çok fazla vakit harcadığını görünce karar verdik ve kapattırdık.” diyor. Başer, köylülerin her zaman dayanışma içinde olduğunu ve ciddi konularda fikir alışverişinde bulunduklarını anlatıyor. Topağaç köyüne bir hafta önce bir Fransız televizyonu geliyor. Başer'e “Siz askerlere karşı mısınız” diye soruyor. Başer de “Biz askerler değil darbeye ve baskıya karşıyız” cevabını veriyor. Topağaç köyünün yeni anayasadan ne beklediğini soruyorum. Başer, yeni anayasanın milletin menfaatlerini koruması gerektiğini söylüyor.
12 Eylül 1980 darbe anayasasına yüzde 80 'hayır' oyu vererek Kenan Evren'i kızdıran 350 haneli Topağaç köyü, referandumda yüzde 98,8 ile 'evet' dedi. 833 seçmenin bulunduğu Topağaç Köyü'nde 795 seçmen 'evet' oyu kullanırken sadece 14 hayır çıktı. 5 oyun geçersiz çıktığı köyde 74 seçmen de oy kullanmadı.
